بیماری مرزی در گوسفندان
بیماری مرزی در گوسفندان یک بیماری مادرزادی است که مشکلات مختلفی را برای دام‌ها ایجاد میکند. بیماری مرزی در گوسفند به‌دلیل عفونت جنین در اوایل بارداری ایجاد می‌شود. بیماری مرزی یا شیکر مویی یک اختلال مادرزادی در بین بره‌ها محسوب می‌شود که همراه با سقط جنین، مومیایی شدن، مرده‌زایی، تولد بره‌های ضعیف و موهای غیرطبیعی ناشی از عفونت داخل رحمی و یا از طریق ترشحات تنفسی، گوارشی، ادراری و رحمی انتقال داده می‌شود. به‌طورکلی جنین توسط جفت آلوده به بیماری مرزی مبتلا می‌شود. بیماری مرزی در دام در اکثر مناطق گوسفند پروری جهان شناخته شده است. بره‌های متولد شده به طور مداوم به بیماری مرزی آلوده می‌شوند و هیچ درمان مؤثری برای این ویروس شناخته نشده است. به طور معمول سالیانه تعداد بسیار زیادی از دام‌ها به این نوع بیماری مبتلا می‌شوند و تلفاتی برای دامداران به‌همراه دارند. دامداران می‌توانند اقدامات لازم را برای ممانعت از مبتلا شدن به این نوع بیماری در دستور کار خود قرار دهند. پیشگیری و درمان بیماری مرزی می‌تواند تا حدودی میزان تلفات را کاهش دهد.
آشنایی با بیماری مرزی در گوسفند
بیماری مرزی با نام هیپو میلیونوژنز مادرزادی شناخته شده است و جزء بیماری‌های عفونی شایع در بین دام‌ها به‌حساب می‌آید. عموماً بیماری مرزی در بره تازه‌متولدشده نمایان می‌شود که حاوی پوشش مویی است و به‌صورت غیرقابل‌کنترل می‌لرزد. این بیماری به‌دلیل ویروس ایجاد شده و با توجه به مرحله بارداری که میش به آن مبتلا می‌شود، طیف گسترده‌ای از علائم را ایجاد میکند. تشخیص بیماری مرزی در گوسفندان از طریق سقط جنین، تولد بره‌های ضعیف، پوشش غیرطبیعی مو و علائم عصبی مشخص می‌شود. بره‌های تازه‌متولدشده مبتلا به بیماری مرزی دچار لرزش‌های ریتمیک (موزون)، پوشش مویی و پشمی نامعمول می‌شوند. برای این نوع بیماری هیچ‌گونه درمان قطعی وجود ندارد و گوسفندان مبتلا نسبت به مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها پاسخ مثبتی نمی‌دهند.
علائم بیماری مرزی
یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین بیماری در دام‌های سبک ویروس مرزی محسوب می‌شود. این نوع ویروس می‌تواند باعث بروز ناهنجاری‌های جسمی و حرکتی در گوسفندان شود. مشخص‌شدن ناهنجاری‌های عصبی در دام از مهم‌ترین علائم این بیماری به‌شمار می‌رود. این بیماری می‌تواند به جنین گوسفند انتقال داده شود و علائم آن بعد از تولد ظاهر می‌شود. بره‌ها و گوسفندانی که به بیماری مرزی مبتلا هستند، امکان دارد در ظاهر سالم به نظر برسند و در ابتدا هیچ‌گونه علائم خاصی از این نوع ویروس از خود نشان ندهند. به طور معمول با بررسی بیشتر می‌توان به وجود عفونت پایدار در بدن آن‌ها پی برد. در ادامه قصد داریم برخی از علائم بیماری مرزی در دام را برای شما معرفی کنیم:
| مرده‌زایی | ریزش از بینی |
| سقط جنین | عدم رشد مناسب بره |
| مومیایی شدن | بالارفتن تعداد تنفس |
| لاغری شدید بره تازه‌متولدشده | لرزش سروگردن بره تازه‌متولدشده |
| شکل‌گیری نواقص مادرزادی | پوشش و سیستم اسکلت غیرطبیعی |
| بروز اسهال مزمن در بره | حرکت‌های نامتعارف لرزشی |
روش‌های انتقال ویروس مرزی
به‌طورکلی توسط دو روش این نوع ویروس انتقال داده می‌شود. اولین روش توسط مادر به جنین و دیگری به‌وسیله ترشحاتی مانند ترشحات ادراری، رحمی، تنفسی و گوارشی صورت می‌گیرد. همچنین انتقال این بیماری توسط جفت و مایعات فتوس (جنین) امکان‌پذیر است. اگر دام‌های مبتلا در کنار گوسفندان سالم در آغل و محیطی مشترک قرار داشته باشند، می‌توانند گوسفند زنده سالم را نیز درگیر بیماری مرزی کنند. نکته قابل‌توجه این است که گوسفندان و دیگر دام‌های بالغ تا حدود زیادی در مقابل این بیماری مقاوم هستند.
[wbcr_php_snippet id=”6222″ title=”post link 1″]
چگونه این بیماری گله را آلوده میکند؟
در صورت ورود گوسفند بیمار و ناقل به این نوع ویروس، امکان انتقال به دیگر دام‌های سالم وجود دارد. این ویروس سریع منتشر شده و دام‌های سالم را آلوده میکند. تمام ترشحات گوسفندان بیمار مثل بزاق، ادرار و مدفوع آلوده به این ویروس بوده و ممکن است بلافاصله تعداد بسیار زیادی از دام‌ها به این بیماری مبتلا شوند.
روش‌های پیشگیری بیماری مرزی در دام
- واکسیناسیون به‌موقع مهم‌ترین روش برای پیشگیری از ویروس مرزی است.
- گوسفندان سالم و مریض را به‌صورت جداگانه نگهداری کنند.
- بره‌ها و بزغالههای مبتلا به این نوع ویروس حذف شوند.
- دام‌های بیمار برای انتقال و حذف شناسایی شوند.
- تزریق واکسن BVD و واکسیناسیون را به‌موقع انجام دهند.
- از سلامت دام‌های تازه‌خریداری‌شده به گله اطمینان حاصل کنید.
یکی از بیماری‌های ویروسی شناخته شده در بین انواع دام‌های زنده بیماری مرزی در گوسفند است. ازآنجایی‌که قدرت انتقال این نوع ویروس و امکان آلوده شدن دیگر دام‌های سالم بالاست؛ بنابراین بهتر است اقدامات لازم را برای پیشگیری و ممانعت از بروز آن در دستور کار خود قرار دهید.
انتقال ویروس مرزی از مادر به جنین
همان‌طور که در مطالب فوق اشاره کردیم این نوع ویروس از طریق مادر به جنین انتقال داده می‌شود. در حقیقت این ویروس در هنگام تولد و همراه با جفت از بدن میش خارج و در حین تولد جنین را آلوده میکند. جنین‌هایی که سقط می‌شوند نیز شامل ویروس BVD بوده و باید بلافاصله از محل نگهداری گوسفندان خارج و نابود شوند. به طور معمول این بیماری اغلب در بره‌ها و بزغاله‌ها مشاهده می‌شود و دام‌های بالغ در مقابل آن ایمن هستند.
تشخیص بیماری مرزی
علائم بالینی این بیماری می‌تواند توسط هیستوپاتولوژی (بررسی نمونه‌های کامل بافت زیر میکروسکوپ)، سرولوژی یا PCR تأیید شود. یافته‌های بالینی معمولاً تشخیص بیماری مرزی را امکان‌پذیر میکند، اگرچه موهای غیرطبیعی بره‌ها در هنگام تولد ممکن است در نژادهای گوسفندان مشخص نشود. تشخیص این نوع ویروس می‌تواند با نمایش هیستولوژیک ضایعات پاتولوژیک در CNS و با رنگ‌آمیزی ایمونوسیتوشیمیایی ویروس تأیید شود. در بره‌های مودار معمولی، ویروس یا آنتی‌ژن ویروسی ممکن است به‌راحتی در خون و بافت‌ها توسط انزوای ویروس، آزمایش‌های آنتی‌بادی فلورسنت، ایمونوهیستوشیمی یا PCR نشان داده شود. آزمایش خون در بره‌های نوزاد، قبل از آغوز گزینه ایده‌آل برای تشخیص بیماری است، چراکه آنتی‌بادی کلسترول می‌تواند ویروس را تا 2 ماه پنهان کند. ویروس می‌تواند از سلول‌های کتان سرم یا سلول‌های پوشش در کشت سلولی جدا شود، اما تشخیص این بیماری از طریق ELISA، آنتی‌بادی و کشت ویروس از کوتیلدون‌ها امکان‌پذیر است.
[wbcr_php_snippet id=”6301″ title=”post link 2″]
انتقال و انتشار بیماری مرزی در گوسفندان
با خرید و ورود گوسفندان ناقل به گله، ویروس مرزی به دیگر دام‌ها انتقال داده می‌شود. گوسفندان ناقل این ویروس را توسط ترشحات بینی، بزاق، ادرار و مدفوع در محیط پخش می‌کنند. همچنین جنین سقط شده از طریق ابتلا در اوایل آبستنی نیز این ویروس را به محیط انتقال می‌دهد. گوساله‌های ناقل می‌توانند بیماری مرزی را به گوسفندان منتقل کنند. اگر در ماه‌های سرد سال گاو و گوسفندان را در کنار یکدیگر و در آغل نگهداری شوند، امکان انتقال عفونت وجود دارد. از دیگر روش‌های انتقال بیماری مرزی می‌توان به تماس مستقیم، راه خوراکی و ملتحمه اشاره کرد.
نشانه‌های کالبدگشایی بیماری مرزی
در موارد شدید، رشد غیرطبیعی مغز ممکن است در کالبدگشایی دیده شود. در این صورت منجر به کاهش میزان میلین مغز و هیدرآنسفالی می‌شود. هیپوپلازی مخچه یا دیسپلازی مخچه نیز ممکن است رخ دهد. در غیر این صورت، ضایعات مشخصه میکروسکوپی هستند و ماده سفید CNS را درگیر می‌کنند. کمبود میلین و افزایش سلول‌های گلیال (سلول‌های عصبی) بین فاسیکولار وجود دارد که در آن قطرات لیپیدی شبیه میلین ممکن است تجمع کنند. این تغییرات در بره تازه‌متولدشده بیشتر مشخص شده و به‌تدریج برطرف می‌شوند.
کنترل بیماری مرزی
به‌طورکلی برای کنترل این بیماری باید در اوایل آبستنی مانع ابتلا و آلودگی میش‌ها شوند. این کار باید پیش از جفت‌گیری انجام شود. بعد از گسترش بیماری و سقط، تمام بره‌هایی که نقص مادرزادی دارند و یا ضعیف هستند باید به کشتارگاه فرستاده شوند. با توجه به علائمی از قبیل لرزش و غیرطبیعی بودن پشم بعد از 1 تا 2 ماه پس از تولد بلافاصله باید بیماری تشخیص داده شود. بهترین روش برای کنترل و محدودکردن گله، جلوگیری از ورود گوسفندان جدید است. همچنین اگر قصد دارید اقدام به خرید گوسفند کنید پیش از ورود به گله باید آزمایش‌های لازم را برای سلامت آن‌ها انجام دهید. باید بره‌ها و یا گوسفندان جدید آزمایش‌های ELISA و تفکیک ویروس را پشت سر بگذارند و درصورتی‌که جواب منفی باشد، اجازه ورود به گله را دارند. با انجام تست‌های سرمی غربالگری به‌کارگرفته‌شده در بره و میش‌ها، می‌توانند بیماری را شناسایی نمایند. بهتر است پیش از خرید گوسفندان آن‌ها را غربالگری یا قرنطینه کنند. همچنین بهتر است پیش از جفت‌گیری میش‌ها، اقدام به واکسیناسیون گوسفندان کنند تا مانع انتقال بیماری از طریق جفت شوند.
درمان بیماری مرزی در گوسفند
بیماری مرزی هیچ‌گونه درمان قطعی و مؤثری ندارد. دامداران تنها می‌توانند با انجام برخی از مراقبت‌ها مانع ابتلا گوسفندان به این ویروس شوند.
در این مقاله سعی شد در مورد بیماری مرزی در گوسفندان بحث کنیم. بیماری مرزی در گوسفند دارای علائم مختلفی است و در صورت ابتلا به این نوع ویروس هیچ‌گونه درمانی وجود ندارد. عموماً بره‌های تازه‌متولدشده در معرض این بیماری قرار دارند. بسیاری از بره‌های مبتلا به این نوع ویروس زنده می‌مانند، اما رشد آن‌ها بسیار ضعیف است. به‌طورکلی بزرگ کردن این بره‌ها هیچ‌گونه ارزش اقتصادی برای دامدار به‌همراه ندارد. شما می‌توانید سؤالات خود را در مورد بیماری مرزی با کارشناسان ما در افشار ژن در میان بگذارید.
برای ارتباط با ما و ثبت نظرات و پیشنهادهای خود می‌توانید از روش زیر در تماس باشید.
