کنسانتره گوسفندی چیست و چرا استفاده از آن اهمیت دارد؟
کنسانتره گوسفندی چیست؟ چرا در دام‌داری‌ها از آن برای تغذیه دام و پرورش گوسفند استفاده می‌شود؟ همان‌طور که می‌دانید جهت رشد دام‌ها و گوسفندان باید تغذیه کافی و مناسب برای آن‌ها فراهم کرد. شاید فکر کنید که تأمین علوفه و بردن گوسفندان به چراگاه باعث تأمین تمام مایحتاج آن‌ها می‌شود اما توجه داشته باشید که زمانی که پرورش گوسفند به قصد پرواربندی انجام می‌شود این تغذیه را نمی‌‌توان کافی و مناسب دانست. توجه داشته باشید که عدم تغذیه کافی و مناسب گوسفندان در هنگام پرواربندی باعث می‌شود تا افزایش وزن آن‌ها به اندازه کافی نباشد و به همین دلیل میزان سود و درآمد دامدار کاهش پیدا کند. حال ممکن است این سؤال مطرح شود که اگر تغذیه در چراگاه به تنهایی برای رفع احتیاجات غذایی دام کافی نیست باید چه کاری انجام داد تا تغذیه دام به صورت کامل انجام شود و کار پرورش گوسفند به خوبی انجام شود؟ جواب ساده است، استفاده از مکمل‌های غذایی مانند کنسانتره یکی از روش‌هایی است که می‌توان توسط آن تغذیه دام را به خوبی انجام داد و تمام نیازهای او را رفع کرد. در این مطلب قصد داریم در خصوص کنسانتره و خواص آن مطالبی را با هم مرور کنیم. با مجتمع دامپروری افشار ژن همراه باشید.
کنسانتره گوسفندی چیست؟
در کنار علوفه‌ای مانند یونجه، وجود برخی مواد غذایی در رژیم غذایی گوسفندان الزامی است. از مهم‌ترین مواردی که باید در تغذیه دام گنجانده شود می‌توان به جو، تفاله چغندر، کنجاله کلزا، سبوس گندم، کنجاله ذرت و کنجاله سویا اشاره کرد. شاید تهیه تمام این موارد برای دامدار سخت باشد و از نظر اقتصادی هم هزینه زیادی را به او تحمیل کند. برای تأمین تمام احتیاجات گوسفند و رساندن مواد مغذی موجود در تمام موارد ذکر شده می‌توان از کنسانتره به عنوان مکمل غذایی استفاده کرد.
کنسانتره گوسفندی را می‌توان یک ماده غذایی دانست که برای پرواربندی گوسفندان بسیار مفید و کاربردی است. در کنسانتره‌ها می‌توانند بخش مناسبی از نیاز دام به انرژی، پروتئین، فیبر، چربی، کلسیم و فسفر را تأمین کنند.
مواد مغذی کنسانتره
همان‌طور که گفتیم کنسانتره گوسفندی منبعی غنی برای تغذیه دام و پرورش گوسفندان است. در این ماده مواد مغذی متفاوتی که برای پرورش گوسفند نیاز است وجود دارد. مهم‌ترین مواد مغذی موجود در کنسانتره عبارت‌اند از:
کربوهیدرات‌ها
از کربوهیدرات‌ها یا مواد قندی به عنوان موادی یاد می‌شود که می‌توانند انرژی موردنیاز بدن دام را تأمین کنند. اندام‌های مختلف برای کارکرد درست نیاز به انرژی دارند. تولید شیر و گوشت و انجام فعالیت‌های روزانه مانند خوردن و حرکت نیاز به صرف انرژی دارد که این مواد می‌توانند بخش عمده‌ای از این انرژی را تأمین کنند.
همه چیز راجع به کنسانتره گوسفندی
پروتئین‌ها
پروتئین را می‌توان یکی دیگر از مواد مغذی موردنیاز برای رشد دانست. شکل‌گیری و رشد عضلات و تولید شیر نیازمند وجود پروتئین در بدن دام است. عدم وجود میزان مناسب از پروتئین در بدن دام می‌تواند باعث شود تا در روند رشد دام اختلال به وجود آید، تولید شیر دام کاهش یابد، سلامت دام به خطر افتد و تأثیر منفی در تولیدمثل دام داشته باشد.
چربی‌ها
شاید تصور کنید که چربی‌ها برای بدن جانداران مضر است اما این تصور کاملاً اشتباه است. برخی از ویتامین‌ها مانند A، K، D و E محلول در چربی هستند و توسط چربی‌ها به بدن موجودات زنده منتقل می‌شوند. همچنین چربی‌ها به صورت یک لایه محافظ در اطراف برخی از اعضا و اندام‌های بدن وجود دارند تا از آن‌ها محافظت کنند. کنسانتره گوسفندی می‌تواند بخشی از نیاز دام به چربی‌ها را برطرف کند.
مواد معدنی
مواد معدنی در اسکلت دام، رشد استخوان‌ها، تولید شیر و گوشت و بسیاری موارد دیگر تأثیرگذار هستند. مواد معدنی تنوع بسیاری دارند که از مهم‌ترین مواد معدنی که برای رشد گوسفند باید در جیره غذایی او وجود داشته باشد می‌توان به کلسیم، فسفر، منیزیم، سدیم، کلر، گوگرد، منگنز، روی، ید و آهن اشاره کرد. کمبود هر کدام از این مواد می‌تواند در روند رشد و تولیدمثل دام تأثیر منفی بگذارد.
ویتامین‌ها
شاید گوسفندان به مقدار کمتری از ویتامین‌های گوناگون در مقایسه با مواد گفته شده نیاز داشته باشند اما عدم دریافت همین حجم کم ویتامین می‌تواند سلامت دام را شدیداً به خطر بیندازد. کمبود ویتامین‌ها می‌تواند باعث شود تا گوسفند به بیماری‌هایی نظیر کوری، عدم باروری، سقط‌جنین، کاهش رشد، ضعف سیستم ایمنی و بسیاری بیماری‌های دیگر مبتلا شود.
استقاده از کنسانتره در تغذیه گوسفندان چه اهمیتی دارد؟
اهمیت مصرف کنسانتره
برای بالا بردن توان جفت‌گیری قوچ‌ها از کنسانتره گوسفندی استفاده می‌کنند. سه هفته مانده به زمان قوچ اندازی در جیره غذایی دام میزان مشخصی کنسانتره اضافه می‌شود، این کار به منظور بالا بردن میزان بره‌زایی میش‌ها انجام می‌شود که به آن فلاشینگ می‌گویند. برای استفاده از روش فلاشینگ میزان ۱۰۰ تا ۳۰۰ گرم کنسانتره به تغذیه دام اضافه می‌شود.
پس از اتمام مرحله قوچ اندازی و در هفته‌های ابتدایی آبستنی میزان کنسانتره در جیره غذایی را کاهش می‌دهند. البته این کار به صورت موقت انجام می‌شود و در ۶ هفته مانده به زایمان دوباره به میزان کافی از این ماده غذایی به جیره دام اضافه می‌شود. توجه داشته باشید برای پرورش گوسفند و دامداری توجه به این نکات بسیار مهم است زیرا بیش از ۶۰ درصد رشد جنین گوسفند در ۶ هفته انتهایی آبستنی صورت می‌گیرد. تغذیه مناسب میش در این زمان تأثیر مستقیم بر سلامت و وزن بره‌ها دارد. به همین دلیل استفاده از کنسانتره گوسفندی در ۶ هفته انتهایی آبستنی را می‌توان یکی از مهم‌ترین نکات برای افزایش وزن تولد، رشد مناسب و تقویت سیستم ایمنی بره دانست.
پس از تولد بره‌ها، برای مدت ۶ هفته ۴۰ تا ۷۰ درصد جیره غذایی میش‌ها از کنسانتره گوسفندی تشکیل می‌شود. میش‌های تک قلوزا به کمتر از ۵۰ درصد و میش‌های دوقلو یا چندقلوزا به بیش از ۵۰ درصد کنسانتره در جیره غذایی خود نیاز دارند.
پس از دوره شیرخواری برای پرورش بره‌ها معمولاً ۸۰ تا ۹۰ درصد جیره غذایی آن‌ها از کنسانتره گوسفندی تشکیل می‌شود. این کار باعث رشد سریع‌تر آن‌ها می‌شود. با توجه به سن، نژاد و جنس برخی از بره‌ها در زمان استفاده از این جیره روزانه تا ۲۰۰ گرم افزایش وزن دارند.
نکاتی در خصوص کنسانتره
توجه داشته باشید که علوفه و کنسانتره باید به همراه مکمل‌های معدنی، ویتامین‌های موردنیاز و نمک در تغذیه دام استفاده شود. بالانس بودن جیره غذایی دام از مهم‌ترین نکاتی است که باید به آن توجه داشت.
کنسانتره را بهترین ماده غذایی مکمل یونجه می‌دانند که در سیستم‌های پرواربندی و پرورش گوسفند در ایران از جیره غذایی با نسبت برابر استفاده می‌شود؛ یعنی نیمی از جیره غذایی از علوفه و نیمه دیگر آن از کنسانتره گوسفندی تشکیل می‌شود. این نسبت‌ها برای پروار مناسب نیستند. در بسیاری از کشورهای همسایه مانند ترکیه، در تغذیه دام کنسانتره بیشتری وجود دارد که نسبت آن به علوفه گاهی به ۷۰ درصد کنسانتره و ۳۰ درصد علوفه نیز می‌رسد. با توجه به محدودیت‌های موجود در ایران و افزایش قیمت‌ها استفاده از جیره ۶۰ درصد کنسانتره و ۴۰ درصد علوفه را می‌توان یکی از مناسب‌ترین جیره‌ها دانست.
گوسفندان با خوردن ترکیب کنسانتره و علوفه می‌توانند انرژی و پروتئین موردنیاز خود را به خوبی تأمین کنند.
کنسانتره‌ها فاقد هر گونه مواد سمی، مسموم کننده و مضر برای گوسفندان هستند.
اگر بخواهیم کنسانتره‌ها را با علوفه مقایسه کنیم باید بگوییم که در حجم کم کنسانتره، میزان زیادی مواد مغذی موردنیاز برای پرورش گوسفند وجود دارد. این مواد می‌تواند به راحتی انرژی و نیازهای دام را تأمین کند.
کنسانتره را طبق اصول بهداشتی می‌سازند. به همین دلیل استفاده از این مواد برای تغذیه دام به طعم و بوی گوشت و شیر و همچنین سلامت دام لطمه وارد نمی‌کند.
استفاده از کنسانتره می‌تواند هزینه‌های دامداری در تهیه مواد غذایی را کاهش دهد، همچنین راندمان تولید شیر و گوشت را در کمترین زمان ممکن بالا می‌برد که این مسائل باعث افزایش میزان سود دامدار می‌شود.
میزان کنسانتره استفاده شده در جیره غذایی گوسفندان باید با توجه به جثه آن‌ها باشد. گوسفندان کوچک به میزان کمتری کنسانتره نسبت به گوسفندانی با جثه بزرگ نیاز دارند.
گوسفندان به کنسانتره علاقه دارند و با میل و اشتها آن را می‌خورند، همین امر باعث می‌شود که نگرانی در خصوص عدم تغذیه گوسفند از آن وجود نداشته باشد. توجه داشته باشید که در هنگام استفاده از کنسانتره گوسفندی در جیره غذایی میزان کافی آب سالم و تمیز در اختیار گوسفندان قرار دهید.
در هنگام خرید کنسانتره حتماً به تاریخ تولید و انقضا توجه کنید و حتماً آن را در جایی خشک و تمیز نگهداری کنید.
در صورتی که مطالعه این مطلب برایتان سودمند بود پیشنهاد می‌کنیم مطلب جیره غذایی گوسفند را مطالعه کنید.
نکاتی در مورد تغذیه قوچ‌ها و میش‌ها با کنسانتره
همان‌طور که توضیح داده شد کنسانتره امروزه بخش اعظم غذای دام‌های سبک و گوسفندان را تامین می‌کند. فقر مراتع و تاثیر مثبت بر رشد دام، دو دلیل عمده‌ای هستند که باعث می‌شوند دامداران به استفاده از این ماده غذایی برای گله یا مزرعه خود روی بیاورند.
کنسانتره حاوی ترکیبی از کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی است. کنجاله سویا، پنبه، ذرت و …، سبوس، جو و نمک، از جمله مواد غذایی تشکیل‌دهنده کنسانتره هستند. ترکیب کردن این مواد در یک خوراک، کاری است که باعث شده است ارزش غذایی کنسانتره بالا برود. اگر دام‌ها بخواهند با چریدن در مراتع یا با خوردن علوفه‌ی کشت داده شده در مزارع، این ترکیبات را دریافت کنند، تقریباً می‌توان گفت چنین کاری غیر ممکن خواهد بود.
کنسانتره علاوه بر این‌که برطرف‌کننده نیازهای غذایی و احتیاجات دام است، مقرون‌به‌صرفه بوده و تهیه آن نیز کار دشواری نیست. در کنار این موارد باید اشاره کرد که این ماده غذایی برای دام‌ها لذیذ و خوش‌خوراک است و همچنین قابلیت هضم آن توسط دستگاه گوارش دام‌های سبک، بالا است. همچنین کنسانتره منجر به اختلال‌های متابولیکی یا بیماری‌های گوارشی نخواهد شد.
شرکت دامپروری افشار ژن با تکیه بر بیش از ۳۰ سال دانش عملی و آکادمیک در صنعت دامداری، کنسانتره مرغوبی را جهت عرضه به متقاضیان محترم تولید کرده است. برای دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانید با کارشناسان افشار ژن تماس بگیرید.
دامداران باید دقت داشته باشند که با در نظر گرفتن دوره نگهداری‌ای که گوسفند در آن قرار دارد باید مقدار کنسانتره موجود در جیره غذایی آن را بر طبق جیره نویسی تغییر بدهند.
برای مثال یک میش ممکن است در دوره نگهداری قرار داشته باشد. هدف دامدار در این دوره صرفاً جلوگیری از کاهش وزن و ضعیف شدن میش است و مقدار کنسانتره موجود در جیره غذایی نیز باید به همین منظور لحاظ شود. با رسیدن به زمان جفت‌گیری و فلاشینگ مقدار کنسانتره میش به منظور افزایش تخمک‌گذاری و بره‌زایی، افزایش پیدا می‌کند.
در ابتدا و انتهای دوره آبستنی نیز جیره نویسی هر میش باید متفاوت با ایام قبل باشد و در نهایت دوره شیردهی با توجه به تک یا دو قلو و بیشتر بودن بره‌ها نیاز به کنسانتره و جیره افزون‌تری دارد.
نکته‌ای که نباید از یاد برد این است که جیره نویسی و تخصیص خوراک با توجه به دوره نگهداری، در مورد قوچ‌ها نیز صدق کرده و تغذیه آن‌ها نیز باید به توجه به حضور در فصل جفت‌گیری یا دوره نگهداری، متغیر باشد.
در ضمن مجتمع دامپروری افشار ژن محصولات بی‌نظیری مثل قوچ هترو ، قوچ همو ، میش هترو ، میش همو ، گوسفند چندقلوزا ، گوسفند دوقلوزا ، میش چندقلوزا و میش دوقلوزا را به متقاضیان عرضه می‌کند. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.