تولید مثل گوسفند از مهم‌ترین مسائلی است که دامداران به آن توجه دارند. تولید مثل گوسفندان باعث می‌شود تا تعداد گوسفندان بیشتر و گله بزرگ‌تر شود و زیاد شدن گوسفندان باعث افزایش سرمایه دامدار خواهد شد. در این بین در برخی گله‌ها گوسفند دوقلوزا یا چندقلوزا وجود دارد که این گوسفندان می‌توانند به سرعت افزایش تعداد بره‌ها در گله اضافه کنند. در سال‌های اخیر تحقیقات بسیاری بر تولید مثل گوسفندان و گوسفند دوقلوزا یا چندقلوزا انجام شده است و با استفاده از تکنیک‌های اصلاح نژادی بر خاصیت‌های مطلوب گوسفندان افزوده‌اند. از این خاصیت‌ها می‌توان به درصد بیشتر دوقلوزایی و چندقلوزایی، کاهش میزان دنبه و افزایش میزان و کیفیت تولید پشم اشاره کرد. برای این‌که دامدار از سود خود مطمئن باشد باید اطلاعات بسیاری در خصوص تولید مثل گوسفند داشته باشد. گوسفندان را می‌توان در میان حیوانات فصلی طبقه‌بندی کرد. پس می‌توان گفت که طبیعت گوسفندان به شکلی است که بره‌ها در فصول گرم که هوا مناسب است و میزان علوفه بیشتری یافت می‌شود متولد شوند و مدت بارداری گوسفندان نزدیک به ۵ ماه است.

شرایط مؤثر بر تولید مثل گوسفند
تولید مثل گوسفند تحت تأثیر شرایط و مسائل متفاوتی قرار دارد. با بهبود شرایط می‌توان انتظار داشت که میزان باروری، بره‌زایی، دوقلو یا چندقلوزایی در آن‌ها افزایش یابد. از مهم‌ترین این عوامل می‌توان به نژاد، تغذیه، آمیزش با قوچ، نور، حرارت، رطوبت، فصل جفت‌گیری، سن میش و بیماری‌ها اشاره کرد.

نژاد و وراثت
نژاد و وراثت بر میزان تولید مثل و نرخ بره‌زایی در گوسفندان تأثیر بسزایی دارد. برخی میش‌ها در سنین پایین بالغ می‌شوند و به طور معمول بره‌های آن‌ها نیز در سنین پایین به مرحله بلوغ می‌رسند. بهتر است از گوسفندان اصلاح نژاد شده در گله استفاده کنید. دامدار با داشتن گوسفند دوقلوزا یا چند قلوزا در گله می‌تواند از مزایای این اصلاح نژاد بهره ببرد. استفاده از این گوسفندان و بره‌های آن‌ها می‌تواند باعث شود که تعداد بره‌های متولد شده در سال بیشتر شود. این بره‌ها خاصیت‌های خوب ژنتیکی نسل قبل را به همراه خود خواهند داشت و خصوصیات دوقلو یا چندقلوزایی در آن‌ها حفظ می‌شود.

سن و وزن میش
برای افزایش میزان تولید مثل و تولد بره‌های سالم‌ بهتر است که به میزان غذا و وزن میش‌ها دقت شود. میش‌هایی که در شرایط وزنی مناسب قرار دارند، بسیار بهتر از میش‌های خیلی لاغر یا خیلی چاق تولید مثل می‌کنند. سن نیز یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در میزان تولید مثل گوسفند است. بیشتر میش‌هایی که در سنین یک تا دو سالگی بره می‌زایند، معمولاً یک بره به دنیا می‌آورند اما زمانی که سن میش‌ها بالا می‌رود به ۷ یا ۸ سالگی می‌رسند، میزان آبستن شدن در آن‌ها کاهش می‌یابد اما معمولاً در یک بارداری دوقلو یا چندقلو به دنیا می‌آورند.

نور، حرارت، رطوبت و فصل
کنترل برخی شرایط از دست دامدار خارج است. از این موارد می‌توان به نور، حرارت، رطوبت و تغییر فصول اشاره کرد. درست است که نمی‌توان این موارد طبیعی را تغییر داد اما می‌توان با انجام اقدامات لازم در زمان مناسب به افزایش نرخ تولید و تولد بره‌ها کمک کرد. با توجه به تفاوت‌هایی که نژادهای متفاوت دارند ممکن است بتوان در تمام سال زاد و ولد داشت اما بهتر است که دامداران به زمان تولد بره‌ها توجه کنند، تولد بره‌ها در سرمای زمستان ممکن است مشکلات و بیماری‌هایی برای آن‌ها به همراه داشته باشد. هوای گرم و رطوبت بالا می‌تواند در نرخ پیدایش تخمک تأثیرگذار باشد. از دیگر اثرات هوای گرم بر تولید مثل گوسفند ، تأثیر بر رشد جنین است. زمانی که میش‌ها در فصل گرما آبستن می‌شوند، این گرما بر میزان رشد بره تأثیر می‌گذارد و بره‌های متولد شده کوچک‌تر از معمول هستند. بهتر است در این مواقع سایه‌بانی برای میش‌ها فراهم کنید تا از میزان گرما کاسته شود و جنین روند رشد طبیعی خود را طی کند.

جفت‌گیری
از مرسوم‌ترین روش‌هایی که دامداران برای آغاز زودتر دوره فحلی استفاده می‌کنند، قرار دادن یک قوچ اخته در میان میش‌ها است. این قوچ که دو یا سه هفته قبل از فصل تولید در کنار میش‌ها قرار داده می‌شود باعث آماده شدن میش‌ها برای جفت‌گیری می‌شود. از دیگر فواید این روش در تولید مثل گوسفند این است که پس از انجام این کار میش‌های بیشتری در وضعیت طلب قرار می‌گیرند و در این هنگام با توجه به بارداری تقریباً هم‌زمان آن‌ها، زمان تولد بره‌ها نیز به هم نزدیک خواهد بود. از دیگر نکاتی که باید دامدار به آن توجه کند این است که میش‌هایی که تمام طول سال، قوچ یا قوچ‌هایی را در کنار خود دارند ممکن است دیرتر بارور شوند.

بیماری‌ها
از دیگر عواملی که می‌تواند میزان و نرخ تولید مثل در گوسفندان را کاهش دهد، ابتلا به بیماری‌های گوناگون است. بیمار شدن میش‌ها می‌تواند عوارض بسیار بدی بر تولید مثل گوسفند داشته باشد. از این عوارض می‌توان به تغییر زمان دوره فحلی، فحل نشدن در آن سال و یا توقف دوره فحلی در صورتی که شروع شده باشد اشاره کرد. استفاده از واکسیناسیون قبل از زمان جفت‌گیری و بررسی گوسفندان برای آلوده نبودن به انواع بیماری‌ها و انگل‌ها از جمله راه‌هایی است که می‌تواند از ایجاد بیماری‌ها و کاهش میزان تولید مثل گوسفند جلوگیری کند. همچنین می‌توان با پشم‌چینی میش‌ها قبل از زایش، میزان زیادی از آلودگی‌هایی که در پشم‌ها وجود دارد را از میش دور کرد. همچنین پس از پشم‌چینی، میش فضای کمتری را اشغال می‌کند و پس از زایش، بره راحت‌تر می‌تواند شیر بخورد.

تغذیه
در میان تمام عوامل تأثیرگذار بر میزان تولید مثل گوسفند، تغذیه را می‌توان اثرگذارترین عامل دانست. همان‌طور که در خصوص وزن میش‌ها گفته شد، میش‌های بسیار چاق یا بسیار لاغر، نرخ تولید مثل پایین‌تری از میش‌هایی با وزن مناسب دارند. با تنظیم درست جیره غذایی گوسفند می‌توانید وزن میش‌ها را مناسب نگه‌دارید. بهتر است که گوسفندانی که از وزن مناسبی برخوردارند یا اندکی لاغر هستند از سه هفته قبل از شروع فصل جفت‌گیری تغذیه خوبی دریافت کنند. برای این‌که از چاق نشدن بیش از حد آنان اطمینان حاصل شود بهتر است که گوسفندان در یک مرتع خوب چرا کنند یا از مکمل‌های لازم برای آنان استفاده شود.

زایمان
با بررسی مداوم گوسفندان و تشخیص به موقع جفت‌گیری می‌توان زمان دقیق زایمان دام را مشخص کرد. در زمان زایمان، بهتر است میش در فضایی به دور از برف، باران و باد شدید قرار داشته باشد و اگر زایمان در مرتع و هنگام چرا رخ دهد، باید توجه داشت که میش باید بر روی یک سطح صاف قرار داشته باشد.

زمانی که زایمان میش‌های گله نزدیک است، دامدار باید ماده ضدعفونی‌کننده، قیچی، تنتورید و مقداری طناب نازک و محکم را در دسترس داشته باشد. در هنگام فرا رسیدن زمان تولد بره و زایمان، میش‌ها بی‌قرار شده و از گله جدا می‌شوند. در بیشتر موارد زایمان به طور طبیعی انجام می‌شود اما اگر زایمان با مشکل مواجه شد باید با احتیاط و به آرامی پاها و سر بره به جلو کشیده شود.

پس از تولد بره، اجازه دهید که میش بره را لیس بزند و او را خشک کند. از دیگر مسائلی که پس از تولد بسیار مهم است، خوردن شیر آغوز توسط بره است. شیر آغوز در حقیقت شیری است که میش‌ها پس از زایمان تولید می‌کنند و سرشار از پروتئین، انرژی، ویتامین‌ها و مواد معدنی است، البته چیزهای مهم دیگری در این شیر وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها آنتی‌بادی‌ها و پادتن‌های موجود در بدن میش است. زمانی که بره از این شیر می‌خورد احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها در او کاهش می‌یابد.

بهتر است پس از تولد با استفاده از قیچی بند ناف بره را از فاصله ۳ تا ۴ سانتی‌متری بریده شود و با استفاده از محلول تنتورید ضدعفونی گردد.

نکاتی در خصوص تولید مثل گوسفند
در هنگام جابه‌جایی میش باردار باید دقت بسیاری داشت تا خطر سقط‌جنین کاهش یابد.

سم چینی به موقع میش‌ها می‌تواند به افزایش سلامت آن‌ها کمک کند.

داشتن تحرک برای میش‌های حامله بسیار مهم است، اگر دامدار از آن‌ها در فضای دامداری نگه‌داری می‌کند بهتر است جیره غذایی را تا اندازه‌ای که ممکن است دور قرار دهد تا باعث ایجاد تحرک در دام شود.

توجه داشته باشید گوسفند دوقلوزا یا چند قلوزا به میزان بیشتری از جیره غذایی نیاز دارد.

اگر پس از خواندن مقاله تولید مثل گوسفندان و موارد تأثیرگذار در آن فکر می‌کنید که این مطلب برای شما مفید بوده است، توصیه می‌کنیم که مقاله نحوه تولید مثل گوسفندان، روش‌های جفت‌گیری و مراقبت از گوسفندهای باردار را نیز مطالعه کنید.

در ضمن مجتمع دام‌پروری افشار ژن محصولات بی‌نظیری مثل قوچ هترو ، قوچ همو ، میش هترو ، میش همو ، گوسفند چندقلوزا ، گوسفند دوقلوزا ، میش چندقلوزا و میش دوقلوزا را به متقاضیان عرضه می‌کند. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.