چرا میش چندقلوزا ؟
دلایل بسیاری وجود دارد که حضور گوسفند چندقلوزا یا همان میشهای اصلاح نژادی را برای یک گله یا مزرعه پرورش گوسفند لازم و ضروری میکند. برای پی بردن به اهمیت و جایگاه میش چندقلوزا بهتر است که در ابتدا روش دامپروری و گوسفندداری سنتی را بررسی کنیم تا لزوم حضور میش چند قلوزا در یک گله را راحتتر درک کنیم.
در شیوه سنتی پرورش دام و به خصوص پرورش گوسفند شخص مزرعهدار یا دامدار گوسفندان را یا به صورت یک کلونی متمرکز نگهداری میکند یا آنها را به همین صورت کلونی به چراگاه و مرتع میبرد. در این مدل از گلهداری یا مزرعهداری، گوسفندان در اختلاط و آمیزش همیشگی با یکدیگر بوده و مراحل رشد و بارداری تا زایمان آنها نیز به صورت کاملاً طبیعی و غریزی پیش میرود. با وجود این شرایط چیزی که شخص دامدار یا گلهدار مشاهده میکند این است که میشها در فواصل زمانی مشخص با نرها جفتگیری کرده و باردار میشوند و پس از طی کردن دورهی چند ماهه آبستنی زایمان کرده و یک بره یا دو بره و بعضاً چند بره به دنیا میآورند. اگر یک مزرعهدار یا دامدار بخواهد به همین شیوهِ نگهداری کلونی و تولید مثل کنترل نشده، به دامپروری خود ادامه دهد هیچگاه نخواهد توانست گوسفندان اصیلتر و دارای نژاد برتری که در گله یا مزرعه او حضور دارند را شناسایی کند. اگر این شناسایی قوچها و میشهای باکیفیتتر انجام نشود، آسیبی که به گله یا مزرعه دامدار وارد خواهد شد این است که یک میش یا قوچی که دارای ژن دو قلوزایی یا چند قلوزایی است به طور مرتب تولید مثل بهینه انجام نخواهد داد و ممکن است یک میش در یک مرحله از زایمان سالانه خود یک بره به دنیا بیاورد و در یک مرحله دیگر چند بره. حتی امکانش هست همین میش چندقلوزا در چند مرحله متوالی با توجه به اینکه یک میش چند قلوزا یا دو قلوزا است، فقط یک بره به دنیا بیاورد. دلیل این اتفاق هم میتواند جفتگیری این میش با قوچی باشد که حامل ژنهای دو قلوزایی نیست. از طرفی همین ایراد میتواند برای یک قوچ ژن دار نیز اتفاق بیفتد. این قوچ که دارای ژن دو قلوزایی یا چند قلوزایی است در یک محیط پرورش کلونی و جفتگیریهای کنترل نشده ممکن است با میشهایی معمولی آمیزش کند که حاصل آن تنها یک بره باشد. در صورتی که اگر این قوچ حامل ژن دو قلوزایی یا چند قلوزایی به صورت کنترل شده با یک میش چندقلوزا یا دو قلوزا آمیزش کند میتوان در هر مرحله از آبستنی و زایمان میش دو بره به دست آورد.
فواید جفتگیری کنترل شده
از فواید این نوع از جفتگیری کنترل شده بین میش هترو یا همو و قوچ حامل ژن یا همان قوچ هترو یا همو، میتوان علاوه بر تعداد بیشتر برهها نسبت به یک جفتگیری کنترل نشده، به برههای حاصل از این آمیزش نیز اشاره کرد که برههایی خواهند بود که حامل ژنهای دو قلو یا چند قلوزایی هستند. این برهها در نسل آینده این گله یا مزرعه تاثیر مثبتی گذاشته و باعث رشد تصاعدی جمعیت گله یا مزرعه و همچنین افزایش سرمایه دامدار میشوند. توضیح این موضوع بدین شکل است که اگر این برهها ماده باشند به یک میش چند قلوزا یا دو قلوزا تبدیل میشوند و اگر جنسیت آنها نر باشد به یک قوچ حامل ژنهای چند قلوزایی و دو قلوزایی تبدیل میشوند. (قوچهای حامل ژن دو قلوزایی و چند قلوزایی که از جمله محصولات دامی شرکت دانشبنیان افشار ژن هستند با عنوان قوچ هترو و قوچ همو آماده واگذاری به متقاضیان، مزرعهداران و دامداران محترم هستند.)
با توجه به توضیحات بالا حال تصور کنید که در یک گله یا مزرعه پرورش گوسفند تعدادی گوسفند دو قلوزا یا همان میش همو و هترو وجود دارد، اگر دامدار یا مزرعهدار نسبت به شناسایی این گوسفندان اقدام نکرده و روند جفتگیری آنها با قوچها را کنترل نکند در واقع یک فرصت بینظیر برای افزایش جمعیت گله و افزایش سرمایه را از خود و کسب و کارش گرفته است.
شناسایی میش چند قلوزا در مزرعه
خریداری میشها و قوچهای اصلاح نژاد شده برای مزرعه یا گله یا شناسایی گوسفندان نر و مادهای که در گله حضور دارند و دارای ژنهای دو قلوزایی و چند قلوزایی هستند، برای یک دامدار یا مزرعهدارِ امروزی ضروری است. این شخص در ابتدا باید نسبت به شناسایی میش چندقلوزا یا دو قلوزا در مزرعه یا گلهاش اقدام کند. سپس همین کار را در مورد قوچهای گله یا مزرعه نیز تکرار کرده و بعد از شناسایی گوسفندان ژندار برای اطمینان از حدس خود در مورد ژندار بودن این گوسفندان، حدسیاتش را راستی آزمایی کند. سنجش این موضوع نیز بدین شکل است که دامدار یا مزرعهدار باید از یک آزمایشگاه تست ژنتیکِ معتبر بخواهد که تست تعیین ژنوتیپ قوچها و میشهای مزرعه یا گلهاش را انجام دهد. بعد از اعلام نتیجه توسط آزمایشگاه تست ژنتیک، او میتواند با اطمینان تعداد گوسفندان نر و ماده گله خود که دارای ژن باکیفیت و چند قلوزا هستند را شناسایی کرده و در صورتی که گله یا مزرعهاش نیاز به تقویت ِعددی دارد، اقدام به خریداری میش چند قلوزا یا قوچ چندقلوزا (قوچ هترو) کند. در صورتی که تعداد این میشها و قوچهای نژاددار کافی به نظر برسد او باید فرآیند جفتگیری و آمیزش کنترل شده را بین آنها آغاز کند تا به مرور زمان بتواند نژاد گوسفندان مزرعه یا گله خود را اصلاح کرده و از یک مزرعه معمول و سنتی به یک مزرعه اصلاح نژاد شده و با سرعت رشد و تولید مثل بالا تبدیل شود.
شرایط نگهداری از گوسفندان اصلاح نژادی
هر دامدار و مزرعهداری که به کار پرورش گوسفند مشغول است میداند که نگهداری از نژاد گوسفند به طور کلی یک سری اصول و قواعد اولیه دارد که از دیرباز و در طول تاریخ دامپروری وجود داشته است و اکنون نیز فارغ از این که دامدار دارای یک مزرعه پرورش گوسفند مدرن است یا یک گله که به شیوه کلونی نگهداری میشود، این اصول و قواعد ثابت هستند. در کنار این شرایط و ویژگیها که مختص نگهداری گوسفندان در هر شرایط و محیطی است، یک سری قواعد و شرایط نیز وجود دارد که با رشد و گسترش صنعت دامپروری و دامداری مدرن و رواج شیوههای اصلاح نژادی گوسفندان به وجود آمده است. آگاهی از این قواعد و اصول اولیه و کاربردی و همچنین ویژگیها و شرایط امروزی، در کنار هم این توانایی و امکان را به دامدار یا مزرعهدار میدهد که همواره یک گله یا مزرعهی رو به بهبود و رشد داشته باشد.
از جمله ویژگیها و شرایطی که باید در دامداری مدرنیزه شده امروز به آن توجه کرد بحث تغذیه اصولی و درست گوسفندان و به خصوص میش چندقلوزا است.
رعایت مسائل مهم در بحث تغذیه این دامها علاوه بر حفظ سلامت دام و گله و جلوگیری از تلفات، به فرآیند تولید مثل این گوسفندان نیز کمک میکند. از آنجایی که یک گوسفند ماده با انجام فرآیند اصلاح نژادی تبدیل به یک میش چند قلوزا شده است، باید بدانیم که این تغییر باعث میشود که الگوی تغذیه و استراحت این گوسفند نیز دستخوش تغییر شود. میش همو یا هترو برای اینکه بتواند پرورش دو یا بیش از دو جنین را درون رحم خود به درستی انجام دهد نیاز دارد که از رژیم غذایی و جیره نویسی خاصی پیروی کند. برای اطلاع از نحوه و چگونگی جیره نویسی صحیح برای میش چندقلوزا میتوانید لینک بالا را باز کرده و از اطلاعات مندرج در آن استفاده کنید و در ضمن در صورت نیاز میتوانید با کارشناسان شرکت افشار ژن نیز تماس بگیرید. دامداران و مزرعهداران باید بدانند که اگر جیره نویسی و تغذیه مناسب برای میش چند قلوزا یا دو قلوزا به درستی انجام نشود این میش از شرایط ایجاد شده تاثیر منفی گرفته و به سلامتی خودش و جنینهای درون رحم آن نیز آسیب وارد میشود. هر دامدار یا مزرعهداری باید بداند که نحوه جیره نویسی و تغذیه در دوران فحلی، دوران آبستنی، دوران نزدیک زایمان و دوران بعد از زایمان قواعد خاص خودش را دارد. با توجه به این مطالب نمیتوان یک میش چندقلوزا و اصلاح نژادی را به مانند یک گوسفند معمولی در همه حال به مرتع برده و نیازهای تغذیهای آن را صرفاً با علف و گیاهان خودرو برطرف کرد. نکته مهم دیگری که باید در مورد این گوسفندان در نظر داشت و رعایت کرد این است که هر مزرعهدار یا دامداری باید اتاقکهای مخصوص پیش از زایمان داشته باشد که درون آنها محیطی امن داشته و آرامش کامل برقرار باشد. میش هترو یا همو را چند روز قبل از رسیدن موعد زایمان باید به این اتاقک منتقل کرده و در آنجا پتو و ملافههای تمیز تعبیه کرد و با ایجاد یک محیط ایمن و آرام کمک کرد که این گوسفند بتواند با موفقیت برههای خود را به دنیا بیاورد.