علت لاغری گوسفند چیست؟
علت لاغری گوسفند به موارد مختلفی بستگی دارد. مهمترین دلایل لاغری دام میتواند سوءتغذیه، بیماریهای مزمن باشد. قبل از انجام هر کاری، برای چاق شدن دامهای لاغر باید ابتدا با دلایل لاغری آنها آشنایی کافی داشته باشید. این دلایل میتواند شامل موارد مختلفی باشد که از جمله آنها میتوان به نبود تغذیه مناسب، نبود ویتامینها و مواد معدنی و یا کاهش دریافت غذا و علوفه اشاره کرد. در صورتی که پرورش دام را زیر نظر دامپزشک انجام ندهید بروز بیماریهایی از جمله انگل و هیداتیدوز (کیست هیداتید) موجب کاهش وزن آنها میشود؛ بنابراین این عوامل میتواند در میزان خریدوفروش گوسفند زنده نیز تأثیرگذار باشد.
نحوه چاق شدن و افزایش وزن گوسفند لاغر
گوسفندان لاغر برای دامداری و خریدوفروش مناسب نیستند، چرا که همیشه دامهای لاغر را دامهای دارای بیماری میدانند که نمیتوانند چاق شوند؛ بنابراین هیچگاه خریدار اقدام به خرید گوسفند لاغر نمیکند و اگر قصد داشته باشد مقدار گوشت کمتری را خریداری کند نسبت به خرید بره زنده اقدام میکند. در این صورت خریدار دام بالغ لاغر را خریداری نمیکند. دامداران باید نسبت به چاق شدن گوسفندان خود یکسری اقدامات لازم را انجام دهند.
از آنجایی که امروزه مواد غذایی صنعتی بسیاری برای پرورش و چاق شدن گوسفندان وجود دارد، دامداران قادر هستند بهسادگی نسبت به افزایش وزن گوسفندان خود اقدام نمایند. البته پیش از بهکارگیری روشهای مربوط به افزایش وزن باید دلایل لاغر بودن دام را پیدا کنید. اگر دام به انواع بیماری گوسفندان مبتلا باشد، باید ابتدا نسبت به درمان بیماری به شکل کامل اقدام کنند، سپس راهکارهای وزنگیری را در روند کار خود قرار دهند. دامداران موفق به اندازه کافی مواد معدنی، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی را داخل جیره غذایی دامها قرار میدهند ازاینرو باید به اندازه کافی خوراکهای مکمل را تأمین کنند و هورمون رشد را به دام تزریق کنند.
چاق شدن دام با تغذیه
بیماریهای مزمن (طولانیمدت) میتواند یکی از عوامل لاغری دام باشد بنابراین میتوان با ریشهیابی مشکل و شناخت بیماری مشکل را رفع کرد. دام پس از درمان بیماری میتواند با تغذیه معمولی که برای دیگر گوسفندان در نظر گرفته شده است، به وزن ایدهآل خود برسد و جزء دامهای لاغر به شمار نرود. روش دیگری که برای اغلب گوسفندان در نظر گرفته میشود، تقویت نوع تغذیه گوسفندان است. استفاده از مواد مقوی و مناسب در جیره غذایی میتواند موجب تغییرات بسیاری در وزن گوسفندان شود؛ بنابراین این روش برای گوسفندان با وزن مناسب نیز میتواند نتیجه مثبتی داشته باشد. بهطورکلی نوع تغذیه در سلامت و حفظ دام و دیگر فاکتورهای مهم تأثیرگذار است و باید این مورد را بسیار مورد توجه قرار داد.
استفاده از کنجالههای روغنی شامل دانههای سویا، تخم پنبه و تمام این مواد پروتئینی برای رشد و افزایش وزن دامهای زنده میتواند بسیار مؤثر باشد. همچنین یکی از منابع غذایی مورد نیاز برای تأمین انرژی روزانه دامها، دانه جو بوده که بر اساس غلات است و دانه جو را باید به شکل بلغوری بهعنوان غذا به دامها داده شود.
استفاده از تفاله و ملاس از تجزیه و باقیمانده مواد قندی برای مصرف گوسفندان زنده، موجب تأمین مقدار بسیاری از مواد قندی بدن آنها میشود. عناصر مورد نیاز بدن گوسفند از جمله ید، آهن، فسفر، سدیم و کلسیم توسط مصرف مواد سدیمدار تا حدودی امکانپذیر است. باید بدانید گوسفندان زنده بعد از هر بار خوردن یونجه، علوفه، جو و کنسانتره میتوانند از مقداری نمک استفاده کنند.
عوامل درونی و بیرونی تأثیرگذار در پرواربندی گوسفندان
عوامل درونی
نژاد گوسفند و جنس دام در پرواربندی بسیار مهم است. مثلاً، گوسفند افشاری، کردی، لری، سنجابی جزء گوسفندانی است که سرعت رشد بسیار بالایی دارند و بهعنوان گوسفندان گوشتی ایرانی شناختهشده هستند. در نتیجه برای انتخاب نژاد گوسفندان در زمان خرید باید توجه داشته باشید که جنس نر نیز سرعت بالاتری نسبت به جنس ماده دارد و درصد کمتری از چربی را شامل میشود.
عوامل بیرونی
-
تغذیه مناسب:
یکی از دلایل بسیار مهم که موجب بیماری گوسفندان میشود کمبود مواد معدنی و ویتامینهای موجود در جیره غذایی است؛ بنابراین باید با کارشناسان تغذیه مشورت کنید و بهترین جیره غذایی را برای دوره پرواربندی در نظر بگیرید. بههیچعنوان اقدام به افزایش بیشازحد خوراک به دام نکنید چرا که موجب مسمومیت غذایی و حتی بروز نفخ و بیماریهایی از جمله آنتروتوکسمی خواهد شد.
-
مدیریت صحیح
از مهمترین فاکتورها در زمان پرورش گوسفندان مدیریت صحیح است که شامل مدیریت جایگاه دام، خرید خوراک، علوفه و رعایت بهداشت میشود.
-
عوامل محیطی:
گوسفندان یکی از دامهای حساس در معرض بیماریها هستند و کوچکترین تغییرات دمایی و نداشتن تهویه کافی میتواند منجر به مریض شدن آنها شود.
شاید یکی از سؤالاتی که برای اغلب دامداران پیش آید و تمایل داشته باشند سریع با رشد بره و گوسفند آنها را وارد بازار کنند این است که چطور گوسفندان را چاق کنیم؟ یکی از اشتباهات رایج این است که شما فکر کنید با افزایش جیره غذایی میتوانید نقش مهمی در سرعت رشد بره و گوسفند داشته باشید و در پایان دوره شاهد افزایش وزن گوسفند زنده باشید. دامداری میتواند در این زمینه موفق باشد که بهاندازه کافی مواد معدنی، پروتئینه، ویتامین و مواد مغذی را داخل جیره غذایی گوسفندان قرار دهد. در نتیجه باید بهاندازه کافی خوراکهای مکمل را تأمین کنند و هورمون رشد گوسفند را به دامها تزریق کنند.
نکات مهم در مورد علت لاغری گوسفند
نکات مهمی میتواند در افزایش وزن دامهای لاغر مؤثر باشد.
- تغذیه دام با غذای مرغوب، ترکیبات ویتامینه و مواد معدنی
- استفاده صحیح از ترکیبات ضد انگل
- ممکن است برخی از دامهای موجود در گله مدتزمان طولانی دچار بیماریهای مزمن شده باشند. این دامها بهسختی قابل درمان بوده و امید چندانی به چاق شدن آنها نخواهد بود.
- آبستنی یکی از مهمترین علت لاغری گوسفند ماده است. در این دوره تغذیه گوسفند باید علاوه بر مواد غذایی مناسب دارای ترکیبات انرژیزا مانند آب و شکر رقیق نیز باشد. این ماده غذایی نقش تقویتکننده را داشته و برای مادر و جنین بسیار مؤثر است. این نوع تغذیه از لاغر شدن دام ماده بعد از زایمان جلوگیری میکند. لاغر شدن بیش از حد گوسفند مادر بعد از زایمان ممکن است بسیار خطرناک بوده و سبب مرگ دام شود.
- برای چاق شدن سریع دام میتوانید از ترکیبات تزریقی چاقکننده نیز در کنار مواد ویتامینه و معدنی برای دامهای لاغر استفاده کنید. این ترکیبات چاقکننده فقط در صورتی تأثیرگذار است که دام تغذیه کافی و مناسب داشته و از ترکیبات ضد انگل نیز استفاده شود.
- واکسینه کردن بهموقع نیز یکی از روشهای مؤثر برای جلوگیری از بیمار شدن دام است. بیمار بودن دام در مدتزمان طولانی از مهمترین علت لاغری گوسفند است.
چه عواملی موجب از بین رفتن اشتها در گوسفندان میشود؟
- استفاده از مواد علوفهای بیکیفیت
- ایجاد تنش و استرس در گله
- مناسب نبودن محیط نگهداری و ازدحام بیشازحد گوسفندان در جایگاه
- خالی شدن آخور یا بخشهایی از آخور (پخش نشدن یکنواخت خوراک باعث گرسنه ماندن دامهای ضعیف میشود)
- کافی نبودن برخی از مواد معدنی جیره غذایی و در دسترس قرار نگرفتن سنگ نمک برای گوسفندان
- استفاده از مواد علوفهای کپکزده
- تهویه نامناسب محیط برای نگهداری گوسفندان
- تمیز نکردن تهمانده خوراک قبلی در آخور و بو گرفتن خوراک
- تغذیه نامناسب دامها با مواد غذایی
- کاهش کیفیت مواد علوفهای مانند یونجه و کاه
- کپک یا فاسد بودن مواد علوفهای موجب میشود گوسفندان علوفه را نخورند و حتی مبتلا به انواع بیماریها شوند.
- با وجود اینکه انواع موارد پروتئینی مانند پودر ماهی موجب افزایش میزان پروتئین بدن گوسفندان میشود، اما مصرف بیرویه پودر ماهی میتواند موجب بیاشتهایی گوسفندان شود.
- خوردن آب کافی و تمیز برای دامهای سبک لازم و ضروری است و باید توجه کنید که آبشخور تمیز باشد و همواره آب تمیز برای دامها فراهم شود.
- ماده خشک از 50 درصد کمتر باشد یعنی نباید خوراک مصرف دامها بهصورت متعادل مرطوب باشد.
چگونه معضل چاق نشدن دامهای لاغر را حل کنیم؟
یکی از مشکلاتی که ممکن است هر دامدار با آن مواجه شود، تعدادی از دامهای آنها بهجای چاق شدن روزبهروز لاغرتر میشوند و تبدیل به یکی از کابوسهای وحشتناک برای هر دامدار شود. در این صورت اگر راهحل مناسبی برای این مشکل پیدا نکنند با خسارات اقتصادی بسیاری مواجه میشوند. در ابتدای کار شما باید دلایل لاغر شدن گوسفند را شناسایی کنید چرا که گاهی اوقات بیمار بودن دام و ابتلا به انواع بیماریهای اسیدوز، آنتروتوکسمی و هیداتیدوز از عوامل اصلی لاغری دام به شمار میرود. برای درمان گوسفندان لاغر میتوانید با داروهای اشتها آور یا ترکیبات تزریقی چاقکننده دام مشکل را حل کنید و موجب چاق شدن دام لاغر شوید.
عوامل تأثیرگذار در پرورش گوسفندان
- انتخاب بهترین نژاد گوسفندان پرواری مانند نژاد افشاری، کردی، لری، سنجابی، شال و مغانی
- تغذیه مناسب
- مدیریت جایگاه دام و ضدعفونی کردن ساختمان دامها با هدف مانعشدن از ابتلا به بیماریهای گوسفندان
- داشتن تهویه مناسب و محیط بزرگ برای نگهداری از دام
- انتخاب بهترین زمان برای پرواربندی گوسفندان
- تهیه مواد خوراکی و غذایی دام
- برهها و گوسفندان نر نسبت به جنس ماده بیشتر و سریعتر چاق میشوند.
- برههای سهماهه و از شیر گرفته بیشترین افزایش وزن را در مقایسه با گوسفندان پیر را دارند.
در این مقاله قصد داشتیم شما را با علت لاغری گوسفند و عوامل تأثیرگذار در رشد و پرورش دامهای زنده آشنا کنیم. امیدواریم که اطلاعات مناسبی در رابطه با نکات مهم چاق کردن گوسفند لاغر و دلایل چاق نشدن دامها در اختیار شما قرار داده باشیم.
همچنین میتوانید برای ثبت نظرات خود در رابطه با مطالب ما و برای پاسخگویی به سؤالات خود از طریق روش زیر با ما ارتباط باشید.