اسیدوز گوسفند چیست؟ چه دلایلی دارد و درمان آن چگونه است؟
اسیدوز گوسفند چیست؟
اسیدوز در گوسفندان یک بیماری گوارشی است که مشابهت‌هایی به حالتی دارد که انسان پس از خوردن بیش از اندازه غذای چرب و سنگین دچار می‌شود. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که گوسفندان مقدار زیادی غلات و دانه‌ها را مصرف کنند، که می‌تواند برای آنها خطرناک باشد. علائم اسیدوز شامل دل‌درد شدید، افزایش ضربان قلب و بی‌تحرکی است. این بیماری موجب می‌شود که pH بدن کاهش یابد و گازهای ناشی از تخمیر غذا در شکمبه جمع شوند، که برای خروج آنها نیاز به تحریک حرکتی دام است.
در صورت بروز اسیدوز، مدیریت مناسب و سریع بیماری بسیار حیاتی است. درمان‌های موجود شامل داروهای ضد اسیدوز و اقدامات تسکین‌دهنده مانند خوراندن محلول‌های قلیایی هستند. با این حال، اگر دامداران اطلاعات کافی در مورد این بیماری نداشته باشند و به موقع اقدام به درمان نکنند، ممکن است با عواقب جدی مانند مرگ دام مواجه شوند. بنابراین، دانش و آگاهی در مورد اسیدوز و نشانه‌های آن برای پیشگیری و مدیریت به‌موقع این بیماری ضروری است.
اسیدوز گوسفند چگونه به وجود می آید؟
اسیدوز، هنگامی رخ می‌دهد که تعادل میکروب‌های تجزیه‌کننده مواد غذایی در دستگاه گوارش دام به دلیل مصرف بیش از حد مواد غذایی مختل شود. این میکروب‌ها، که وظیفه شکستن و هضم مواد غذایی را دارند، گازهایی تولید می‌کنند که باید از بدن دام خارج شوند. اما، وقتی دام به طور ناگهانی مقدار زیادی غذا مصرف کند، این گازها ممکن است در شکمبه محبوس شده و منجر به دل درد و نفخ شوند.
در انسان، اسیدوز می‌تواند عوارضی مانند چاقی مضر، اختلالات کلیوی، مسمومیت، دیابت و کم آبی ایجاد کند. در گوسفندان، اسیدوز می‌تواند منجر به اسهال، بیماری‌های لنگش و آنتروتوکسمی شود، که همگی می‌توانند برای سلامت دام خطرناک باشند.
پیشگیری از اسیدوز در دامها شامل مدیریت دقیق جیره غذایی و اجتناب از تغییرات ناگهانی در رژیم غذایی است. همچنین، مهم است که دامداران به نشانه‌های هشدار دهنده مانند بی‌اشتهایی، بی‌حالی و نفخ توجه کنند تا در صورت بروز اسیدوز، به سرعت اقدامات درمانی لازم را انجام دهند.
اسیدوز گوسفند به دلیل ایجاد تغییرات ناگهانی در جیره غذایی دام
اسیدوز گوسفندان وقتی رخ می‌دهد که تعادل اسیدی-بازی در بدن دام به دلیل مصرف بیش از حد غذا به هم می‌خورد. در شرایط طبیعی، کلیه‌ها به دفع مواد زائد و اسیدهای تولید شده از متابولیسم غذا کمک می‌کنند و در نتیجه به حفظ تعادل pH بدن کمک می‌کنند. اما، وقتی دام مقدار زیادی غذا به ویژه غلات و دانه‌ها مصرف می‌کند، میزان اسید تولید شده بیشتر از آن است که کلیه‌ها بتوانند دفع کنند و در نتیجه pH بدن به سمت اسیدی شدن می‌رود و اسیدوز رخ می‌دهد.
اسیدوز می‌تواند خطرات متعددی را به دنبال داشته باشد. در بدن انسان، اسیدوز ممکن است منجر به مشکلاتی مانند چاقی مضر، اختلالات کلیوی، مسمومیت، دیابت و کم آبی شود. در گوسفندان، اسیدوز ممکن است باعث مشکلاتی مثل اسهال، بیماری‌های لنگش و آنتروتوکسمی شود. این اختلالات می‌توانند ناشی از تجمع گازها در شکمبه و اختلال در عملکرد میکروب‌های تجزیه‌کننده مواد غذایی باشند، که باعث ایجاد دل درد و نفخ می‌شوند.
برای جلوگیری از اسیدوز در گوسفندان، دامداران باید دقت کنند که تغییرات جیره غذایی به صورت تدریجی و کنترل شده انجام شود تا از بروز این وضعیت خطرناک پیشگیری شود. همچنین، در صورت بروز اسیدوز، باید به سرعت اقدامات درمانی صورت گیرد تا از عواقب جدی برای سلامت دام جلوگیری شود.
علائم بیماری اسیدوز در گوسفندان
در حالت کلی اسیدوز در دام می توان نشانه هایی شامل موارد زیر را داشته باشد:
– بی اشتهایی شدید
– بی حالی و ضعف عمومی بدن
– افزایش ضربان قلب
– لگد زدن گوسفند به شکم خود از شدت دل درد
– وجود اسهال در کنار موکوس
درمان مشکل اسیدوز در گوسفندان
برای درمان مشکل اسیدوز در گوسفندان می توان به یکی از روش های زیر عمل کرد:
– تزریق ویتامین B به همراه خوراندن محلول جوش شیرین (جوش شیرین حل شده در آب سرد) به حیوان
– خوراندن یک لیوان روغن بادام برای رفع نفخ حیوان
– تزریق سرم (سرم قندی نمکی) به میزان یک لیتر برای جبران آب از دست رفته از بدن حیوان به دلیل اسهال
سخن پایانی
در پایان می توان گفت برای آنکه دام های شما دچار بیماری اسیدوز نشوند بایستی افزودن غلات به تغذیه دام را که زمان و مقدار مشخصی برای آن تعریف شده است به صورت اصولی انجام دهید. انجام اصولی افزودن دانه ها و غلات به جیره غذایی دام به این معنی است که ابتدا از مقادیر خیلی کم شروع و به تدریج مقدار آن را تا رسیدن به میزان موردنظر افزایش دهید. همچنین قبل از اقدام به گوسفند زنده پرواری بایستی در مورد طویله نگهداری از آنها نکاتی از جمله ساخت یک آخور بزرگ برای جلوگیری از مریض شدن حیوان را در نظر داشته باشید و پس از اقدام به پروار بندی همواره بر وجود علوفه به اندازه و مرغوب و آب سالم برای آشامیدن گوسفندان ناظر باشید.
