بی اشتهایی گوسفندان یکی از مواردی است که می‌تواند در روند پرورش گوسفندان اختلال ایجاد کند. هدف بسیاری از دام‌داران از پرورش گوسفندان ، فروش گوشت آن‌ها است. زمانی که گوسفند کمتر از جیره غذایی تعیین شده می‌خورد و به عبارتی بی‌اشتها است، روند رشد و افزایش وزن او کند می‌شود و حتی در مواردی باعث می‌شود گوسفند وزن از دست بدهد. این امر می‌تواند باعث کم شدن سود دام‌دار و در موارد حادتر باعث ضرر او شود. اکنون این سؤال پیش می‌آید که برای مقابله با این مشکل چه باید کرد؟ در پاسخ باید گفت که در خصوص دلایل بی اشتهایی گوسفندان لازم است اطلاعاتی کسب کرد تا با توجه به دلیل، اقدام به رفع این مسئله کرد. در این مطلب قصد داریم در خصوص بی اشتهایی گوسفندان و دلایل آن مطالبی را با هم مرور کنیم. با افشار ژن همراه باشید.

دلایل بی اشتهایی گوسفندان

گوسفندان به دلایل متفاوتی اشتهای خود را از دست می‌دهند. از دو عامل جیره غذایی نامناسب و بیماری‌های متفاوت گوسفندان می‌توان به عنوان مهم‌ترین دلایل کاهش میل گوسفندان به غذا نام برد. بنابراین در صورت مواجهه با گوسفندانی که اشتهای مناسبی ندارند ابتدا باید متوجه شد که دلیل این بی‌اشتهایی چیست؟ سپس با دانستن مشکل می‌توان در خصوص رفع آن اقدام کرد.

جیره غذایی نامناسب

جیره غذایی دام‌ها باید بتواند نیازهای آن‌ها به چربی، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی را برطرف کند. در کنار این موارد گوسفندان باید به آب کافی و تمیز دسترسی داشته باشند. وجود بیش از حد مواد غذایی خشک در جیره غذایی یکی از مواردی است که باعث بی اشتهایی گوسفندان می‌شود. همچنین وجود بیش از حد آب در جیره غذایی نیز باعث کاهش میل دام‌ها به غذا می‌شود. از دیگر مواردی که در هنگام پرورش گوسفندان باید به آن توجه کرد، وجود فضای آخوری کافی و توزیع یکنواخت خوراک در آخور است. زمانی که این نکته رعایت نشود، دام‌های ضعیف‌تر به غذای کمتری دسترسی دارند و روند رشد آن‌ها بسیار کند می‌شود. همچنین کوچک بودن فضای آخور می‌تواند موجب شود تا گوسفندان در یک محل ازدحام کنند و نتوانند به راحتی از جیره غذایی استفاده کنند.

آبشخور یکی دیگر از نکاتی است که دام‌داران باید توجه ویژه‌ای به آن داشته باشند. دام‌ها باید بتوانند به راحتی به آبشخور دسترسی داشته باشند و آب موجود در آبشخور باید تمیز و سالم باشد. آبشخورهای استاندارد حجم کمی آب را در خود جای می‌دهند و باید به صورت مداوم آب تازه درون آن‌ها ریخته شود. این کار را می‌توان به صورت دستی یا با استفاده از وسایل انجام داد.

وجود بیش از حد فیبر یا کم بودن میزان نمک در جیره غذایی از دیگر مواردی است که می‌تواند باعث شود تا میزان اشتهای دام کاهش یابد. وجود کپک یا فاسد شدن مواد موجود در جیره غذایی باعث می‌شود که گوسفندان از آن‌ها تغذیه نکنند. همچنین باید توجه داشت که خوراک‌هایی که از وعده‌های غذایی قبلی مانده‌اند، اغلب بوی ناخوشایندی به خود می‌گیرند که باعث می‌شوند گوسفندان تمایلی برای خوردن آن نداشته باشند و غذای کمتری بخورند.

از دیگر مواردی که می‌تواند باعث شود تا گوسفندان کمتر از میزان جیره غذایی از خوراک تغذیه کنند، کیفیت بسیار پایین مواد غذایی و علوفه‌های دامی مانند یونجه و کاه است. اگر کیفیت این غذاها بسیار پایین باشد دام تمایلی برای خوردن زیاد آن‌ها نخواهد داشت. منابع پروتئینی عبوری مانند ضایعات ماهی و طیور قسمتی از جیره دام برای رفع نیاز گوسفند به پروتئین را تشکیل می‌دهند اما اگر از این پروتئین‌های عبوری بیش از حد استاندارد در جیره غذایی استفاده شود، باعث بی اشتهایی گوسفندان می‌شود.

بیماری‌های متفاوت

پرورش گوسفندان نیازمند داشتن اطلاعاتی در زمینه بیماری‌های متفاوت گوسفندان است. از مهم‌ترین دلایلی که گوسفندان نسبت به غذا بی‌اشتها می‌شوند وجود زخم دهان است. گوسفندانی که در دهان‌شان زخم وجود داشته باشد، به سختی می‌توانند خوراک را بجوند و این کار با درد همراه خواهد بود. به همین دلیل نسبت به خوراک و جیره غذایی بی میل و بی‌اشتها می‌شوند. زخم دهان به دلایل متفاوتی ممکن است در گوسفندان بروز پیدا کند. مهم‌ترین بیماری‌هایی که باعث زخم دهان می‌شوند عبارت‌اند از:

تب برفکی

زخم‌های دهانی یکی از نشانه‌ها و علائم ابتلای گوسفندان به تب برفکی است. زمانی که گوسفند به تب برفکی مبتلا می‌شود، در دهان گوسفند وزیکول‌ها ایجاد می‌شوند که زمانی که می‌ترکند مخاط را از دهان جدا می‌کنند و باعث ایجاد زخم‌های دهانی می‌شوند. البته در صورت ابتلای دام به بیماری تب برفکی این نوع زخم‌ها در سم و پستان‌های دام نیز دیده می‌شود.

بیماری PPR

PPR یکی دیگر از بیماری‌هایی است که باعث ایجاد زخم در دهان دام‌ها می‌شود. این زخم‌ها به صورت سر سنجاقی بروز می‌کنند و پس از مدتی عوارض عمومی و سیستماتیک بیماری را می‌توان در گوسفند بیمار مشاهده کرد.

مسمومیت با اوره

یکی دیگر از مواردی که می‌تواند در دهان گوسفندان زخم ایجاد کند مسمومیت با اوره است.

عوامل دیگر ایجاد زخم دهان

علاوه بر بیماری‌هایی که گفته شد عوامل دیگری نیز می‌توانند باعث ایجاد زخم در دهان دام شوند. کمبود ویتامین‌های A و C از دیگر مواردی است که می‌تواند باعث بروز زخم در دهان گوسفندان شود. همچنین وجود فلزات در جیره غذایی و عدم دقت کافی در جداسازی آن‌ها می‌تواند باعث زخم شدن دهان و سایر قسمت‌های دستگاه گوارش دام شود. تکه فلزاتی که توسط دام بلعیده می‌شود در یکی از بخش‌های اصلی سیستم گوارش دام که نگاری نام دارد، گیر می‌کند و آن را زخمی می‌کند. این زخم‌ها معمولاً عفونت می‌کنند و با توجه به فاصله چند سانتی‌متری نگاری با قلب این عفونت حتی می‌تواند موجب ایجاد عفونت در پرده‌های اطراف قلب شود. خوردن فلزات برای دام‌ها بسیار خطرناک است و در صورت عفونت نگاری، چرکی شدن صفاق و ایجاد عفونت در پرده‌های اطراف قلب گوسفند تلف خواهد شد.

پس از مشاهده زخم در دهان گوسفند بهتر است با دامپزشک مشورت کنید تا در صورتی که بیماری واگیردار است به سرعت اقدامات لازم در خصوص عدم ابتلای سایر دام‌ها به بیماری انجام شود. در کنار این موارد انجام اقدامات لازم برای درمان گوسفند بیمار نیز می‌تواند باعث رفع مشکل بی‌اشتهایی در دام شود.

توجه داشته باشید که بیماری‌های عفونی، تنفسی، شکستگی دندان، درد در گردن، التهاب حلق، التهاب لوزالمعده و فلجی ماهیچه نیز می‌تواند موجب بی اشتهایی گوسفندان شود.

دلایل دیگر کم اشتها شدن گوسفندان

یکی از دلایلی که باعث می‌شود گوسفندان نسبت به غذا تمایل نداشته باشند عدم تهویه مناسب محل خوراک دهی است. همچنین استرس گرمایی نیز می‌تواند در میزان اشتهای دام‌ها تأثیرگذار باشد. کشور ما آب و هوایی گرم و خشک دارد و در چنین آب و هوایی برای پرورش گوسفندان و عدم ایجاد استرس گرمایی نیاز است که سقف محل نگهداری گوسفندان حداقل ۴ متر ارتفاع داشته باشد.

جا به جایی نا صحیح دام باعث ایجاد تهوع در گوسفندان می‌شود و همین امر می‌تواند میل آن‌ها به خوراک را کاهش دهد.

کنترل کردن جیره غذایی و بیماری‌های گوسفندان

طبق مطالبی که ذکر شد بی‌اشتها شدن گوسفند می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد که عمده‌ترین آن‌ها بیماری و جیره غذایی نامناسب بودند. برای این‌که گوسفند یا گوسفندان خاصی دچار بی‌اشتهایی و مشکلات بعد از آن نشوند، بهترین راهکار این است که دامداران روی دو عامل ذکر شده کنترل و نظارت داشته باشند.

در جیره غذایی و خوراک گوسفندان عموماً از خوراک خشک (کنسانتره) و خوراکِ تر (علوفه) استفاده می‌شود. بهترین نوع تغذیه دام‌ها این است که ترکیبی از این دو نوع خوراک برای آن‌ها لحاظ شود. برای این‌که هر گله یا مزرعه‌ای با توجه به اهداف در نظر گرفته شده برای آن، رشد کند، بهتر ست که کار جیره نویسی توسط متخصصان صورت بگیرد و حتی در صورت نیاز جیره نویسی مختص هر دام نیز انجام شود.

کارشناسان افشار ژن آمادگی دارند تا در این زمینه دانش و تجربه خود را در اختیار دامداران و متقاضیان محترم قرار دهند.

دامداران باید بدانند که در صورت استفاده از علوفه در برنامه غذایی یا جیره نویسی گوسفندان نیاز است که به نوعِ این علوفه‌ها نیز دقت شود. با توجه به گسترش کشت علوفه‌های هیدروپونیک در واحدهای صنعتی پرورش گوسفند، در صورتی که از این علوفه‌ها در برنامه غذایی دام‌ها استفاده می‌شود، باید مقدار آن را با متخصص جیره نویسی هماهنگ کرد. در غیر این صورت امکان این‌که این علوفه‌ها نتوانند نیازهای تغذیه‌ای گوسفندان را برطرف کنند وجود دارد.

علوفه‌های هیدروپونیک در محیط‌هایی سر بسته و بدون استفاده از خاک کشت می‌شوند. قرار دادن ظرف‌های فلزی در قفسه‌های مختلف و کشت آن‌ها با بذر و آب، باعث می‌شود که در ساختار تشکیل‌دهنده این علوفه‌ها ۷۰ تا ۸۰ درصد حجم مواد را آب تشکیل دهد. به همین خاطر دام با خوردن این علوفه‌ها انرژی و مواد معدنی مورد نیاز خود را به دست نخواهد آورد. همین عامل باعث می‌شود که استفاده از آن‌ها در خوراک روزانه گله یا مزرعه نیاز به جیره نویسی دقیق داشته باشد.

عامل مهم دیگری که در بی‌اشتهایی گوسفندان نقش دارد بیماری‌ها هستند. واکسیناسیون به موقع و تحت نظر دامپزشک موجب می‌شود که از بروز بیماری‌ها، به خصوص بیماری‌هایی که روی دهان و سیستم گوارش گوسفندان اثر می‌گذارند، جلوگیری شود.

معاینه دوره‌ای گله یا مزرعه توسط دامپزشک مجرب می‌تواند به دامدار کمک کند که در صورت شیوع یک بیماری واگیردار میان گوسفندان یا بیمار شدن یک گوسفند، به راحتی و به سرعت از آن آگاه شده و بتواند اقدامات مقتضی را انجام دهد.

با انجام این کار در خیلی از مواقع قبل از بروز بیماری می‌توان از آن جلوگیری کرد یا در صورت حادث شدن از شیوع آن بین دیگر اعضای گله ممانعت به عمل آورد.

در صورتی که مطالعه این مطلب برایتان سودمند بود پیشنهاد می‌کنیم مطلب واکسن گوسفندان و نکاتی در خصوص آن را مطالعه کنید.

در ضمن مجتمع دام‌پروری افشار ژن محصولات بی‌نظیری مثل قوچ هترو ، قوچ همو ، میش هترو ، میش همو ، گوسفند چندقلوزا ، گوسفند دوقلوزا ، میش چندقلوزا و میش دوقلوزا را به متقاضیان عرضه می‌کند. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.