ویژگی‌های میش همو
با توجه به این ویژگی که برهِ حاصل از جفت‌گیری میش هموزیگوت با هر قوچی، حامل حداقل یک ژنِ دو قلوزایی خواهد بود، می‌توان نتیجه گرفت که هر بره‌ای که از یک میش همو متولد می‌شود قطعاً هتروزیگوت خواهد بود و البته ممکن است با به ارث بردن هر دو ژن به هموزیگوت نیز تبدیل شود.
با در نظر گرفتن این حقیقت، می‌توان بیان کرد که در حالت حداقلی و انتقال فقط یک ژن از گوسفند دوقلوزا هترو به بره‌ها، اگر بره‌های حاصل شده نر باشند، تبدیل خواهند شد به قوچ هترو یا هتروزیگوت و اگر این بره‌ها ماده باشند، تبدیل خواهند شد به میش هترو یا هتروزیگوت؛ و در صورت اینکه هر دو ژن از این میش منتقل شود، بره‌های حاصل شده همو بوده و باکیفیت‌ترین نوع گوسفند اصلاح نژادی خواهند بود.
فواید میش اصلاح نژادی
اولین و شاخص‌ترین فایده داشتن میش همو برای یک دام‌دار یا مزرعه‌دار سرعت تولیدمثل بالا و سوددهی سریع است. با توجه به اینکه میش هموزیگوت یک میش چند قلوزا یا دو قلوزا است در هر بار زایمان دو بره یا بیشتر به دنیا خواهد آورد و با در نظر گرفتن این نکته که هر میش در سال دو بار قابلیت آبستن شدن و بره‌آوری دارد، باید گفت که این میش سالانه حداقل چهار بره به جمعیت گله یا مزرعه مورد نظر اضافه خواهد کرد. این ازدیاد بره‌ها می‌تواند در نسل بعدی که از همین بره‌ها به عمل خواهند آمد، چند برابر بشود و همین‌طور صرفه اقتصادی نیز بسیار سریع و با سرعت رشد بالا نصیب مزرعه‌دار یا دام‌پرور خواهد شد.
بره‌های متولد شده از گوسفند ماده اصلاح نژادی اگر جنسیت ماده داشته باشند حامل ژن دو قلوزایی یا چند قلوزایی خواهند بود. این بره‌ها ظرف کمتر از یک سال که به بلوغ برسند می‌توانند آبستن شده و تعداد دو راس یا بیشتر بره به دنیا بیاورند. اگر بره‌های به دنیا آورده شده توسط میش همو نر باشند باز هم حامل ژن‌های چند قلوزایی و دو قلوزایی هستند که می‌توانند بعد از رسیدن به بلوغ و اولین جفت‌گیری این ژن‌ها را به نسل بعدی منتقل کنند. محصول دامی معروف به قوچ هترو و همو همین بره‌های نرِ حامل ژن هستند که به بلوغ رسیده و قدرت باروری پیدا کرده‌اند.
تاسیس یا اصلاح گله با میش هموزیگوت
دلایلی که در سطرهای قبلی ذکر شد از جمله عواملی هستند که باعث می‌شود به مزرعه‌داران و دام‌داران توصیه شود برای ایجاد گله یا مزرعه حتماً از گوسفندهایی استفاده کنند که بر روی آن‌ها اصلاح نژاد دامی صورت گرفته باشد. با این کار نژاد گله یا مزرعهِ پرورش گوسفندِ آن‌ها از همان ابتدا نژادی خالص و باکیفیت بوده که در هر نسل نیز تقویت شده و بره‌های باکیفیت‌تری تولید می‌شوند.
در مورد اصلاح نژاد در یک گله یا مزرعه نکته مهمی وجود دارد که برخی از مزرعه‌داران یا دام‌داران کمتر به آن توجه می‌کنند؛ و همین عدم توجهِ کافی باعث از دست دادن مقدار قابل توجهی سود بالقوه برای آن‌ها می‌شود. این اشتباه در مورد چگونگی اصلاح نژاد گوسفندان یک مزرعه یا گله است. این دسته از دام‌داران یا مزرعه‌داران بیشتر اوقات با خریداری و وارد کردن یک یا چند میش هموزیگوت به گله سعی در اصلاح نژاد گوسفندان خود دارند. البته جدای از اصلاح نژاد به دلیل چند قلو و دو قلوزا بودن این گوسفندان، دام‌داران و مزرعه‌داران هدفِ ازدیاد نسل گله با سرعت بیشتر را نیز دنبال می‌کنند. نکته‌ای که این افراد از آن غافل می‌شوند عدم حضور قوچ اصلاح نژادی در گله یا مزرعه است. دام‌دار یا مزرعه‌دار به جای اینکه در کنار میش همو یک یا چند قوچ همو یا هترو را نیز وارد مزرعه خود کند، به دلیل ملاحظات اقتصادی این کار را نکرده و صرفاً به قوچ‌های معمولیِ گله خود اکتفا می‌کند. در کوتاه‌مدت شاید این کار از لحاظ اقتصادی به نفع او باشد زیرا قوچ‌های اصلاح نژادی نسبت به قوچ‌های دیگر قیمت بالاتری دارند؛ اما باید دقت داشت که اگر دام‌دار یا مزرعه‌دارِ مورد نظر اقدام به خریداری این قوچ‌ها نکند، فرصت باروری باکیفیت و نهایت بازدهی را از میش هموزیگوت خریداری شده نیز دریغ کرده است.
درست است که این میش در صورت جفت‌گیری با هر قوچی دو بره یا بیشتر به دنیا خواهد آورد ولی نباید از یاد برد که جفت‌گیری با یک قوچ ژن‌دار باعث خواهد شد بره‌های متولد شده از این میش در صورت نر یا ماده بودن حامل هر دو ژن دو قلوزایی بوده و این ژن‌ها را به نسل بعدی که به وجود خواهد آمد منتقل می‌کنند.
دام‌دار باید بداند که با این کار علاوه بر سریع‌تر شدن افزایش جمعیت گله، بره‌هایی باکیفیت و اصیل خواهد داشت که می‌توانند به فاصله دو نسل تمام گله او را اصلاح نژادی کرده و صرفه اقتصادی فراوانی را در مدتی کوتاه به او برسانند.
شرایط نگهداری
قبل از وارد شدن به مبحث شرایط نگهداری و پرورش میش همو باید خاطرنشان کنیم که پرورش و نگهداری این گوسفندِ اصلاح نژادی اصلاً پیچیدگی یا دشواری خاصی نداشته و بیشترِ اصولی که برای نگهداری از گوسفندان معمولیِ فاقد ژن رعایت می‌شود برای پرورش این گوسفندان نیز کافی است.
شرایط مطلوب زایمان برای یک میش اصلاح نژادی
شرایط و مکانی که یک میش هموزیگوت در آن بره‌های خود را به دنیا می‌آورد یکی از مواردی است که توسط دام‌داران و مزرعه‌داران امروزی بسیار جدی گرفته شده است. در گذشته بسیاری از گوسفندان در همان شرایط حضور در گله یا مزرعه و در بین گوسفندان دیگر وضع حمل کرده و بره خود را به دنیا می‌آوردند. امروزه نیز کمابیش این شرایط پابرجا بوده و اکثر گوسفندان که شامل دام‌های اصلاح نژادی هم می‌شود نیز بره‌های خود را در هر مکان و شرایطی که بتوانند به دنیا می‌آورند؛ اما دام‌داران و مزرعه‌دارانِ امروزی برای پیشگیری از ریسک‌ها و خطرات این مدلِ طبیعیِ زایمان در گوسفندان، سعی می‌کنند که میشها و به خصوص میش همو را در شرایط و مکانی خاص قرار دهند. آن‌ها برای این کار اتاقک‌هایی را در مزرعه یا در جوار گله خود ایجاد کرده‌اند که به آن اتاقک زایمان گفته می‌شود. با توجه به اینکه این دسته از مزرعه‌داران و دام‌داران تمام اطلاعات مربوط به جفت‌گیری و تاریخ آمیزش میشها را ثبت می‌کنند، با اطلاع از زمان وضع حمل میش هموزیگوت آن را به اتاقک زایمان منتقل می‌کنند. بازه زمانی استاندارد برای انتقال میش به این اتاقک معمولاً بین ۳ تا ۴ روز قبل از وضع حمل است.
از جمله مواردی که حتماً باید در این اتاقک‌ها رعایت شود این است که هر گوسفند دوقلوزا یا چند قلوزا باید به تنهایی در یک اتاقک قرار بگیرد. کف این اتاقک با استفاده از پتوی تمیز باید پوشیده شود تا میش آبستن احساس سرما نکند. چند ملحفه تمیز باید در اتاقک قرار داده شود که به محض به دنیا آمدن بره‌ها بتوان با این ملحفه‌ها آن‌ها را خشک و از سرمای احتمالی حفظ کرد. مورد دیگر این است که تغذیه میش باید در همین اتاقک انجام بگیرد و نباید برای تغذیه یا نوشیدن آب، گوسفند را مجبور به جابه‌جایی کرد. مهم‌ترین مسئله در مورد اتاقک‌های زایمان در مزارع پرورش گوسفند شاید این موضوع باشد که جو آرامش‌بخش و آرام باید در آن‌ها حاکم باشد تا میش دوقلوزا بتواند در آرامش کامل و بدون استرس بره‌های خود را به دنیا بیاورد. استرس و تنش می‌تواند به سلامت میش و بره‌ها آسیب زده تا حدی که حتی می‌تواند موجب تلف شدن بره‌ها نیز شود.
تغذیه میش‌های اصلاح نژاد شده باید چگونه باشد؟
در مورد شرایط تغذیه و خوراک میش هموزیگوت باید گفت که این مورد هم تفاوت چندانی با تغذیه گوسفندان معمولی نداشته و میش از جیره غذایی گوسفندان دیگر استفاده می‌کند؛ اما مزرعه‌داران و دام‌داران باید بدانند که جیره نویسی برای میش چندقلوزا در شرایط آبستنی و زایمان، اندکی متفاوت خواهد بود. البته در ماه‌های ابتدایی آبستنی تغذیه میش شامل مورد خاصی نمی‌شود ولی در ادامه و با نزدیک شدن به زمان زایمان، میش همو نیاز دارد که تقویت شده و مکمل غذایی دریافت کند. بهتر است بدانید که جیره غذایی میش‌های دو قلو و چند قلوزا در روزهای منتهی به زایمان یک جور بوده و برای بعد از زایمان و آغاز شیردهی به بره‌ها، جیره دیگری باید برای آن‌ها در نظر گرفته شود.
جیره استاندارد میش‌های هموزیگوت
تمامی گوسفندها چه از نوع اصلاح نژادی باشند چه گوسفند معمولی، باید مقدار خوراک روزانه آن‌ها بین 1300 تا 1800 گرم باشد. دقت داشته باشید که کمترین مقدار این جیره، برای زمان‌هایی از دوره پرورشی در نظر گرفته می‌شود که میش یا قوچ در دوره نگهداری به سر می‌برد. هدف از تغذیه دام در این زمان ثابت نگه داشتن وزن گوسفند و جلوگیری از لاغر شدن آن است.
هنگامی که میش به زمان فحل شدن و آمیزش نزدیک می‌شود، مقدار جیره افزایش پیدا کرده و این روند تا زمان زایمان ادامه خواهد داشت. بعد از زایمان و آغاز دوره شیردهی میزان خوراک میش‌های همو ممکن است تا 2500 گرم در روز نیز افزایش پیدا کند.
میش‌های دو قلوزا و چند قلوزا به دلیل اینکه بره‌ها را نیز تغذیه می‌کنند نیاز دارند که جیره متفاوت و مخصوصی را دریافت کنند. جیره نویسی این دسته از گوسفندان خاص بوده و نیاز دارد که این کار با مشورت متخصصان صورت بگیرد.
در ضمن کنسانتره استفاده شده برای آن‌ها نیز باید بهترین کیفیت را داشته باشد. شرکت افشار ژن با تولید کنسانتره پرواری و داشتی آماده واگذاری این محصول به متقاضیان محترم است.
کنسانتره متشکل از کنجاله سویا، سبوس، مواد معدنی و ویتامین‌ها، جو، نمک و …، در کنار علوفه می‌تواند نیاز تغذیه‌ای میش‌های دو قلوزا و چند قلوزا را تامین کند. البته باید دقت داشت که علوفه مورد استفاده در خوراک روزانه گوسفندان، بر مبنای وزن آن‌ها تقسیم می‌شود. با توجه به این موضوع اگر علوفه مورد استفاده در این جیره از نوع علوفه‌های هیدروپونیک باشد نباید وزن آن را مانند علوفه‌های معمول لحاظ کرد؛ زیرا این علوفه‌ها بدون خاک کشت می‌شوند و بین 70 تا 80 درصد وزن آن‌ها را آب تشکیل داده است.
این ویژگی منجر به این می‌شود که از لحاظ ارزش غذایی علوفه‌های هیدروپونیک نسبت به علوفه‌های معمول در مرتبه پایین‌تری قرار بگیرند.
کارشناسان و متخصصان مجرب ما در شرکت دانش‌بنیان افشار ژن در زمینه جیره نویسی می‌توانند به شما مشاوره داده تا بتوانید جیره متناسب با مزرعه، گله یا دام خود را داشته باشید.