بیماری راشیتیسم در گوسفندان
بیماری راشیتیسم در گوسفندان اختلالی است که در رشد استخوان دام‌ها تأثیر می‌گذارد. از دلایل راشیتیسم گوسفند می‌توان به ناکافی بودن فسفر یا کلسیم در رژیم غذایی و دسترسی کافی نداشتن به مواد معدنی و ویتامین D اشاره کرد. راشیتیسم در دام یکی از بیماری‌های مزمن خطرناک محسوب می‌شود که با دستروفی استخوان، ضعف عضلانی، اختلال در سیستم عصبی و قلبی عروقی همراه است. این بیماری خطرناک می‌تواند در هر زمان از زندگی دام، خود را نشان دهد. در بین گوسفندان پای خمیده نوعی راشیتیسم محسوب می‌شود که مهم‌ترین دلایل آن را می‌توان سوء عملکرد متابولیسم استخوان در هنگام رشد آن‌ها دانست. معمولاً این بیماری در بین بره‌ها در هنگام رشد بین 6 تا 12 ماهگی رخ می‌دهد. اغلب قوچ‌ها درگیر این بیماری می‌شوند، اما میش‌ها نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند.
مهم‌ترین دلایل راشیتیسم در گوسفندان
از اصلی‌ترین دلایل بیماری راشیتیسم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمبود ویتامین D
- کمبود کلسیم و فسفر
- بیماری‌های دستگاه گوارش
- عدم تحرک
- نگهداری در اتاق‌های تاریک، مرطوب و سرد
- قرارنگرفتن در معرض نور خورشید در فصل تابستان
- عدم تابش اشعه ماوراء بنفش در فصل زمستان با استفاده از لامپ‌های کوارتز جیوه‌ای
ویتامین 3D (کلسیفرول) به‌همراه غده پاراتیروئید در ارتباط با ایجاد فسفر، کلسیم و همچنین در رشد بافت استخوانی دام مؤثر است. از دلایل بیماری راشیتیسم می‌توان به کمبود ویتامین D، مواد معدنی و تغذیه یکنواخت و ضعف دام اشاره کرد. اغلب این بیماری در بره‌های تازه‌متولدشده که داری هایپرفسفاتمی (افزایش بیش از حد فسفات در خون) و هیپوکلسمی (کمبود کلسیم) هستند، رخ می‌دهد. علائم این بیماری در دوران رشد بره‌ها مشاهده می‌شود. اغلب بره‌های زیر 1 سال به این بیماری مبتلا می‌شوند. همچنین در فصل زمستان و بهار به‌دلیل کمبود ویتامین و نداشتن تحرک این بیماری در دام‌های جوان ظاهر می‌شود.
[wbcr_php_snippet id=”6222″ title=”post link 1″]
علائم راشیتیسم گوسفند
علائم راشیتیسم در بره‌ها به‌مرورزمان مشاهده می‌شود؛ بنابراین تشخیص این بیماری در روزهای ابتدایی کاری کاملاً سخت است. مهم‌ترین علائم این بیماری خمیدگی بیش از حد استخوان گوسفندان است. دیگر علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- لنگش و تمایل به افتادن طولانی‌مدت
- تغییر در شکل استخوان‌های جمجمه
- ضعف اندام‌ها
- تأخیر در رشد دندان‌ها
- پوسیدگی و لق شدن دندان‌ها
- قوز پشت، انقباض و کلاپِس استخوان لگن
- بزرگ‌شدن مفاصل
- احتمال شکستگی استخوان‌ها
- ریزش بزاق و سخت شدن جویدن غذا
- خروج زبان از دهان
- فلجی و زمین‌گیری
- جمع‌شدن ترشحات در سوراخ‌های بینی
- قوسی شدن پشت دام
- متورم شدن مچ و زانوها
- اختلال در رشد استخوان‌ها
- پوکی و شکنندگی بیش از حد استخوان‌ها
- کاهش شدید رشد به‌ویژه در دام‌های جوان
- شکننده شدن استخوان‌ها در دام‌های مسن
- مرگ
از دلایل ایجاد بیماری راشیتیسم
ازآنجایی‌که بدن ویتامین‌های کمی از خود تولید می‌کند؛ بنابراین یکی از ویتامین‌هایی که از طریق بدن ساخته می‌شود؛ ویتامین D است. این نوع ویتامین توسط کلسترول و نور خورشید تولید می‌شود. در خوراک‌های بسیار کم و ناچیزی می‌توانید ویتامین D را بیابید. این نوع ویتامین در علوفه خشک که دارای کلسترول است و قرارگیری در معرض نور آفتاب، به‌مراتب افزایش می‌یابد. در این صورت دام‌هایی که کمتر در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرند و یا در مناطق سرد بارانی نگهداری می‌شوند، اغلب با مشکل ویتامین D روبه‌رو هستند. علائم کمبود فسفر، کلسیم و ویتامین D بسیار مشابه یکدیگر هستند. ویتامین D در عملکرد و سلامت اسکلت بدن و استخوان‌بندی گوسفندان بسیار تأثیرگذار است. کمبود ویتامین D، یکی از دلایل مهم بیماری راشیتیسم در گوسفندان است. در حقیقت این ویتامین در جذب کلسیم از طریق دستگاه گوارش، استخوان‌ها و کلیه نقش مهمی دارد. بهترین روش برای درمان راشیتیسم در دام‌ها، تزریق ویتامین D است که تأثیر بسیار زیادی در روند بهبود آن‌ها دارد.
اقدامات پیشگیرانه
با استفاده از اقدامات پزشکی می‌توانید از بیماری راشیتیسم در گوسفندان جلوگیری کنید. ابتدا باید یک رژیم غذایی کامل برای دام‌ها در نظر بگیرید. در این صورت کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی با کود میکرو کمپلکس در بره‌های جوان جبران می‌شود. وجود کلسیم، فسفر، ویتامین‌های گروه B، D، A، E برای گوسفندان در دوران بارداری ضروری است. دام‌های باردار باید ویتامین D را به‌صورت عضله‌ای تزریق شود. در صورت کمبود مواد معدنی یا ویتامین D در دام‌ها باید از طریق 50 هزار واحد بین‌المللی توسط این نوع ویتامین تغذیه شوند. بره‌هایی که تازه متولد شده‌اند باید در مکان‌های جادار، سبک و گرم نگهداری شوند. نگهداری بره‌ها در اتاق‌های تاریک و نمناک غیرقابل‌قبول است. بره‌ها در فصل تابستان و هوای آفتابی باید تحرک داشته باشند. بهتر است در فصل زمستان از لامپ‌های کوارتز جیوه‌ای استفاده کنید.
[wbcr_php_snippet id=”6301″ title=”post link 2″]
تشخیص بیماری راشیتیسم در دام‌ها
دامپزشکان می‌توانند با ارزیابی جیره غذایی و تجزیه‌وتحلیل علائم بالینی، بیماری راشیتیسم را تشخیص دهند. دامپزشکان برای تشخیص بیماری راشیتیسم از طریق رادیوگرافی و تست‌های بیوشیمی خون اقدام می‌کنند. نکته قابل‌توجه این است که در این بیماری باید کلسیم سرم خون کاهش پیدا کند. برای تشخیص این بیماری باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
- میزان غلظت کلسیم و فسفر در خون دام بیمار
- قلیایی بودن خون ذخیره شده
- بررسی میزان فعالیت آلکالن فسفاتاز
در صورت نیاز، دامپزشکان از طریق اشعه ایکس یا معاینه بافتی، بافت ناحیه اپی متفایز استخوان‌ها را انجام می‌دهند. در دام‌های جوان بیماری راشیتیسم دارای علائم مشابهی است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- روماتیسم مفصلی
- بیماری عضلات سفید
- بیماری Urovsky
- هیپوکوپروز (آکوپروز)
به‌طورکلی دامپزشکان برای تشخیص افتراقی راشیتیسم در دام‌های جوان باید این بیماری‌ها را کنار بگذارند.
وجود اشکالی غیر از لنگیدن در راه‌رفتن گوسفندان
اگر گوسفندان خشک راه برود و دست‌وپاهای آن‌ها به داخل یا خارج خم شده باشند و عادت به جویدن استخوان‌ها کرده باشند، دچار بیماری راشیتیسم هستند. از دلایل آن می‌توان به کمبود فسفر، کلسیم، ویتامین D و عدم توازن اشاره کرد. برای درمان این بیماری می‌توانید تنها از پودر استخوان، ویتامین D و مواد فسفردار به‌صورت فسفات مونوسدیک استفاده نمایید. از عوارض این بیماری در دام‌های بالغ می‌توانید به استئومالاسی (نرمی استخوان) و شکستگی‌های پی‌در‌پی اشاره کرد. در این صورت گوسفندان به‌دنبال استخوان هستند و در صورت پیداکردن آن‌ها شروع به جویدن می‌کنند.
در این مقاله سعی شد شما را با بیماری راشیتیسم در گوسفندان آشنا کنیم. از مهم‌ترین دلایل راشیتیسم گوسفندان می‌توان به کمبود ویتامین D اشاره کرد. این بیماری در دام‌های جوان با خمیدگی استخوان‌های دست و پاها خود را نشان می‌دهد.
برای ارتباط با ما و ثبت نظرات و پیشنهادهای خود می‌توانید از طریق زیر در تماس باشید.
