شایع‌ترین بیماری گوسفند ها؛ بخوانید و بدانید – بخش اول
بیماری گوسفند ها یکی از مشکلاتی است که دام‌داران همیشه با آن مواجه می‌شوند. بیماری‌های گوناگونی مانند آرتریت، سنوروس سربرالیس، طاعون، بروسلوز، ذات‌الریه، آگالاکسی، آنتروتوکسمی، جرب، انسداد مری و سیاه زخم از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که باعث می‌شود تا کار پرورش گوسفند با مشکل مواجه شود. گوسفند بیمار رشد مناسبی ندارد، به دلیل بیماری ضعیف می‌شود و حتی ممکن است تلف شود. علاوه بر این در صورت انتقال بیماری و شیوع آن در میان گله، هزینه‌های سنگینی برای مراجعه دام‌پزشک و تهیه دارو باید پرداخت شود؛ که این هزینه‌ها در کنار توقف روند رشد و یا تلف شدن بخشی از گوسفندان گله، ممکن است باعث شود تا از سود دام‌دار به میزان بسیار زیادی کاسته شود و یا حتی متحمل ضرری سنگین شود. به همین دلیل نیاز است که دام‌داران در خصوص انواع بیماری دام ، علامت‌های بیماری گوسفندان و نحوه درمان آن‌ها اطلاعات مناسبی داشته باشند تا در صورت مشاهده علائم بیماری در گوسفند، سریعاً گوسفند بیمار را از گله جدا کرده، گام‌های مناسب برای پیشگیری از انتقال بیماری به سایر گوسفندان انجام دهند و سریعاً به دام‌پزشک اطلاع داد. در این مطلب قصد داریم در خصوص رایج‌ترین و شایع‌ترین بیماری در میان گوسفندان، عوامل ایجاد کننده بیماری و علائم آن مطالبی را بیان کنیم. با مجتمع دامپروری افشار ژن همراه باشید.
رایج‌ترین و شایع‌ترین بیماری گوسفند ها
ونوجکت خونگیری مجتمع دامپروری افشار ژن
گوسفند را می‌توان یکی از اولین حیواناتی دانست که توسط بشر اهلی شده است. از قدیم از گوسفندان برای استفاده از شیر، پشم و گوشت آن‌ها نگهداری می‌کردند و می‌توان گفت که کار پرورش گوسفند تاریخچه‌ای به اندازه تاریخ بشر دارد. یکی از عواملی که در تمام این سال‌ها موجب شده تا مشکلات بسیاری در سر راه دام‌داران قرار گیرد، بیماری گوسفند ها است. این بیماری‌ها باعث می‌شوند تا روند رشد دام‌ها کند یا متوقف شود، میزان تولید شیر و گوشت آن‌ها کاهش یابد، کیفیت پشم‌ها افت داشته باشد و حتی برخی از گوسفندان گله تلف شوند. به همین دلیل باید در خصوص این بیماری‌ها اطلاعات داشت تا بتوان با انجام اقدامات به موقع و مناسب جلوی این ضررها را گرفت.
نکات مهم راجع به بیماری گوسفندان
رایج‌ترین و شایع‌ترین بیماری گوسفند ها
همان‌طور که گفتیم بیماری گوسفندان در پروسه پرورش گوسفند موجب توقف روند رشد، تلف شدن و تحمیل هزینه‌های سنگین به دام‌داران می‌شود. برخی از این بیماری‌ها میان انسان و دام مشترک است و حتی می‌تواند موجب بیمار شدن کارکنان دام‌داری و انسان‌هایی که از محصولات دامی مانند شیر و گوشت استفاده می‌کنند شود. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم مطلب بیماری های دام و انسان کدامند؟ تا چه اندازه در خطر هستیم و برای پیشگیری چه کنیم؟ را مطالعه کنید.
آشنایی با رایج ترین بیماری های گوسفندان و روش های درمان آن ها
شایع‌ترین بیماری دام های سبک و گوسفندان شامل موارد زیر است:
یکی از مسری‌ترین بیماری‌ها در میان گوسفندان تب برفکی است. این بیماری که از آن با نام بیماری دهان و پا نیز یاد می‌شود، توسط ویروس آنفولانزای خوکی ایجاد می‌شود. این بیماری به قدری می‌تواند در پرورش گوسفند تأثیر منفی بگذارد که به آن طاعون صنعت دامپروری گفته می‌شود. پیشگیری و تزریق واکسن را می‌توان بهترین راه برای عدم ابتلای گوسفندان به این بیماری دانست. دوره نهفتگی این بیماری ۳ تا ۶ روز است و پس از آن علائم را می‌توان در گوسفند بیمار مشاهده کرد. علائم بیماری تب برفکی عبارت‌اند از:
- بی‌اشتهایی
- افسردگی و گوشه‌گیری
- کاهش شدید تولید شیر
- کاهش وزن
- لنگیدن دام
- سقط‌جنین
- وجود جوش‌های چرکی
- تولید زیاد بزاق دهان
- تب شدید
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این بیماری پیشنهاد می‌کنیم مطلب بیماری تب برفکی چیست و چگونه باید از شیوع آن جلوگیری کرد؟ را مطالعه کنید.
آشنایی با تب مالت در گوسفندان
بیماری تب مالت یا بروسلوز را می‌توان یکی از نام آشناترین بیماری گوسفندان دانست. البته باید بدانید که دلیل معروفیت بسیار زیاد این بیماری مشترک بودن آن میان انسان و دام است. این بیماری می‌تواند از طریق شیر و فرآورده‌های تولید شده از شیر آلوده مانند خامه، کره و پنیر به انسان منتقل شود. این بیماری توسط باکتری کوکوباسیل ایجاد می‌شود و معمولا گاوها به عنوان میزبان اصلی آن به حساب می‌آیند اما می‌تواند گوسفند، بز، شتر، اسب و سگ را نیز آلوده و مبتلا کند. پیشگیری، واکسیناسیون و حذف دام‌های آلوده بهترین راه‌های مقابله با این بیماری است. علائم زیر را در گوسفند بیمار می‌توان مشاهده کرد:
- سقط‌جنین
- کاهش تولید شیر
- کاهش وزن
یکی دیگر از رایج‌ترین انواع بیماری گوسفندان ، آگالاکسی است. این بیماری که بیشتر در ماه‌های زایش گوسفندان (اسفند، فروردین و اردیبهشت) شیوع پیدا می‌کند و می‌تواند باعث تلف شدن ۱۰ تا ۳۰ درصد گله شود. بیماری آگالاکسی توسط گوسفند آلوده و لوازمی که آلوده شده‌اند، منتقل می‌شود و می‌تواند کار پرورش گوسفند را با اختلالات و مشکلات فراوانی مواجه کند و به دام‌داران ضرر اقتصادی سنگینی را تحمیل کند. واکسیناسیون به موقع را می‌توان بهترین راه برای مقابله با این بیماری و تلفات ناشی از آن دانست. این بیماری گوسفند ها را می‌توان با علائم زیر شناسایی کرد:
- تب و بی حالی
- تورم قرنیه و بافت چشم
- تورم پستان
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- کاهش شدید و توقف تولید شیر
- خروج ترشحات چسبناک از پستان گوسفند بیمار
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این بیماری دام ها پیشنهاد می‌کنیم مطلب بیماری آگالاکسی چیست؟ در خصوص این بیماری گوسفندان چه میدانید؟ را مطالعه کنید.
دلایل مرگ ناگهانی گوسفندان
جرب یا گال یکی دیگر از بیماری‌های شایع در پرورش گوسفند است. البته باید توجه داشت که این بیماری می‌تواند انسان‌ها را نیز مبتلا کند و موجب ریزش مو و کچلی در آن‌ها شود. این بیماری توسط انگل‌های بسیار ریزی که به درون پوست نفوذ می‌کنند ایجاد می‌شود. گوسفند بیمار و آلوده برای رفع خارش شدیدی که این انگل‌ها ایجاد می‌کنند بدن خود را به دیوار و سطوح مختلف می‌کشد که این کار موجب ریزش پشم و زخم شدن پوست دام می‌شود. نشانه‌های این بیماری عبارت‌اند از:
- بی‌قراری به دلیل خارش
- ریزش پشم‌ها
- ایجاد دمله‌های کوچک
بیماری عضله سفید یکی دیگر از بیماری‌های گوسفندان است که به دلیل کمبود سلنیم و ویتامین E به وجود می‌آید. این بیماری معمولاً در بره‌ها و همچنین گوسفندانی که در دوره رشد قرار دارند و از جیره غذایی مناسبی برخوردار نیستند، دیده می‌شود. باید توجه داشته باشید که این بیماری می‌تواند باعث کاهش نرخ باروری، باز جذب جنین، جفت ماندگی و سخت‌زایی در گوسفندان شود. ساده‌ترین راه برای عدم ابتلا دام‌ها به این بیماری گوسفندان ، توجه به جیره غذایی و کسب اطمینان از وجود تمام ویتامین‌ها، مواد مغذی سایر نیازهای گوسفندان در خوراک آن‌ها است. این بیماری را می‌توان با مشاهده علائم زیر شناخت:
- درد عضلات در هنگام راه رفتن
- ظاهر قوز کرده
- ناتوانی در ایستادن
- سخت شدگی ملایم عضلات
- خروج ترشحات کف دار از بینی
- تب
- اختلال در تنفس
نکاتی که لازم است درباره بیماری ذات الریه در گوسفندان بدانید
بیماری ذات‌الریه که به آن پنومونی نیز گفته می‌شود یکی دیگر از انواع رایج بیماری گوسفند ها است. ضعف سیستم ایمنی را می‌توان یکی از پیش شرط‌های ابتلا به این بیماری گوسفندان دانست. بره‌ها در زمان تولد تا سه ماهگی سیستم ایمنی ضعیفی دارند و برخی موارد مانند تغذیه ناصحیح میش و بره می‌تواند باعث ضعیف‌تر شدن سیستم ایمنی بره شود. به همین دلیل می‌توان گفت که بره‌ها بیشتر از سایر دام‌ها در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. البته باید توجه داشته باشید که دام‌های مسن‌تر نیز ممکن است به این بیماری دچار شوند. از مهم‌ترین علائم ابتلا به ذات‌الریه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش اشتها
- مشکل دام در مکیدن شیر
- افزایش تعداد تنفس دام
- آبریزش چشم
- تنگی نفس
- ضعف گوسفند بیمار
- تب بالا
- سرفه
یکی دیگر از بیماری‌ها در پرورش گوسفند که بیشتر در ماه‌هایی پاییز و زمستان به دلیل مصرف چغندر، سیب و سیب‌زمینی شیوع پیدا می‌کند انسداد مری است. برخی اوقات بخشی از خوراک مصرف شده توسط دام در مری او گیر می‌کند که همین امر می‌تواند موجب شود تا گوسفند اشتهای خود را از دست دهد. درست است که این بیماری واگیردار نیست اما باید توجه داشته باشید که اگر به این بیماری توجه نشود می‌تواند باعث ایجاد کتوز شود. برای درمان این بیماری معمولاً به گوسفند روغن می‌خورانند تا باعث شود تا تکه غذا از مری خارج شود. استفاده از سوند و یا فرو بردن دست در مری دام بیمار برای رفع مانع از دیگر راه‌های درمان این بیماری است. از مهم‌ترین نشانه‌های انسداد مری در گوسفندان می‌تواند به موارد زیر اشاره کرد:
- جاری شدن بزاق دهان
- کاهش اشتها
- ایجاد نفخ
- سختی دام برای قورت دادن خوراک
بیماری اسیدوز در گوسفندان چیست و چه علائمی دارد؟
یکی دیگر از انواع بیماری گوسفند ها اسیدوز است. دلیل ایجاد این بیماری را می‌توان مصرف بیش از حد و بی رویه غلات و دانه‌ها دانست. زمانی که کربوهیدرات‌هایی مانند غلات و دانه‌ها بیش از حد مصرف شوند، در شکمبه گوسفند تخمیر شده و ایجاد گاز می‌کنند. این گاز با ایجاد اخلال در روند رشد باکتری‌هایی که فیبر را هضم می‌کنند باعث می‌شود تا گوسفند بیمار به دل درد دچار شود. باید بدانید که این بیماری پیش زمینه بیماری‌هایی مانند آنتروتوکسمی است و به همین دلیل باید با تشخیص و درمان به موقع جلو ایجاد مشکلات بیشتر را گرفت. گوسفند بیمار را می‌توان با توجه به علائم و نشانه‌های زیر شناسایی کرد:
- بی‌اشتهایی شدید
- افسردگی
- بی حالی و خواب آلودگی
- درد شدید در شکم (به صورتی که گوسفند از شدت درد به شکم خود لگد می‌زند)
- اسهال همراه با موکوس
- افزایش ضربان قلب
- ضعف عمومی بدن
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص بیماری اسیدوز گوسفندان در کسب و کار پرورش گوسفند پیشنهاد می‌کنیم مطلب اسیدوز گوسفندان چیست و برای درمان آن چه اقداماتی باید انجام داد؟ را مطالعه کنید.
یکی دیگر از انواع بیماری گوسفندان ، بیماری نایروبی است. دلیل نام‌گذاری این بیماری این است که اولین بار در سال ۱۹۱۰ میلادی در نایروبی کنیا مشاهده شده است. این بیماری از طریق کنه به گوسفندان منتقل می‌شود و چون هنوز درمان مشخصی برای این بیماری دام ها پیدا نشده است بهترین راه پیشگیری از شیوع آن با از بین بردن کنه‌های آلوده است. توجه داشته باشید که کنه بالغ آلوده می‌تواند تا ۸۰۰ روز این بیماری را انتقال دهد به همین دلیل از بین بردن کنه‌های آلوده بهترین راه برای عدم ابتلای گوسفندان به این بیماری است. علائم ابتلای دام به این بیماری گوسفند ها عبارت‌اند از:
- تب
- سقط‌جنین
- اسهال و اسهال خونی
- بی‌اشتهایی
- التهاب ملتحمه
- تنگی نفس
نکات مهم راجع به بیماری های گوسفند که شاید نمی دانستید
یکی دیگر از انواع بیماری گوسفند ها، بیماری لمفادنیت کازئوس که به آن بیماری غده پنیری، لمفو و سندرم میش لاغر نیز گفته می‌شود، است. این بیماری به ندرت موجب تلف شدن دام می‌شود اما با کاهش رشد، تولید شیر و تولید پشم و همچنین کاهش شدید ارزش پوست و چرم گوسفند بیمار ، کار پرورش گوسفند را با اختلال مواجه می‌کند و موجب کاهش شدید درآمد دام‌دار می‌شود. همچنین باید بدانید که این بیماری می‌تواند موجب شود تا گوسفند مستعد مبتلا شدن به بیماری‌های دیگری نظیر ورم پستان، ناراحتی‌های تنفسی و سرفه‌های مزمن شود. این بیماری از طریق خروج عفونت از دمل‌های چرکین دام مبتلا می‌تواند به سرعت در میان گله شیوع پیدا کند. این بیماری می‌تواند از راه‌های تماس پوستی مانند خراش‌های پوستی ناشی از حصار سیم خاردار، پشم چینی، بوته‌های خاردار و هر وسیله‌ای که باعث ایجاد خراش بر روی پوست شود، دستگاه ادراری و قرار گرفتن در معرض تنفس دام بیمار نیز منتقل شود. علائم این بیماری عبارت‌اند از:
- نفس کشیدن دشوار
- تراوش ترشحات چرکی از چشم و بینی
- گره‌های لنفاوی متورم
- کاهش وزن
- کاهش اشتها
- کاهش تولید پشم
- کاهش کیفیت پشم
از آنتروتوکسمی می‌توان به عنوان یکی از کشنده‌ترین بیماری گوسفند ها نام برد. این بیماری گوسفندان توسط باکتری کلستریدیوم پرفرانژانس ایجاد می‌شود. بدن گوسفندان با استفاده از مدفوع میزان بیش از حد این باکتری که در بدن دام وجود دارد را دفع می‌کند اما زمانی که مشکلاتی نظیر پرخوری، تغییر جیره غذایی و استفاده بیش از حد غلات باعث شود تا کار دستگاه گوارش با اختلال مواجه شود، این باکتری‌ها به میزان مناسب دفع نمی‌شوند و بر تعدادشان در سیستم گوارش دام افزوده می‌شود. سم تولید شده توسط تعداد بیش از حد این باکتری‌ها موجب بیمار شدن گوسفند می‌شود. برای جلوگیری از بروز این بیماری دام ها باید از واکسن آنتروتوکسمی استفاده کرد، از پرخوری دام جلوگیری کرد و در صورت نیاز به تغییر جیره، این کار را به صورت تدریجی انجام داد. علائمی که گوسفند بیمار از خود بروز می‌دهد در یک سیستم پرورش گوسفند شامل موارد زیر است:
- بی‌حالی
- خمیازه
- عدم توجه به غذا
- تلوتلو خوردن
- راه رفتن سخت
- ساییدن فک به یکدیگر
- ترشح بزاق
- نفخ
- پرخون شدن شکمبه یا شیردان
- نرمی قلوه
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این بیماری در پرورش گوسفند پیشنهاد می‌کنیم مطلب بیماری آنتروتوکسمی و نکاتی در خصوص واکسن آنتروتوکسمی را مطالعه کنید.
از بیماری آرتریت چه می دانید؟
بیماری آرتریت یا تورم مفصل یکی دیگر از انواع بیماری گوسفند ها است که بیشتر در بره‌ها دیده می‌شود. دلیل ابتلا به این بیماری ورود برخی باکتری‌ها به بدن بره شیرخوار از طریق زخم، بریدگی و بند ناف است. پشم‌چینی و شماره‌گذاری بره‌ها از دیگر مواردی است که خطر ابتلای بره به این بیماری را ۴ تا ۷ برابر افزایش می‌دهد. برای این که با این بیماری مواجه نشد باشد محیط تولد بره، پشم‌چینی و شماره‌گذاری به خوبی تمیز شود، بند ناف را باید با مواد ضد عفونی کننده به صورت مداوم ضدعفونی کرد و سعی کرد تا بره‌ها به محیط‌های مرطوب و گل‌آلود وارد نشوند. علائم این بیماری عبارت‌اند از:
- بی‌حالی و افسردگی
- متورم و دردناک شدن مفاصل
- راه رفتن سخت
- برخاستن سخت
- لنگش
یکی دیگر از انواع بیماری دام ها، بیماری سنوروس سربرالیس یا چرخش است. دلیل ایجاد این بیماری کرم نواری تنیا مولتی سپس است. تخم این کرم که در بدن سگ‌ها وجود دارد از طریق مدفوع دفع می‌شود و محیط اطراف را آلوده می‌کند. گوسفندان با چریدن در این محیط آلوده، این تخم را می‌بلعند و کرم در بدن آن‌ها رشد می‌کند. پس از رشد این کرم به سیستم عصبی گوسفند حمله می‌کند و فشار داخلی جمجمه را ایجاد می‌کند. برای عدم ابتلای گوسفندان به این بیماری باید انبار غلات و مکانی که جیره غذایی گوسفند در آنجا نگهداری می‌شود را به گونه‌ای ساخت که راه نفوذ برای سگ و گربه وجود نداشته باشد. همچنین لاشه گوسفند بیمار را باید به دور از انبار دفن کنید. این بیماری را در پرورش گوسفند می‌توان با علائم زیر تشخیص داد:
- بی‌حالی
- تشنج
- عدم حفظ تعادل
- بی‌اشتهایی
- نابینایی و کم بینایی
- فلج شدن یک سمت صورت
- چرخیدن سر
- چرخیدن به دور خود
- زمین‌گیر شدن گوسفند بیمار در صورت پیشرفت بیماری
یکی دیگر از بیماری‌های مشترک میان انسان و دام، بیماری تب دره ریفت یا آنزئوتیک است. نیش پشه آئدس که در اطراف آب‌های راکد تخم‌ریزی و رشد می‌کند را می‌توان اصلی‌ترین راه انتقال این بیماری دانست. ابتلای دام‌های حامله به این بیماری می‌تواند موجب سقط‌جنین و مرده زایی شود و به همین دلیل می‌تواند در کار پرورش گوسفند اختلال ایجاد کند. این بیماری بیشتر در مناطقی که در کنار آب‌های راکد قرار دارند، رطوبت بالایی دارند و یا سیل رخ داده است شیوع پیدا می‌کند. از دیگر راه‌های انتقال این بیماری ورود گوسفند بیمار به گله ، شیر، مدفوع و جنین سقط شده دام بیمار است. از علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تب
- کاهش وزن
- قطع تولید شیر
زبان آبی چیست؟
بیماری زبان آبی یکی دیگر از بیماری‌هایی است که از طریق نیش پشه به گوسفندان منتقل می‌شود. این بیماری دام ها در سال‌های گذشته شیوع بسیار بیشتری یافته است. پشه‌های کولیکوئیدس، کنه‌ها، تجهیزات جراحی و سرنگ‌های آلوده را می‌توان مهم‌ترین راه‌های انتقال این بیماری دام ها دانست. زبان گوسفند بیمار به خاطر وجود میزان خون زیاد و تورم ، به رنگ کبود در می‌آید و به همین دلیل این بیماری را با نام زبان آبی نام‌گذاری کردند. برای این بیماری هنوز درمانی وجود ندارد به همین دلیل برای این که در کار پرورش گوسفند اختلال ایجاد نشود بهتر است اقدامات لازم برای عدم شیوع این بیماری در گله را انجام داد. مهم‌ترین راه عدم ابتلای گوسفندان به این بیماری، انجام واکسیناسیون است. در صورت مشاهده علائم بیماری زبان آبی لازم است که سریعاً دام‌پزشک را در جریان بگذارید تا نمونه‌های خون گوسفندان به آزمایشگاه فرستاده شود. علائم این بیماری شامل موارد زیر است:
- تب
- افزایش میزان ترشح بزاق
- کسلی و بی‌حالی
- نفس کشیدن سخت
- له‌له زدن
- ترشحات شفاف بینی که با پیشرفت بیماری چرکی می‌شوند
- پرخون شدن پوزه، لب و گوش‌ها
- تورم در زبان و لب
- دردناک شدن سم
- لنگیدن
- کج شدن گردن
- استفراغ
- ریختن بخشی از پشم‌ها
پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این بیماری گوسفند ها مطلب بیماری زبان آبی گوسفند چیست و چگونه منتقل می‌شود؟ را مطالعه کنید.
بیماری کتوز که از آن با نام مسمومیت آبستنی در پرورش گوسفند نیز یاد می‌شود یکی دیگر از بیماری دام ها است. این بیماری که بیشتر در گوسفندان حامله مخصوصاً دوقلوزا و چندقلوزا دیده می شود. بدن دام‌ها مخصوصاً گوسفندهای حامله به انرژی نیاز دارد. کمبود انرژی در بدن گوسفند موجب بروز اختلالات متابولیکی و کاهش قند خون می‌شود. بدن در این هنگام به سراغ چربی‌ها که ذخایر انرژی است می‌رود و تبدیل بی رویه این چربی‌ها به انرژی باعث می‌شود تا سطح مواد کتونی در خون دام افزایش یابد. گوسفند مبتلا به کتون را می‌توان با بویی شبیه به استون یا میوه گندیده که در دم و بازدم او حس می‌شود شناسایی کرد. برای جلوگیری از ابتلای دام‌ها به این بیماری باید به جیره غذایی گوسفند مخصوصاً قبل از ایام زایمان توجه کرد. همچنین کاهش میزان استرس دام یکی دیگر از مواردی است که می‌تواند در کاهش میزان ابتلای گوسفندان حامله به این بیماری جلوگیری کند. از مهم‌ترین نشانه‌های ابتلای گوسفند به این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عقب ماندن از گله
- نابینایی
- برخورد با موانع
- تعدد دفعات ادرار و مدفوع
- تشنج
- نداشتن تعادل
- کاهش میزان شیر
- کاهش شدید وزن
- کاهش اشتها
- نگه داشتن سر در یک سمت
- لرزیدن سر، گردن و گوش
یکی دیگر از انواع بیماری گوسفند ها کمبود مس است. جانداران مختلف برای رشد و حفظ سلامتی به عناصر متفاوت نیاز دارند. یکی از عناصری که گوسفندان به آن نیاز دارند مس است که در صورتی که میزان مناسب آن را دریافت نکنند، بیمار می‌شوند. عوامل متفاوتی مانند کمبود مس در جیره غذایی، کمبود مس در خاک چراگاه و عدم تعادل در میزان عناصر معدنی موجود در جیره غذایی از مهم‌ترین مواردی است که باعث بروز این بیماری می‌شود. بیماری کمبود مس می‌تواند موجب شود تا گوسفند به بیماری‌هایی نظیر آسفالومالاسی نیز مبتلا شود. نشانه‌های بیماری کمبود مس عبارت‌اند از:
- صاف شدن پشم‌ها
- ضخیم و بی‌رنگ شدن تارهای پشم
- تورم مفاصل
- لنگش
- عدم تعادل
- ناهماهنگی میان عضلات در هنگام راه رفتن
پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص مطلب بیماری کمبود مس در گوسفندان چه اثراتی را به همراه خواهد داشت؟ را مطالعه کنید.
آشنایی با علائم مسمومیت گوسفندان با مس
علاوه بر کمبود مس که در پاراگراف بالا به آن اشاره کردیم، وجود بیش از حد مس در بدن گوسفندان هم ایجاد بیماری و مشکل می‌کند و می‌تواند مشکلاتی را در کار پرورش گوسفند ایجاد کند. مس در کبد گوسفندان ذخیره می‌شود و زمانی که در کبد بیش از ظرفیت مس وجود داشته ابتدا کبد آسیب می‌بیند. چراگاه‌های آلوده به مس، خوردن گل آفتابگردان وحشی، مراتعی که بر روی آن‌ها کود فسفات پاشیده شده و کود مرغ می‌تواند موجب افزایش بیش از حد مس در بدن گوسفند شود. استرس و شک که به دلایل متفاوت ممکن است ایجاد شوند، مس بیش از حد موجود در کبد را آزاد می‌کنند و باعث می‌شوند تا نشانه‌های مسمومیت ظاهر شود. به نشانه‌های این بیماری باید توجه بسیاری داشت زیرا در صورت عدم توجه، بیماری پیشرفت می‌کند و همین امر می‌تواند باعث تلف شدن دام شود. از مهم‌ترین علائم بیماری مسمومیت با مس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زرد شدن پوست دام
- مسی رنگ شدن ادرار
- زرد شدن چشم دام
یکی دیگر از انواع بیماری دام ها ، آبله است. این بیماری شایع ویروسی می‌تواند با سرعت زیادی منتقل شود و تمام گله را مبتلا کند. دلیل این مسئله هم راه‌های انتقال آن است. ویروس ایجاد کننده این بیماری از طریق قرار گرفتن در معرض تنفس، ضایعات پوستی مانند پوسته و جوش، بزاق، مدفوع و ترشحات بینی گوسفند بیمار منتقل می‌شود. پس آلوده شدن دام، اولین نشانه‌ای که ظاهر می‌شود تاول‌های پوستی است. همچنین این بیماری می‌تواند از میش حامله به بره منتقل شود. این ویروس می‌تواند به صورت غیر مستقیم نیز در گله شیوع پیدا کند. از مهم‌ترین عوامل غیر مستقیم شیوع این بیماری می‌توان به بستر، خوراک، آب، لوازم و نگهبانان آلوده اشاره کرد. بره‌ها و گوسفندان مسن را می‌توان مستعد‌ترین گوسفندان برای ابتلا به این بیماری گوسفندان دانست. بهترین راه مقابله با این بیماری واکسیناسیون به موقع گوسفندان در ماه اردیبهشت و خرداد است. از مهم‌ترین نشانه‌ها و علائم ابتلای گوسفند به این بیماری باید به موارد زیر اشاره کرد:
- تاول پوستی
- جوش و التهابات پوستی
- ضعیف شدن دام
- عدم توان کافی برای ایستادن در صورت پیشرفت بیماری
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- کاهش تولید شیر
- کاهش کیفیت پشم
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این بیماری پیشنهاد می‌کنیم مطلب آبله گوسفندی چیست و چه راه‌هایی برای پیشگیری و درمان آن وجود دارد؟ را مطالعه کنید.
سیاه زخم یا شاربن یکی دیگر از بیماری‌های گوسفندان است. باکتری ایجاد کننده این بیماری را می‌توان در میان باکتری‌های میله‌ای، هوازی و هاگ‌دار طبقه‌بندی کرد. این باکتری در خاک می‌تواند تا ۶۰ سال زده بماند و خاصیت بیماری‌زایی خود را حفظ کند. به همین دلیل باید در خصوص از بین بردن صحیح لاشه دام آلوده توجه و دقت بسیاری به خرج داد. این بیماری از طریق خاک آلوده منتقل می‌شود. همچنین نیش حشرات آلوده نیز می‌تواند موجب انتقال این بیماری به گوسفندان شود. آب و هوای گرم و مرطوب بهترین شرایط را برای ابتلای گوسفندان به این بیماری گوسفند ها ایجاد می‌کند. البته باید بدانید که این بیماری در انسان‌ها هم دیده می شود. انسان‌ها در برابر این بیماری از گوسفندان مقاوم‌تر هستند اما باز هم ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. علائم بیماری شاربن یا سیاه زخم عبارت‌اند از:
- ادرار خونی
- درد شدید
- سقط‌جنین
- کاهش شیر
- غیر طبیعی و حتی خون آلود شدن شیر
- بی‌حالی و افسردگی شدید
- تنفس سریع
- تشنج
- تب
از بیماری های رایج در گوسفندان چه می دانید؟
بیماری‌هایی که در این مطلب در خصوصشان نکاتی را بیان کردیم و علائم آن‌ها را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید.
| نام بیماری | علائم بیماری | |
| ۱ | تب برفکی | بی‌اشتهایی، افسردگی، کاهش وزن، کاهش تولید شیر، لنگیدن، سقط‌جنین، تولید زیاد بزاق، تب شدید، لنگیدن و جوش‌های چرکی |
| ۲ | تب مالت یا بروسلوز | سقط‌جنین، کاهش تولید شیر و کاهش وزن |
| ۳ | آگالاکسی | تب، بی‌حالی، تورم قرنیه و چشم، تورم پشتان، کاهش اشتها، کاهش وزن، کاهش تولید شیر و خروج ترشحات چسبناک از پستان |
| ۴ | گال یا گری | بی‌قراری به دلیل خارش، ریزش پشم، ایجاد دمله‌های کوچک، زخم شدن پوست، مالیدن خود به دیوار |
| ۵ | عضله سفید | تب، درد در هنگام راه رفتن، ناتوانی در ایستادن، سخت شدگی ملایم عضلات، خروج کف از بینی، ظاهر قوز کرده و اختلال در تنفس |
| ۶ | ذات‌الریه | کاهش اشتها، مشکل در مکیدن شیر، افزایش تعداد تنفس، آبریزش چشم، تنگی نفس، تب و سرفه |
| ۷ | انسداد مری | جاری شدن بزاق، کاهش اشتها، ایجاد نفخ و سخت قورت دادن خوراک |
| ۸ | اسیدوز | بی‌اشتهایی، افسردگی، بی‌حالی، خواب‌آلودگی، درد شدید در شکم، اسهال، افزایش ضربان قلب و ضعف عمومی بدن |
| ۹ | نایروبی | تب، سقط‌جنین، اسهال و اسهال خونی، بی‌اشتهایی، التهاب ملتحمه و تنگی نفس |
| ۱۰ | لمفادنیت کازئوس | تنگی نفس، ترشحات چرکی در چشم و بینی، گره‌های لنفاوی متورم، کاهش وزن، کاهش اشتها، کاهش تولید پشم و افت کیفیت پشم |
| ۱۱ | آنتروتوکسمی | بی‌حالی، خمیازه، عدم توجه به غذا، تلوتلو خوردن، راه رفتن سخت، ترشح بیش از حد بزاق، نفخ، پرخون شدن شکمبه یا شیردان |
| ۱۲ | آرتریت | بی‌حالی، افسردگی، راه رفتن سخت، بلند شدن دشوار و لنگیدن |
| ۱۳ | سنوروس سربرالیس | بی‌حالی، تشنج، عدم حفظ تعادل، بی‌اشتهایی، کم‌بینایی و نابینایی، فلج شدن یک سمت صورت، چرخیدن سر و چرخیدن به دور خود |
| ۱۴ | تب دره ریفت | تب، کاهش وزن، قطع تولید شیر |
| ۱۵ | زبان آبی | تب، افزایش بزاق، بی‌حالی، نفس کشیدن سخت، ترشحات بینی، تورم در زبان و لب، پرخون شدن پوزه، لب و گوش‌ها، لنگیدن، استفراغ و ریزش پشم |
| ۱۶ | کتوز | برخورد با موانع، نابینایی، عقب ماندن از گله، تشنج، تعدد دفعات ادرار و مدفوع، عدم توان در حفظ تعادل، کاهش میزان شیر، کاهش وزن، لرزیدن سر، گوش و گردن و نگه داشتن سر در یک سمت |
| ۱۷ | کمبود مس | صاف شدن پشم، بی‌رنگ و ضخیم شدن پشم، تورم مفاصل، لنگیدن، عدم تعادل و ناهماهنگی میان عضلات در هنگام راه رفتن |
| ۱۸ | مسمومیت با مس | زرد شدن پوست، مسی رنگ شدن ادرار و زرد شدن چشم |
| ۱۹ | آبله | تاول، جوش و التهابات پوستی، کاهش اشتها، کاهش وزن، کاهش تولید شیر، کاهش کیفیت پشم و ضعف عمومی |
| ۲۰ | سیاه زخم | ادرار خونی، درد شدید، سقط‌جنین، کاهش تولید شیر، خون‌آلود شدن شیر، بی‌حالی، تنفس سریع، تشنج و تب |
جدول بیماری گوسفند ها
همچنین در مطلب شایع‌ترین بیماری گوسفندها ؛ بیماری های دام را بشناسید – بخش دوم در خصوص بیماری‌های زیر توضیحاتی را بیان کرده‌ایم.
- بیماری برنام
- بیماری پلونفریت
- بیماری آبسه پا
- بیماری زخم دهان
- بیماری اسهال
- بیماری هیداتوز
- بیماری تب کیو
- بیماری اسکرپی
- بیماری طاعون نشخوار کنندگان
- بیماری اکتیما
- بیماری تب شیر
- بیماری پوسیدگی سم
- بیماری نفخ گوسفندان
- بیماری کیست سیستی سرکوس اویس
- بیماری پیروپلاسموز
- انگل گوارشی نماتودیروس
- بیماری کپلک
- بیماری تنیای روده
- کنه
- بیماری زردی
- بیماری خون شاش
- جرب
- شپش
چرا باید از گوسفندان خون بگیریم؟
ونوجکت خونگیری مجتمع دامپروری افشار ژن
برای تشخیص بسیاری از بیماری گوسفند ها نیاز است که خون گوسفند بیمار به آزمایشگاه برده شود و در آنجا آزمایش‌های مختلفی بر روی آن انجام شود. لوله آزمایشگاهی ونوجکت که برای کار خونگیری ساخته شده حاوی ماده ای‌دی‌تی‌ای است. این ماده را می‌توان در میان مواد ضد انعقاد خون قرار داد و باعث می‌شود تا خون به درستی به آزمایشگاه برسد. مجتمع دامپروری افشار ژن علاوه بر تولید و ارائه محصولات دامی متفاوت و با کیفیتی مانند گوسفند چند قلوزا، گوسفند دوقلوزا، میش و قوچ هترو و میش و قوچ همو اقدام به ارائه ونوجکت‌های خونگیری کرده است. باز و بسته شدن راحت، عدم لخته شدن خون و عدم نشت خون از لوله آزمایش از جمله مزایای این لوله‌های خونگیری است. همچنین مواد داخل این ونوجوکت‌ها و غلطت آن‌ها، دقیقه بر اساس استانداردهای بین‌المللی است تا بتوان در آزمایشگاه به درستی خون را آزمایش کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ونوجکت و دیگر موارد مربوط به پرورش گوسفند با کارشناسان ما تماس بگیرید.
در صورتی که مطالعه این مطلب برایتان سودمند بود پیشنهاد می‌کنیم مطلب برنامه واکسیناسیون گوسفند نیازمند توجه به چه مواردی است؟ را مطالعه کنید.