ورم پستان یکی دیگر از بیماری های گوسفندان است که در صورت بروز می‌تواند هزینه‌های درمانی متفاوتی به دامدار تحمیل کند، باعث حذف زود هنگام میش شود، نرخ تولید بره را کاهش دهد و در موارد شدید موجب مرگ میش شود.

این بیماری معمولاً در مدت زمان میان پس از بره زایی تا دوره بعد از شیرگیری به دو صورت بالینی و مزمن در غدد پستان گوسفندان بروز می‌کند. این بیماری از بیماری های گوسفندان می‌تواند موجب شود تا پستان با تغییرات فیزیکی مواجه شود و در تولید مثل میش تأثیر منفی بگذارد. به همین دلیل نیاز است دامدارانی که قصد پرورش گوسفند داشتی و یا پرواربندی گوسفند را دارند در خصوص این بیماری اطلاعاتی کسب کنند. برای کسب اطلاعات در خصوص انواع بیماری های گوسفندان پیشنهاد می‌کنیم مطلب شایع‌ترین بیماری گوسفند ها؛ بخوانید و بدانید – بخش اول را مطالعه کنید. در این مطلب قصد داریم در خصوص بیماری ورم پستان، انواع آن و راه‌های پیشگیری از شیوع این بیماری مطالبی را با هم مرور کنیم. با مجتمع دامپروری افشار ژن همراه باشید.

ورم پستان چیست؟

به طور کلی به هرگونه التهاب غدد پستان بدون این‌که به چه دلیلی ایجاد شده است ورم پستان می‌گویند. این ورم‌ها می‌تواند به دلیل تغییرات فیزیکی یا شیمیایی به وجود آید. البته باید بدانید که تشخیص این بیماری با بررسی باکتری‌های موجود در شیر و همچنین بررسی تغییرات آسیب‌شناسی غده‌های پستانی مشخص می‌شود. باید بدانید که درمان به موقع و زودهنگام می‌تواند باعث شود تا آسیب‌های بافتی محدود شود اما با توجه به صدماتی که این بیماری به میش می‌‌زند بهترین راه جلوگیری از بروز این بیماری در میان میش‌های گله است. از مهم‌ترین علائم ابتلای گوسفندان به بیماری ورم پستان تغییرات فیزیکی پستان و همچنین گرم، متورم و دردناک شدن آن است. البته باید بدانید که در صورتی که این بیماری حاد شود می‌تواند باعث شود تا پستان گوسفندان رنگی شبیه به آبی پیدا کند که به آن حالت کیسه آبی نیز گفته می‌شود.

ورم پستان یکی از بیماری‌هایی است که در نزدیکی زایمان و یا پس از این که بره‌ها را از شیر گرفتند بروز پیدا می‌کند. بهتر است بدانید که شیوع این بیماری در میش‌هایی که در چراگاه به چرا مشغول هستند کمتر است. مهم‌ترین عوامل ابتلای میش‌هایی که در چراگاه تغذیه می‌کنند به بیماری تورم غدد پستانی آلودگی با گونه‌های پاستورلا و استافیلوکوکوس است. میش‌هایی که در دامداری‌های صنعتی و جایگاه‌ها از آن‌ها نگهداری می‌شوند معمولاً به دلیل جراحت‌هایی که در اثر برخورد پستان با بستر زبر و خشن رخ می‌دهد به این بیماری دچار می‌شوند. محققین بر این باورند که بیش از ۱۰ درصد میش‌های تولید کننده شیر، به بیماری ورم تحت بالینی مبتلا هستند.

انواع ورم پستان

همان‌طور که گفتیم ورم پستان به دلایل متفاوتی ایجاد می‌شود و به همین دلیل انواع متفاوتی دارند. مهم‌ترین نوع از انواع ورم پستان عبارت‌اند از:

• ورم کلی‌فرمی

باکتری‌های کلی‌فرمی مانند ای‌کلای وکلبسیلا دلیل به وجود آمدن یکی از انواع این بیماری هستند. این بیماری در اکثر مواقع پس از زایمان بروز می‌کند و باعث می‌شود که گوسفند به عفونتی ماندگار و یا گذرا مبتلا شود. از مهم‌ترین علائم ابتلای گوسفندان به ورم کلی‌فرمی می‌توان به تب، بی‌اشتهایی، بی‌حالی و افزایش ضربان قلب اشاره کرد. البته باید توجه داشته باشید که شیر گوسفندان مبتلا به این نوع ورم پستان تبدیل به ماده‌ای کم حجم و آبکی تغییر حالت می‌دهد که گاهی می‌توان در آن خونابه‌ مشاهده کرد. همچنین در صورت لمس کردن غدد پستان گرما، التهاب و درد را می‌توانید مشاهده کنید. برای این‌که از ابتلای میش‌ها به این بیماری جلوگیری کنید باید در هنگام شیردوشی، نکات بهداشتی را رعایت کنید. علاوه بر شیردوشی با رعایت شرایط بهداشتی باید به نکاتی مانند خشک کردن سر پستان‌ها و ضدعفونی کردن آن‌ها نیز توجه داشت. همچنین تمیز و خشک بودن بستر گوسفندان می‌تواند در عدم ابتلای آن‌ها به این بیماری از بیماری های گوسفندان نقش داشته باشد.

• ورم تحت بالینی

فرم دیگر ورم پستان، ورم تحت بالینی است که می‌توان از آن به عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل حذف میش‌ها از گله نام برد. این بیماری توسط باکتری‌هایی نظیر باسیلوس‌ها، استرپتوکوکوس اپیدرمیدیس، ایکلای سودوتوبرکلوزیس و اومایسزها ایجاد می‌شود. آبسه غدد شیری، تورم، پارگی و ترشحات چرکی از مهم‌ترین علائم ابتلای میش‌ها به این بیماری است. برای پیشگیری از بروز این بیماری در گوسفندان باید محل نگهداری از آن‌ها خشک و تمیز باشد و همچنین و علاوه بر خشک کردن پستان‌ها از ترکیبات مناسب که توسط دامپزشک تجویز می‌شود برای ضدعفونی کردن پستان‌ها استفاده شود.

باید بدانید که میش‌های مبتلا به این بیماری به طور کلی سالم به نظر می‌رسند اما به مرور با پیشرفت بیماری تولید شیر آن‌ها کاهش می‌یابد. به همین دلیل نیاز است که با بررسی‌های مناسب این میش‌ها را شناسایی کرد و با استفاده از آنتی‌بیوتیک درمان آن‌ها را زیر نظر دامپزشک شروع کرد تا حاد شدن بیماری سبب مرگ دام نشود.

• ورم فوق حاد

عفونت استافیلوکوکوس اورئوسی اصلی‌ترین دلیل ابتلای گوسفندان به ورم فوق حاد غدد پستان است. این بیماری معمولاً به دلیل جراحت‌هایی که در سر پستان‌های میش‌ها در هر یک از مراحل شیردهی رخ می‌دهد، بروز می‌کند. این بیماری خود را با تب نشان می‌دهد. البته پس از این مرحله دمای بدن دام افت شدیدی می‌کند و سپس این بیماری از بیماری های گوسفندان ، باعث تلف شدن دام می‌شود. پستان سفت، متورم، دردناک و افزایش ضربان قلب از دیگر نشانه‌های ابتلای گوسفندان به این نوع ورم پستان است.

• ورم حاد

باکتری‌های متفاوتی دلیل بروز بیماری ورم حاد غدد پستان گوسفندان هستند. این بیماری خود را با تب، بی‌اشتهایی، بی‌حالی و سفت، متورم و دردناک شدن پستان نشان می‌دهد. همچنین از حجم و غلظت شیر تولید شده توسط گوسفند مبتلا کاسته می‌شود و می‌توان در شیر لخته‌های خون را مشاهده کرد.

• ورم مزمن

ورم پستان مزمن گوسفندان معمولاً به دلیل ابتلای گوسفند به نوع حاد این بیماری به وجود می‌آید. ممکن است پس از بهبود وضعیت کلی گوسفندان مبتلا به ورم حاد، یک یا چند آبسه در درون غدد پستان آن‌ها باقی بماند و آن‌ها را به بیماری ورم مزمن مبتلا کند. این آبسه‌ها را می‌توان به سادگی با یک معاینه در لایه زیر جلد مشاهده کرد و برخی از آبسه‌ها ممکن است هسته‌های چرکی داشته باشند. از این نوع ورم‌ها به عنوان ورم پستان پس از شیر گرفتگی نیز یاد می‌شود و در اکثر موارد ورم پستان قبل از این بره‌ها از شیر گرفته شوند و یا در زمان کوتاهی پس از این‌که از شیر گرفته شدند مشاهده می‌شوند.

پیشگیری از بروز بیماری ورم پستان

به خاطر داشته باشید که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. آن هم در خصوص بیماری ورم پستان که می‌تواند در نرخ رشد گله تأثیر مستقیم بگذارد و بسیاری از درمان‌ها نمی‌توانند نتیجه مطلوب و مناسب را بدهند. به همین دلیل باید به نکاتی در خصوص پیشگیری از ابتلای گوسفندان گله به بیماری ورم غدد پستان توجه داشت. رعایت بهداشت محل شیردوشی، بستر گوسفندان، محل بره‌زایی و آغل اولین نکته‌ای است که باید به آن توجه بسیاری شود. همچنین باید در خصوص از شیرگیری بره‌ها نیز توجه بسیاری داشت. از شیرگیری بره‌ها قبل از این‌که تولید شیر میش کاهش یابد می‌تواند استرس شدیدی بر روی غدد پستان گوسفند وارد کند و همین امر سبب به وجود آمدن ورم پستان شود. به همین دلیل نیاز است که به برنامه‌های از شیرگیری بره‌های توجه ویژه‌ای شود. برخی از دامداران برای کاهش شیر میش‌ها یک یا دو روز قبل از این‌که بره‌ها را از شیر بگیرند میزان آب موجود در جیره‌ غذایی میش را کاهش می‌دهند. برخی دیگر نیز از ۳ تا ۷ روز قبل از این‌که بره‌ها را از شیر بگیرند، کنسانتره موجود در غذای میش‌ها را حذف می‌کنند تا تولید شیر توسط میش کاهش یابد و همین امر سبب کاهش احتمال ابتلای گوسفندان به ورم پستان شود. پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاع بیشتر از روش‌های از شیرگیری بره‌ها مطلب از شیرگیری بره‌ و نکاتی در این خصوص را مطالعه کنید.

در صورتی که مطالعه این مقاله برایتان سودمند بود پیشنهاد می‌کنیم مطلب اسیدوز گوسفندان چیست و برای درمان آن چه اقداماتی باید انجام داد؟ را مطالعه کنید.