تفاوت گوسفند چند قلوزا همو و هترو
گوسفندهای چندقلوزا به دلیل توانایی بالای باروری، نقش مهمی در افزایش بهره‌وری دامداری دارند، اما از نظر ژنتیکی به دو دسته هموزیگوت و هتروزیگوت تقسیم می‌شوند که تفاوت آن‌ها در میزان پایداری این ویژگی است. در این مقاله به بررسی گوسفند چند قلوزا و تفاوت گوسفند چند قلوزا همو و هترو میپردازیم.
گوسفند چندقلوزا هموزیگوت دارای هر دو نسخه ژن باروری بالا بوده و در بیشتر زایش‌ها به صورت پایدار چند بره به دنیا می‌آورد، در حالی که گوسفند هتروزیگوت تنها یک نسخه از این ژن را داراست و توان چندقلوزایی آن کمتر و ناپایدارتر است.
این موضوع باعث می‌شود در اصلاح نژاد و توسعه گله، نوع هموزیگوت ارزش بیشتری داشته باشد. زیرا ویژگی چندقلوزایی را با قدرت بیشتری به نسل‌های بعد منتقل می‌کند. در مقابل، هتروزیگوت‌ها هرچند می‌توانند دوقلوزایی یا چندقلوزایی کنند، اما این اتفاق به طور ثابت و قابل پیش‌بینی نیست. به همین دلیل، در برنامه‌های اصلاح نژادی و انتخاب دام برتر، شناخت و تمایز این دو گروه اهمیت زیادی دارد و می‌تواند مسیر پرورش را به سمت بهره‌وری بالاتر هدایت کند.
هتروزیگوت و هموزیگوت چیست و چه تفاوت‌هایی دارند؟
شاید تنها تفاوت هتروزیگوت و هموزیگوت در نتایج بره‌های متولد است. همانطور که گفته شد عمده هدف برولا در برنامه اصلاح نژادی زنجان دوقلوزایی است. تفاوت کلیدی همو و هترو در این است که: قوچ‌های هترو ۵۰% بره‌هایش هترو می‌شوند و قوچ‌های همو همه بره‌هایش هترو می‌شود. حال این هترو بودن چه ویژگی‌ای دارد؟ بره‌های ماده هترو همگی دوقلوزا هستند و بره‌های نر نیز اگر به عنوان قوچ استفاده شوند می‌توان ۵۰% بره‌های که متولد می شوند را هترو بدست آورد. حال شاید برایتان سوال پیش بیاید پس هموزیگوت یا همان اصطلاحا همو چگونه به وجود می آید؟
تفاوت گوسفند همو و هترو
برای اینکه بهتر بتوانیم تفاوت بین گوسفند همو و هترو را درک کنیم در ادامه ابتدا به تعریف کامل هر کدام از این دو نوع گوسفند می پردازیم:
هتروزیگوت چیست؟
هترو به معنای این است که در گوسفند تنها یک ژن دوقلوزایی وجود دارد و فاقد ژن دوم است. تک ژن بودن گوسفند سبب می‌شود که حداقل بخشی از بره‌های متولد شده از این قوچ فاقد ژن باشند. ولی میشی که خود دارای حداقل یک ژن (هترو) باشد حتما دو قلوزا خواهد بود.
هموزیگوت چیست؟
در واقع دو ژن در نژاد برولا عامل دو قلوزایی است. در صورتی که هر دو ژن در گوسفندی باشد به آن همو می‌گویند. حال ویژگی همو چیست؟ گوسفند همو با هر نژادی که جفت‌گیری کند حداقل یک ژن را منتقل می‌کند. بدین‌ترتیب حتما بره حاصله دو قلوزا خواهد بود. به عبارتی دیگر بره‌های حاصله هترو خواهند بود.
تفاوت گوسفند همو و هترو از نظر ژنتیک
در بحث دامپروری، اصطلاحات همو و هترو به تفاوت‌های ژنتیکی میان گوسفندان اشاره دارد و نشان می‌دهد که حیوان از چه الگوی وراثتی برخوردار است. این تفاوت‌های ژنتیکی روی ویژگی‌هایی مانند سرعت رشد، تولیدمثل، کیفیت لاشه و حتی مقاومت در برابر بیماری‌ها تأثیر می‌گذارند. به همین دلیل، شناخت این دو گروه ژنتیکی برای دامداران اهمیت زیادی دارد. زیرا انتخاب صحیح آن‌ها می‌تواند بهره‌وری گله را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.
میش آبستن شده با قوچ هتروزیگوت و هموزیگوت
در واقع، گوسفندان همو و هترو هر دو ممکن است از نظر ظاهر تفاوت خاصی نداشته باشند. اما ساختار ژنتیکی آن‌ها تعیین‌کننده رفتار زیستی و عملکرد تولیدی‌شان است. همین اختلاف ژنتیکی باعث می‌شود برخی دامداران بسته به هدف پرورش (چه پرواری باشد و چه اصلاح نژاد) یکی از این دو نوع را ترجیح دهند. با درک این موضوع، دامدار می‌تواند بهترین تصمیم را برای بهبود راندمان گله و افزایش سودآوری اتخاذ کند.
حال با این توضیح شاید بتوانید نحوه تشکیل همو را نیز پیش‌بینی کنید. در صورتی که قوچ هترو و میش هترو را با هم آمیخته‌گری کنیم در صورتی که هم میش و هم قوچ ژن دو قلوزایی خود را منتقل کنند، بره حاصله دارای دو ژن خواهد بود و بنابراین از آمیخته‌گری هترو با هترو می‌توان به همو دست یافت. مد نظر داشته باشید که قوچ همو ارزشمند است و میش همو از ارزش کمتری برخوردار است.
البته طبیعی است که با ترکیب همو و هترو احتمال بره‌زایی همو بیشتر و در صورتی که از میش و قوچ همو استفاده کنیم احتمال آن بسیار بیشتر خواهد بود.
نتایج ژنتیکی آمیخته‌گری (Crossbreeding) گوسفند همو و هترو
بیایید به زبان ساده، ببینیم وقتی یک قوچ یا گوسفند هتروزیگوت، هموزیگوت یا فاقد ژن با نوع دیگری جفت می‌شود، نتیجه ژنتیکی بره‌های نسل بعد چه خواهد بود.
هتروزیگوت × هتروزیگوت = ۵۰% هموزیگوت و ۵۰% هتروزیگوت
هتروزیگوت × هموزیگوت = ۵۰% هتروزیگوت و ۵۰% هموزیگوت
هموزیگوت × هموزیگوت = ۱۰۰% هموزیگوت
میزان هترو و همو به‌دست آمده از آمیخته‌گری
هتروزیگوت × فاقد ژن = ۵۰% هتروزیگوت و ۵۰% فاقد ژن.
هتروزیگوت × هتروزیگوت = ۲۵% فاقد ژن و ۲۵% هموزیگوت و ۵۰% هتروزیگوت.
هتروزیگوت × هموزیگوت = ۵۰% هتروزیگوت و ۵۰% هموزیگوت.
هموزیگوت × هموزیگوت = ۱۰۰% هموزیگوت.
چند نسل از آمیخته‌گری هترو با میش فاقد ژن FecB باید جلو بروم تا به همو برسم؟
فرض کنید:
قوچ هتروزیگوت × ۱۰۰۰ میش فاقد ژن (کل بره‌های متولد شده ۱۰۰۰) = ۲۵۰ نر هتروزیگوت و ۲۵۰ ماده هتروزیگوت و ۲۵۰ نر فاقد ژن و ۲۵۰ ماده فاقد ژن.
هتروزیگوت × ۲۵۰ میش هتروزیگوت (کل بره‌های متولد شده ۵۰۰) = ۶۳ نر هتروزیگوت و ۶۲ ماده هترو زیگوت و ۳۲ نر همو زیگوت و ۳۱ ماده هموزیگوت و ۳۲ نر فاقد ژن و ۳۱ نر فاقد ژن.
هموزیگوت × ۶۲+۲۵۰ میش هتروزیگوت = ۷۸ نر هتروزیگوت و ۷۸ ماده هترو زیگوت و ۷۸ نر همو زیگوت و ۷۸ ماده هموزیگوت.
هموزیگوت × ۷۸+۳۱ میش هموزیگوت = ۵۴ ماده هموزیگوت و ۵۵ نر هموزیگوت.
تفاوت قیمت گوسفند همو و هترو
تفاوت ژنتیکی میان گوسفند همو و هترو می‌تواند به‌طور مستقیم روی قیمت آن‌ها تأثیر بگذارد. دلیل اصلی این موضوع این است که ساختار ژنتیکی متفاوت، عملکرد متفاوتی هم در رشد، تولیدمثل، کیفیت گوشت و حتی مقاومت در برابر بیماری‌ها ایجاد می‌کند. همین ویژگی‌هاست که یک دام را برای پرورش‌دهنده ارزشمندتر یا کم‌ارزش‌تر می‌کند.
برای مثال، اگر یک گوسفند هترو (دارای تنوع ژنتیکی بیشتر) باشد، معمولاً سرعت رشد بالاتری دارد و در برابر برخی بیماری‌ها مقاوم‌تر است. این موضوع باعث می‌شود هزینه نگهداری کاهش پیدا کند و سود نهایی دامدار بیشتر شود، بنابراین قیمت چنین دام‌هایی معمولاً بالاتر تعیین می‌شود.
در مقابل، گوسفندان همو (با یکنواختی ژنتیکی بیشتر) اگرچه ممکن است ویژگی‌های قابل پیش‌بینی‌تری داشته باشند و برای اصلاح نژاد ارزشمند باشند، اما در برخی موارد رشد کندتر یا حساسیت بیشتری نسبت به عوامل محیطی دارند؛ بنابراین قیمت آن‌ها می‌تواند کمتر یا وابسته به هدف خرید باشد.
به طور خلاصه، چون ژنتیک روی عملکرد اقتصادی دام اثر می‌گذارد، این تفاوت ژنتیکی روی قیمت نهایی گوسفند همو و هترو نیز منعکس می‌شود. دامداران حرفه‌ای دقیقاً به همین دلیل هنگام خرید، نوع ژنتیک دام را هم در نظر می‌گیرند. برای اطلاعت بیشتر در مورد قیمت گوسفند همو و هترو به این مقاله بروید.
بررسی اهمیت ژنتیک
جالب است بدانید اهمیت ژنتیک فقط به گوسفند همو و هترو محدود نمی‌شود؛ در پرورش گوساله نیز موضوع وراثت، ترکیب ژنی و انتخاب دام اصلاح‌شده نقش بسیار مهمی در رشد، راندمان خوراک، افزایش وزن و سلامت گله دارد. همانطور که تفاوت‌های ژنتیکی می‌تواند روی قیمت و عملکرد گوسفند تأثیر بگذارد، در گوساله‌ها هم انتخاب نژاد مناسب و توجه به ویژگی‌های ژنتیکی، مستقیماً سودآوری واحد دامداری را افزایش می‌دهد.
به همین دلیل توصیه می‌شود دامداران در کنار آشنایی با تفاوت گوسفند همو و هترو، اطلاعات مربوط به مدیریت و پروش گوساله نر صنعتی را نیز مطالعه کنند تا بتوانند یک برنامه جامع و پربازده برای دامداری خود ایجاد کنند.
در ضمن مجتمع دامپروری افشار ژن محصولات بی‌نظیری مثل قوچ هترو ، قوچ همو ، میش هترو ، میش همو ، گوسفند چند قلوزا ، گوسفند دوقلوزا ، میش چندقلوزا و میش دوقلوزا را به متقاضیان عرضه می‌کند. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
