انتخاب بره نر برای پرواربندی
انتخاب بره نر برای پرواربندی در همه نقاط جهان از جمله کشور ما ایران دارای نکات بااهمیتی است که رعایت آن‌ها با توجه به نقش بسیار پررنگی که قوچ‌ها در گله بازی دارند میتواند به یک سوددهی معقول منجر شده و عدم رعایت آن‌ها سبب ضررهای زیادی به مراکز دامپروری شود. در ایران نزدیک به ۳۰ نوع نژاد گوسفند وجود دارد که همه آن‌ها برای امر پرواربندی در سطح وسیع مناسب نیستند. نژادهای شال و افشار دو نوع از بهترین نژادهای ایرانی برای پرواربندی هستند که بالاترین میزان وزن‌گیری را در بین نژادهای ایرانی دارند. گوسفندان این نژاد به‌طور متوسط روزانه بین ۲۲۰ تا ۳۰۰ گرم افزایش وزن را از خود نشان می‌دهند. لازم به ذکر است که این امر منوط به رعایت یک برنامه غذایی مناسب است. نخستین مرحله برای انتخاب نژاد مناسب پرواربندی تعیین کردن هدف از پرواربندی است. اینکه هدف از پرواربندی تولید گوشت یا پشم یا شیر است، نقطه مهمی در شروع این کار است. دومین مرحله از این دست، تعیین میزان بودجه‌ای است که فرد دامدار میتواند برای خرید دام‌های خود هزینه کند. در همین‌جا باید ذکر کرد که لزوماً خرید تعداد بیش‌تری گوسفند امری معقول نیست و باید به موارد مختلفی در این زمینه توجه کرد که به برخی از آن‌ها در ادامه اشاره خواهیم کرد. سازگاری با محیط‌زیست و محل نگهداری گوسفندان نیز یکی دیگر از مواردی است که گوسفندان باید با توجه به آن تهیه شوند. بهتر است گوسفندان دارای ویژگی‌های یکسان یا نزدیک به هم باشند.
یکی دیگر از مهم‌ترین نکاتی که باید برای خرید دام‌ها به آن توجه کرد این است که برای خرید آن‌ها باید به‌صورت فردی و شخصاً اقدام کرده و وارد گله شده و دام موردنظر را از زوایای مختلفی موردبررسی قرارداد. این کار کمک می‌کند تا سلامت دام‌ها با دقت بیش‌تری موردبررسی قرار گیرد.
از نکات پراهمیتی که هنگام انتخاب بره نر برای پرواربندی باید به آن توجه داشت موارد زیر است:
- هنگام خریدن دام، نباید آب‌ریزش بینی یا چشم در دام دیده شود.
- دام نباید در حالت ایستاده نفس‌نفس بزند.
- دام نباید پس از دویدن دچار علائم تک‌سرفه بشود زیرا در این صورت ممکن است دچار بیماری‌های تنفسی باشد.
- دام نباید دارای لنگ‌زدگی هنگام راه رفتن یا دویدن باشد زیرا ممکن است این نشانه تب برفکی در آن باشد.
- طول گردن گوسفند باید متعادل بوده و زیاد بلند یا شل نباشد.
- فاصله بین دو دست و شانه گوسفند نباید کم باشد زیرا در این صورت ممکن است ریه یا قلب گوسفند کوچک باشد.
- فک پایین گوسفند یا فک بالای آن نباید بیش‌ازحد کوتاه باشد زیرا ممکن است این امر سبب شود تا نتواند خوب چرا کند.
- گوسفندی که دندان‌هایش در وضعیت مناسبی نیست به‌احتمال‌زیاد سن بالایی دارد و لذا خریدن آن امری معقول نیست.
- رنگ پلک گوسفند سالم صورتی است و بنابراین اگر رنگ پلک در گوسفندی کم‌رنگ یا زردرنگ باشد و یا اینکه آن گوسفند دارای شل‌شدگی و افتادگی پلک باشد و یا دچار پشم‌ریزی باشد ممکن است از وجود انگل‌های داخلی رنج ببرد.
- گوسفندان به‌ویژه قوچ‌ها باید از گله‌هایی خریداری شوند که دارای گوسفندانی یکدست هستند زیاد در غیر این صورت این امر ممکن است سبب ایجاد مشکلاتی در امر دامپروری شود.
- گوسفندانی که در پشم، مو یا گوش خود و برخی نواحی دیگر بدن دارای پوست ضخیم باشد، بخشی از پشم بدنش ریخته است یا دچار کنه شده باشد احتمالاً از انگل‌های خارجی رنج می‌برد.
از دیگر نکات مهم در گوسفندان فنوتیپ یا شکل ظاهری آن‌هاست. هنگام خرید دام باید در نظر داشت که از خرید دام‌هایی که دارای دنبه زیادی هستند پرهیز شود زیرا ممکن است این مورد از ایراداتی در دام‌ها ناشی شده باشد. بهترین وزن برای شروع پرواربندی در گوسفندان نژاد افشار و نیز شال وزن ۳۰ تا ۳۵ کیلوگرم است. گاهی برخی از دامداران این تصور را در ذهن دارند که اگر گوسفندانی را با وزن‌های کمتر را برای پرواربندی انتخاب کنند می‌توانند تعداد بیش‌تری گوسفند را پرورش دهند اما باید دانست که این تصور یک فرض خطرناک است زیرا ممکن است آن بره شیرسوز (شیرسوز بودن بره به معنای این است که گوسفند به دلایل مختلفی رشد کافی نداشته و در تناسب با سن خود وزن‌گیری نمی‌کند) باشد یا اینکه در کودکی دچار اسهال بوده و رشد کافی نکرده باشد و علت کم‌وزن بودن آن این باشد.