مقدمه :

فواید اصلاح نژادی دام شامل موارد بسیاری است که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به افزایش درصد چندقلوزایی، کاهش حجم دنبه، داشتن گوسفندانی با ژن مرغوب، توانایی رشد بالا، تقویت قوای بدنی گوسفندان برای پیمایش‌های طولانی، تولید مطلوب پشم سالیانه و باکیفیت‌تر شدن و افزایش خلوص گوشت دام اشاره کرد.

به‌علاوه پیش از آغاز فرآیند اصلاح نژادی دام، فعالیت‌های کلیدی مهمی نظیر ارزیابی وضعیت جسمی دام، شست‌وشو و تمیزکردن دام، انجام آزمایشاتی جهت ارزیابی دقیق سلامت دام انجام می‌شود که این امر باعث می‌شود تا دام برای این فرآیند آمادگی کامل داشته باشند.

البته درکنار مزایای بالا اغلب مجتمع‌های دامپروری و دامداری‌ها به این دلیل از اصلاح نژاد دام استفاده می‌کنند که گوسفندان اصلاح نژاد شده‌ای داشته باشند تا راحت‌تر به اهداف خود همچون افزایش محصول و افزایش میزان بره زایی سالیانه دست پیدا کنند.

حال باتوجه به موارد گفته شده ما در این مقاله قصد داریم تا به‌طور مفصل این موضوعات را مورد بررسی قرار دهیم که اساسا فواید اصلاح نژادی دام چیست، گوسفند اصلاح نژاد شده چه ویژگی‌هایی دارد، کدام گوسفندان را باید برای اصلاح نژاد انتخاب کنید و در آخر هم به این موضوع خواهیم پرداخت که داشتن گوسفندان اصلاح نژاد شده چه نقشی در سودآوری دامداری ها ایفا می‌کند.

آنچه در این مطلب می‌خوانید :

۱- فواید اصلاح نژادی دام چیست؟

۲- گوسفند اصلاح نژاد شده چه ویژگی هایی دارد؟

۳- کدام گوسفندان را باید برای اصلاح نژاد انتخاب کنید؟

۴- داشتن گوسفندان اصلاح نژاد شده چه نقشی در سودآوری دامداری ها ایفا می کند؟

فواید اصلاح نژاد دام چیست؟

به‌طور کلی صاحبان دامداری‌ها به این منظور از اصلاح نژاد استفاده می‌کنند تا گوسفندان آن‌ها باروری بهتری داشته باشند و تعداد بره‌های بیشتری به دنیا آورند. ضمنا زمانی که گوسفندان اصلاح نژاد می‌شوند، سازگاری بیشتری با شرایط‌های مختلف محیطی و بیماری‌های گوناگون خواهند داشت.

به‌علاوه همان‌طور که در بالا به آن اشاره کردیم، یکی دیگر از فواید اصلی اصلاح نژاد این است که گوسفندان اصلاح نزاد شده در تولید مثل قابلیت‌های بیشتری خواهند داشت؛ از این رو در اثر چنین اتفاقی انتظار می‌رود که گوسفندان اصلاح شده دو قلو یا چند قلوزا باشند.

اما تولد بره‌های بیشتر برای بسیاری از دامداران چندان خبری خوبی نخواهد بود، چون این موضوع باعث می‌شود تا هزینه‌های آن‌ها در مقایسه با ماه‌های گذشته به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کند. به همین دلیل برخی از آن‌ها هرگز به سراغ اصلاح نژادی دام خود نمی‌روند. همچنین کاهش میزان فروش محصولات عامل دیگری است که در بروز چنین اتفاقی نقش دارد.

گوسفند اصلاح نژاد شده چه ویژگی هایی دارد؟

برای اینکه بهتر متوجه ویژگی‌های گوسفندان اصلاح نژاد شده بشوید، در ادامه قصد داریم تا این گوسنفدان را با گوسفندان نژاد بومی مقایسه کنیم. به عنوان اولین ویژگی هم می‌توانیم به سراغ میزان شیری که این گوسفندان تولید می‌کنند، برویم. چرا که این گوسفندان باوجود صرف هزینه مشابه برای گوسفندان بومی، می‌توانند میزان شیر بیشتری تولید کنند.

یکی دیگر از ویژگی‌های بارز این گوسفندان تولد بره‌های بیشتر است. اما این اتفاق با خود دو پیش آمد به همراه خواهد داشت که یکی می‌تواند خبر خوبی برای برخی دامداران و دیگری خبر بدی برای برخی دیگر به حساب بیاید. اساسا گوسفندان اصلاح نژاد شده قابلیت‌های بیشتری در باروری دارند؛ بنابراین بره‌های بیشتری به دنیا می‌آورند. ولی این موضوع هم می‌تواند به سودآوری و افزایش درآمد دامداری‌ها کمک کند و هم هزینه‌های آن‌ها را بالاتر ببرد و در آینده مشکلات بیشتری برای آن‌ها ایجاد کند.

در اینجا به عنوان ویژگی پایانی هم بگوییم که گوسنفدان اصلاح نژاد شده اغلب با عناوین مختلفی شناخته می‌شوند که از جمله رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به گوسفندان چندقلوزای افشاری اشاره کرد. اما درواقع نام اصلی این گوسفندان گوسفند افشاری است که در دسته نژادهای گوشتی – شیری قرار می‌گیرند. به‌علاوه این گوسفندان افشاری سنگین وزن هستند و گوشت آن‌ها از جمله باکیفیت‌ترین و مرغوب‌ترین گوشت‌های دامی به حساب می‌آید. ضمنا امروزه در مناطق مختلفی از کشورمان این نژاد گوسفند پرورش داده می‌شود.

[wbcr_php_snippet id=”6222″ title=”post link 1″]

کدام گوسفندان را باید برای اصلاح نژاد انتخاب کنید؟

درخصوص نژادهای مختلف گوسفندان همیشه این نکته را به خاطر داشته باشید که به دلیل تعدد نژاد شما در هر ناحیه و منطقه‌ای از کشورمان، ظیف گسترده‌ای از آن‌ها را می‌توانید مشاهده کنید که براساس وضعیت جغرافیایی همان ناحیه رشد و پرورش یافته‌اند. اما گوسفندانی که ویژگی‌هایی نظیر چندقلوزایی، گوشتی و شیری را همزمان دارند، تنها به یک محدوده خاص جغرافیایی محدود نیستند و این گوسفندان از جمله بهترین نژادهای گوسفندان ایرانی یعنی گوسفندان افشاری هستند.

پس باتوجه به این موضوع شما باید برای اصلاح نژادی دام، گوسفندانی را انتخاب کنید که از نظر ژنتیکی جز گوسفندان مرغوب باشند و پتانسیل و ظرفیت مناسبی برای ترکیب و آمیخته شدن با دیگر نژادها را داشته باشند. به همین دلیل از جمله گوسفندانی که شما می‌توانید برای صلاح نژاد دامی انتخاب کنید، گوسفندان افشاری هستند. همچنین خبر خوبی که در حال حاضر شاهد آن هستیم این است که اصلاح نژاد دامی روی نژادهای افشاری در کشورمان روزانه در حال رشد و توسعه است.

درواقع منظور از پتانسیل و ظرفیت مناسب این است که گوسفندانی باید مورد اصلاح نژاد دامی قرار بگیرند که قبل از این فرآیند نیز نرخ تولد بره سالیانه مطلوبی داشته‌اند و همچنین به میزان زیادی می‌توانند ویژگی‌های ژنتیکی خود را به نسل بعدی خودشان انتقال بدهند.

به عنوان مثال برخی از نژادهای گوسفندان پس از اصلاح نژاد تنها نیمی از ویژگی‌های ژنتیکی جدید خود نظیر دوقلو یا چندقلوزایی و تولید شیر بو پشم بیشتر را به نسل بعدی خود انتقال بدهند؛ بنابراین باتوجه به این موضوع صرف هزینه جهت استفاده از اصلاح نژاد برای چنین گوسفندانی صرفه اقتصادی نخواهد داشت.

ضمنا بره‌های برخی گوسنفدان زمان زیادی طول می‌کشد تا کاملا رشد کنند و بزرگ شوند. پس خوب است شما نژادهایی از گوسفندان را برای اصلاح نژاد انتخاب کنید که بره‌های آن‌ها پس از تولد در مدت زمان کوتاه‌تری کاملا رشد می‌کنند و صاحبان دامداری‌ها می‌توانند محصولات موردنیازشان همچون شیر و پشم را از آن‌ها تامین کنند.

البته پیش از فرآیند اصلاح نژادی دام خوب است شما رکوردهای ثبت شده در مورد گوسفندان خود را نیز بررسی کنید. چون انجام چنین کاری باعث می‌شود تا اگر مشکلاتی در وضعیت بدنی دام شما وجود داشته باشد، به خوبی شناسایی شود و همچنین اگر برخی ناهنجاری‌های وراثتی در بدن آن‌ها وجود داشته باشد، اقدامات لازم برای درمان این ناهانجاری‌های صورت بگیرد.

برای جلوگیری از بروز چنین اتفاقاتی، بازهم پیشنهاد ما به شما استفاده از گوسفندان نژاد افشاری برای اصلاح نژادی است. چون این گوسفندان بره‌هایی به دنیا می‌آورند که سرعت رشد بالایی دارند و همچنین در برابر شرایط محیطی مختلف مانند سرمای شدید هوا مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهند.

داشتن گوسفندان اصلاح نژاد شده چه نقشی در سودآوری دامداری ها ایفا می کند؟

درحقیقت داشتن گوسفندان اصلاح نژاد شده از این جهت برای صاحبان دامداری‌ها اهمیت دارد که هم خودشان و هم بره‌هایی که به دنیا می‌آورند برای آن‌ها صرفه اقتصادی دارند. چون اولا این گوسفندان میزان شیر بیشتری تولید می‌کنند، پشم بیشتری در مقایسه با دیگر نژادها دارند و همچنین سازگاری بیشتری با انواع بیماری‌ها دارند که این موضوع سبب می‌شود تا بخشی از هزینه‌های دامداری‌ها برای نگهداری از این گوسفندان کاهش پیدا کند.

در ارتباط با بره‌های این گوسفندان هم داستان به همین ترتیب است، اما نکته مهمی که در مورد آن‌ها وجود دارد این است که بره‌های گوسفندان اصلاح نژاد شده سرعت رشد بالاتری دارند و به همین دلیل در زمان کوتاه‌تری به سن شیردهی می‌رسند؛ بنابراین به صاحبان دامداری‌ها این امکان را می‌دهند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن هزینه‌های خود را برای انجام اصلاح نژاد تاحد زیادی جبران کنند.

گوسفندان اصلاح نژاده شده و به‌ویژه گوسفندان افشاری از جمله گوشتی‌ترین نژادها به حساب می‌آیند. از این رو پرورش چنین گوسفندانی در کنار مزایای بالا، کمک شایانی به کاهش هزینه‌های دامداری‌ها می‌کند. البته در اینجا از نقش دوقلو و چندقلوزا بودن این گوسفندان نباید غافل شویم. چون این موضوع باعث بالارفتن قیمت آن‌ها می‌شود که این امر روی قیمت گوشت این نوع گوسفندان نیز تاثیر می‌گذارد.

ضمنا در وضعیت کنونی که فعالیت‌های بشر امروزی تغییرات و اثرات نامطلوبی روی اقلیم آب و هوایی مناطق مختلف جهان به‌ویژه کشورمان گذاشته است، به همین دلیل پرورش گوسفندانی که می‌توانند با شرایط آب و هوایی مختلف سازگار شوند، برای صاحبان دامداری‌ها یک مزیت خواهد بود. درغیراین صورت ممکن است مشکلاتی برای دام آن‌ها ایجاد شود که جبران آن‌ها هم می‌تواند هزینه‌های اضافه‌ی دیگری برای دامداری‌ها ایجاد کند و آن‌ها را به دردسر بیندازد.

[wbcr_php_snippet id=”6301″ title=”post link 2″]

سخن پایانی

در آخر باید بگوییم که گوسفندان نژاد افشاری بهترین گزینه‌های برای فرآیند اصلاح نژادی دام هستند. چون استفاده از این روش برای آن‌ها هم در کوتاه مدت و هم در بلند مدت مزایایی برای دامداری‌ها خواهد داشت که از جمله مهم‌ترین آن‌ها صرفه اقتصادی پرورش چنین گوسفندانی است.

پرورش گوسفندانی بدون دنبه هم یکی دیگر از فواید اصلاح نژادی دام است؛ بنابراین از آنجایی که در برخی از شهرهای کشورمان مانند تهران گوشت گوسفند بدون دنبه بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرد، پرورش چنین گوسفندانی برای دامداری‌ها بسیار سودآور خواهد بود.

ضمنا از آنجایی که تولید بره و فروش آن‌ها مهم‌ترین منابع درآمد دامداری‌ها هستند؛ بنابراین استفاده از فرآیند اصلاح نژادی دام انتخاب هوشمندانه‌ای برای دامداری‌ها خواهد بود. اما کسانی از این مزیت بزرگ بهره می‌برند که در زمینه پرورش گوسفندان افشاری فعالیت می‌کنند.