بیماری ذات الریه یا بیماری پنومونی را می‌توان یکی از انواع بیماری گوسفندان دانست. این بیماری که در میان بیماری‌های تنفسی طبقه‌بندی می‌شود می‌تواند روند رشد و افزایش وزن گوسفندان با مشکل مواجه کند و همین امر می‌تواند از سود دامداران بکاهد. باید بدانید که در صورتی که این بیماری درمان نشود می‌تواند موجب تلف شدن دام شود.

افراد مشغول به کار دامداری و دامپروری باید بدانند که اگر به دنبال کسب سود مناسب هستند باید به موارد بسیار زیادی مانند تغذیه کافی و اصولی، جایگاه پرورش گوسفند مناسب و بیماری گوسفندان توجه داشته باشند. ابتلای گوسفندان به انواع بیماری‌ها می‌تواند از روند افزایش وزن و رشد آن‌ها بکاهد، هزینه‌های سنگینی بابت درمان به دامدار تحمیل کند و حتی در برخی موارد موجب تلف شدن گوسفند شود. به همین دلیل دامداران باید با انواع بیماری‌هایی که می‌تواند کسب و کار آن‌ها را به خطر بیندازد آشنا باشند. پیشنهاد می‌کنیم که با خواندن مطلب شایع‌ترین بیماری گوسفندها ؛ بیماری های دام را بشناسید – بخش دوم در خصوص انواع بیماری‌هایی که گوسفندان را مبتلا می‌کند اطلاعاتی کسب کنند. یکی از بیماری‌های رایج در میان گوسفندان ذات الریه است. در این مطلب قصد داریم در خصوص ذات الریه، علائم، درمان و راه‌های پیشگیری از بروز این بیماری در گله نکاتی را با هم مرور کنیم. با مجتمع دامپروری افشار ژن همراه باشید.

بیماری ذات الریه چیست؟

بیماری‌های تنفسی یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی است که دامداران با آن مواجه می‌شوند. این بیماری‌ها نه تنها خسارات اقتصادی مانند کاهش روند رشد دام و مرگ و میر را به همراه دارند بلکه با تحمیل هزینه‌های درمان باعث می‌شوند که دامداران ضررهای بیشتری را متحمل شوند. بیماری ذات الریه یا بیماری پنومونی (Pulmonary disease of the sheep) را می‌توان یکی از بیماری‌های رایج در میان گوسفندان دانست. از اصلی‌ترین عوامل ایجاد این بیماری می‌توان به باکتری‌های پاستورلا، همولیتکا و مایکوپلاسما اشاره کرد. بیشتر گوسفندانی که به این بیماری دچار می‌شوند معمولاً با مشکل ضعف سیستم ایمنی مواجه هستند. مشکل سیستم ایمنی می‌تواند از تغذیه ناصحیح، خوردن شیر آغوز ترش شده، عدم دریافت شیر آغوز کافی و موارد مشابه این موارد ایجاد شود و به همین دلیل باید در خصوص تغذیه دام‌ها توجه بسیاری داشت. ضعف سیستم ایمنی می‌تواند موجب ابتلای گوسفندان به بسیاری از بیماری‌ها نظیر ذات الریه شود. همچنین باید بدانید که این بیماری بیشتر در میان گوسفندانی که در جایگاه‌های پرورش گوسفند نگهداری می‌شوند بروز پیدا می‌کند و دام‌هایی که در مرتع پرورش داده می‌شوند نسبت به گوسفندانی که در جایگاه از آن‌ها نگهداری می‌شود بسیار کمتر به این بیماری دچار می‌شوند. معمولاً بره‌ها در ماه‌های اول تولد بیشتر از سایر گوسفندان در معرض ابتلا به این بیماری هستند هر چند که گاهی گوسفندان بالغ نیز به این بیماری مبتلا می‌شوند.

علائم بیماری پنومونی

تب بالا، افزایش تعداد تنفس، بروز مشکل در مکیدن شیر، تنفس دشوار، بی‌حالی و بی‌اشتهایی از مهم‌ترین علائم ابتلای گوسفندان به بیماری ذات الریه هستند. همچنین باید بدانید که علائم دیگری نظیر ریزش آب از چشم، سرفه و ضعف نیز می‌تواند از علائم ابتلای گوسفندان به بیماری پنومونی باشد. باید بدانید که اگر به گوسفندان مبتلا به این بیماری گوسفندان توجه و رسیدگی مناسب نشود می‌تواند موجب تلف شدن آن‌ها شود. از مهم‌ترین علائم حاد شدن بیماری می‌توان به تب بالا، وجود ترشحات در اطراف بینی، سرفه‌های مرطوب، نفس کشیدن سخت و افزایش تعداد تنفس در دقیقه اشاره کرد.

راه‌های جلوگیری از شیوع بیماری

بیماری ذات الریه به دلایل متفاوتی در گله ایجاد می‌شود و شیوع پیدا می‌کند. شاید جلوگیری از بروز و شیوع این بیماری در گله راهی بسیار مناسب‌تر از درمان آن باشید به همین دلیل باید به نکاتی توجه داشت تا از بروز و شیوع این بیماری در گله جلوگیری کرد. این نکات عبارت‌اند از:

۱- جایگاه محل نگهداری

توجه به نگهداری تعداد مناسب گوسفند در جایگاه و عدم تراکم بیش از حد آن‌ها مخصوصاً در فضاهای بسته یکی از مهم‌ترین راه جلوگیری از ابتلای گوسفندان به بیماری پنومونی است. همچنین توجه به تهویه مناسب و عدم وجود آلودگی هوا در جایگاه و محل نگهداری دام‌ها از دیگر راه‌هایی است که می‌توان توسط آن از شیوع این بیماری گوسفندان در گله جلوگیری کرد. جایگاه خیس، مرطوب و کثیف نیز احتمال ابتلای گوسفندان به این بیماری را افزایش می‌دهد به همین دلیل باید جایگاه همواره خشک و تمیز باشد. توجه داشته باشید که رعایت نظافت و بهداشت در جایگاه پرورش گوسفند علاوه بر جلوگیری از احتمال شیوع بیماری ذات الریه در گله می‌تواند از شیوع بسیاری دیگر از بیماری‌های گوسفندان جلوگیری کند.

۲- تغذیه مناسب

تغذیه نامناسب یا بیش از حد بره‌ها با شیر و عدم دریافت شیر آغوز مناسب و کافی توسط بره‌ها باعث می‌شود تا سیستم ایمنی بدن آن‌ها به میزان مناسب قوی نشده و همین امر احتمال ابتلای گوسفندان به این بیماری را افزایش می‌دهد. به همین دلیل باید در این خصوص مدیریت مناسبی داشت.

به خاطر داشته باشید که تغذیه گوسفندان باید غنی و مناسب باشد تا مقدار مناسبی از ویتامین‌های A، E و D را دریافت کنند. کمبود این ویتامین‌ها می‌تواند باعث کاهش میزان مقاومت و ضعف سیستم ایمنی بدن شود و همان‌طور که می‌دانید ضعف سیستم ایمنی مساوی با بالا رفتن احتمال ابتلای گوسفندان به بسیاری از بیماری‌ها مانند بیماری پنومونی است.

۳- برنامه واکسیناسیون

داشتن برنامه واکسیناسیون منظم و مناسب که توسط آن بتوان در زمان مناسب واکسن‌های لازم به گوسفندان را تزریق کرد یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از ابتلای دام‌ها به انواع بیماری گوسفندان است. بیماری ذات الریه یا پنومونی هم از این قاعده مستثنا نیست و توسط واکسیناسیون مناسب و منظم می‌توان از شیوع آن در گله جلوگیری کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص برنامه واکسیناسیون پیشنهاد می‌کنیم مطلب برنامه واکسیناسیون گوسفند نیازمند توجه به چه مواردی است؟ را مطالعه کنید.

۴- اقدامات درمانی به موقع

برخی از انواع بیماری گوسفندان به راحتی درمان می‌شوند اما در صورت بی‌توجهی باعث ضعیف شدن گوسفند و ایجاد زمینه برای ابتلا به بسیاری از بیماری‌های دیگر نظیر بیماری پنومونی یا ذات الریه شوند. به همین دلیل دامداران باید در بررسی گوسفندان دامداری توجه بیشتری به خرج دهند تا بتوانند در صورت بروز هر گونه بیماری از شیوع آن در گله جلوگیری کنند و با انجام اقدامات به موقع، گوسفندان را درمان کنند.

درمان بیماری ذات الریه

برای درمان بیماری پنومونی یا ذات الریه دامپزشکان از آنتی‌بیوتیک‌های متفاوتی مانند پنی‌سیلین و تتراسایکلین استفاده می‌کنند. البته باید بدانید که تمام مراحل درمان باید زیر نظر دامپزشک انجام شود. تزریق آنتی‌بیوتیک به میزان اشتباه یا استفاده از آنتی‌بیوتیک اشتباه نه تنها باعث بهبود دام نمی‌شود بلکه می‌تواند با ضعیف‌تر کردن او موجب شود تا دام تلف شود. همچنین درمان با مایعات می‌تواند باعث شود تا روند بهبودی سرعت بیشتری پیدا کند.

در صورتی که مطالعه این مطلب برایتان سودمند بود پیشنهاد می‌کنیم مطلب اسیدوز گوسفندان چیست و برای درمان آن چه اقداماتی باید انجام داد؟ را مطالعه کنید.