تغذیه بره روش تثبیت شده‌ای ندارد. نوع سیستم پرورش، موقعیت جغرافیایی واحد پرورش گوسفند، خوراک و جیره بره موجود، هزینه‌های جاری، زمان به دنیا آمدن و شرایط بازار فروش، از جمله عواملی هستند که در پرورش بره و نوع خوراک بره تاثیر‌گذار هستند.
زمان به دنیا آمدن و تاثیر آن روی تغذیه بره

اقدامات اولیه تغذیه‌ای

اولین غذای بره ؛ ماک، آغوز یا کلستروم

توسعه شکمبه

خوراک بره جایگزین شیر

پرورش بره به شیوه مصنوعی

تغذیه خزشی بره‌ها

در چند هفته اول زندگی که بره به دنیا می‌آید تمام نیازهای تغذیه‌ای یا غذای بره با استفاده از شیر مادر یا همان آغوز میش تامین می‌شود. اوج تولید شیر میش‌ها در هفته‌های سوم و چهارم زایمان آن‌ها است. بعد از گذشت این زمان با کمتر شدن شیر میش، بره‌ها نیز به مرور اقدام به تغذیه از منابعی به غیر از شیر مادر می‌کنند.

وقتی 4 تا 6 هفته از به دنیا آمدن بره گذشت، امکان این‌که دام مورد نظر نیمی از خوراک خود را از طریق مواد مغذی‌ای غیر از شیر مادر تامین کند، وجود دارد. البته باید دانست که بره‌ها چند روز بعد از تولد اقدام به پوز زدن به غذای جامد می‌کنند ولی تا سن چهار هفتگی ممکن است از آن خوراک تغذیه نکنند.

زمان به دنیا آمدن و تاثیر آن روی تغذیه بره

زمان به دنیا آمدن بره در نوع تغذیه آن تاثیرگذار است. برای مثال بره‌هایی که در فصل زمستان به دنیا می‌آیند اکثراً با تغذیه خزشی پرورش پیدا می‌کنند. تغذیه بره به روش خزشی در ادامه به طور مفصل توضیح داده خواهد شد. در این نوع از تغذیه جیره بره حاوی کنسانتره زیادی است که برای نگهداری گوسفند و بره صرف می‌شود.

در طرف مقابل بره‌هایی هستند که در بعد از فصل زمستان متولد شده‌اند، این بره‌ها عموماً به همراه مادر خود و در مرتع و چراگاه‌ها رشد پیدا می‌کنند. پرورش بره با این روش می‌تواند همراه با چرا در مرتع و تامین خوراک بره با غلات، همراه باشد. این نوع از شیوه پرورش گوسفند و تغذیه آن در دامداری صنعتی و مدرن امروزی نیز رواج دارد.

اقدامات اولیه تغذیه‌ای

امروزه در دامداری مدرن و صنعتی افرادی که به نگهداری گوسفند اشتغال دارند می‌دانند که باید بلافاصله بعد از به دنیا آمدن بره، اقدام به توسعه شکمبه آن نمایند. این دسته از دامداران می‌دانند که یک شکمبه توسعه‌یافته در سلامتی، گوارش مواد مغذی و رشد بره چه اهمیت فراوانی دارد. برای دامپرورانی که به پرواربندی گوسفند مشغول هستند توسعه شکمبه گوسفند پرواری بسیار اهمیت دارد. البته از توجه به توسعه شکمبه گوسفند داشتی نیز نباید غافل شد.

در مورد غذای بره در روزهای اولیه زندگی – که همان آغوز است – باید بدانید که آغوز یا کلستروم مهم‌ترین عامل ایمنی و مقاومت بدن بره در مقابل بیماری‌ها است. بره‌ها در اولین روز زندگی این خوراک را دریافت می‌کنند.

اولین غذای بره ؛ ماک، آغوز یا کلستروم

جیره گوسفند در اولین روز به دنیا آمدن، توسط پستان مادر تامین می‌شود که به آن آغوز، ماک یا کلستروم گفته می‌شود. مواد تشکیل‌دهنده ماک شامل طیفی از پادتن‌ها، گلوبولین‌ها، پروتئین و انرژی است. آغوز در دفع مکونیوم نیز به عنوان یک مُلَیِن عمل می‌کند و به آغاز زندگی بره بسیار کمک خواهد کرد. مکونیوم مدفوع جنینی یا همان اولین مدفوع تیره رنگی است که نوزاد حیوانات از خود دفع می‌کنند.

شیرماک یا کلستروم باید با نظارت و مدیریت به بره خورانده شود به خصوص در بازه زمانی 18 تا 24 ساعت اول به دنیا آمدن. در این بازه زمانی بهتر است که مقدار تغذیه بره با ماک به اندازه 10 درصد از وزن بدنش باشد. در ضمن باید به خاطر داشت که کمیت و کیفیت آغوز از هر میش تا میش دیگر، متفاوت بوده و هر کدام دارای ارزش‌های غذایی متفاوتی هستند.

برای مثال میش‌های مسن‌تر ماک بهتری تولید می‌کنند. ماک میش‌های جوان از نظر کمیت در مقایسه با میش‌های مسن، اندک بوده و پادتن زیادی نیز در آن وجود ندارد. البته امروزه در دامداری صنعتی و مدرن دامپروران می‌توانند ماک میش‌های مسن را ذخیره کرده و برای مدت یک سال آن را منجمد نمایند و در وقت نیاز به عنوان جیره بره تازه به دنیا آمده استفاده کنند.

همچنین دامدار می‌تواند آغوز بز یا گاو را منجمد و ذخیره کند و سپس به عنوان خوراک بره متولد شده از میش جوان، از آن استفاده کند.

توسعه شکمبه

در روند پرورش بره زمانی که دام از شیر گرفته می‌شود باید شکمبه آن توسعه پیدا کرده باشد. یک شکمبه توسعه‌یافته شده بره را در مقابل بیماری‌های زیادی مصون می‌کند.

معده نشخوارکنندگان مانند گاو، بز و گوسفند دارای دو بخش ابتدایی است که یکی «نگاری» نامیده می‌شود و دیگری شکمبه. زمانی که گوسفند به مرحله از شیر گرفتن نزدیک می‌شود، به تعداد یا جمعیت میکروب‌ها یا باکتری‌های شکمبه افزوده می‌شود.

اضافه شدن این میکروب‌ها در روند بلع و هضم غذای بره تاثیر به سزایی دارد. امکان هضم علوفه و مکمل‌های انرژی و پروتئینی با اضافه شدن این میکروب‌ها امکان‌پذیر است. نوع تغذیه بره تعیین‌کننده نوع باکتری‌هایی است که در شکمبه آن تجمع پیدا می‌کنند. این‌گونه است که تغذیه و جیره بره بر توسعه شکمبه آن تأثیر می‌گذارد.

خوراک بره جایگزین شیر

خوراک بره برای جایگزین شیرِ میش ترکیبی از سرشیر و شیر کامل است. این شیرِ ترکیبی دارای چربی بالا و لاکتوز پایین است. لاکتوز به قند موجود در شیر می‌گویند.

البته باید اشاره کرد که در سالیان گذشته و دامداری سنتی از شیر گاو به عنوان جایگزین شیر میش استفاده می‌شده است. ولی به دلیل این‌که شیر گاو دارای لاکتوز فراوان بوده و می‌تواند منجر به بروز اسهال شدید و حتی تلف شدن بره شود، امروزه در دامداری مدرن و صنعتی در پروش بره استفاده از این غذای بره جایگزین، توصیه نمی‌شود.

به همین منظور جیره گوسفند تازه به دنیا آمده یا جیره بره که قرار است از جیره جایگزینِ شیر میش استفاده کند، باید شامل 30 تا 32 درصد چربی، 22 تا 24 درصد پروتئین و 22 تا 25 درصد لاکتوز باشد. لاکتوزِ این ترکیب باید بر مبنای ماده خشک سنجیده شود. همچنین نوع پروتئین این ترکیبِ شیری نیز باید از نوع کازئین و چربی آن هم از منبع حیوانی تهیه شده باشد.

نکته مهمی که در مورد جایگزین‌های شیر بره باید دانست و رعایت کرد، این است که خصوصیات تغذیه‌ای آن باید بسیار مشابه با شیر میش باشد. اگر این شیرِ جایگزین، خصوصیاتی مشابه با شیر میش نداشته باشد می‌تواند نرخ رشد بره‌ها را کاهش داده و حتی در مواردی منجر به تلف شدن بره شود.

البته باید در نظر داشت که رایج‌ترین عامل‌های مرگ‌ومیر بره‌ها و گوسفندان و همین‌طور بزغاله‌ها، گرسنگی و سوءتغذیه است. با توجه به این نکته باید توجه کرد که اغلب بره‌ها ممکن است ماده جایگزین شیر مناسبی را دریافت کنند، اما از نظر تغذیه‌ای احتیاج‌های روزانه‌ها آن‌ها تامین نشود.

روش‌های تغذیه جایگزین بره‌ها به دو شیوه تغذیه اختیاری و تغذیه اجباری یا کنترل‌شده تقسیم‌بندی می‌شوند. نکته‌ای که باید در نظر گرفت و آن را رعایت کرد، این است که فارغ از استفاده از هر کدام از این شیوه‌ها، مخلوط کردنِ صحیح شیر و سرشیر در هر دو شیوه بسیار حائز اهمیت است.

اگر مخلوط کردن خوراک بره جایگزین شیر به درستی انجام نشود می‌تواند منجر به ایجاد پرخوری در بره‌ها بشود. برای مثال رقیق کردن پودر با مقدار زیادی از آب به پرخوری دامن خواهد زد؛ زیرا بره‌ها مجبور خواهند بود که برای دریافت ارزش غذایی مورد نیازشان، حجم زیادی از این محلول را بخورند.

اگر دامپرور از جایگزین‌های شیر کارخانه‌ای استفاده می‌کند باید محلول را دقیقاً مطابق دستورالعمل کارخانه آماده کند. نسبت رقیق‌سازی، دفعات تغذیه و دمای محلول در این کار بسیار اهمیت دارد.

تغذیه جایگزین شیر اختیاری

اگر دامپرور از روش تغذیه جایگزین اختیاری برای تغذیه بره استفاده کند، بهتر است که دمای خوراک جایگزین شیر را از دمای اتاق پایین‌تر آورده و با توجه به این‌که شیر سرد شده، منجر به محدود کردن مصرف بیش از اندازه می‌شود، روشی مناسب برای جلوگیری از ایجاد عارضه بر اثر تغذیه زیاد و پرخوری می‌شود.

تغذیه جایگزین شیر کنترل شده

در این شیوه قبل از این‌که ماده خوراکی جایگزین به عنوان جیره بره استفاده شود، دمای آن را تا دمای اتاق پایین آورده و با این کار خطر پرخوری بره‌ها را کاهش خواهید داد و از بروز اختلال‌های هضمی در آن‌ها نیز کاسته خواهد شد.

در کشور استرالیا به عنوان یکی از کشورهای اصلی پرورش گوسفند – چه گوسفند داشتی چه پرواربندی گوسفند – استفاده از شیوه تغذیه جایگزین شیرِ کنترل شده، استفاده می‌شود.

دستورالعمل مخلوط سازی محلول جایگزین شیر

فرمول ریاضی نرخ مخلوط‌سازی شیر جایگزین بره‌ها به قرار زیر است.

نرخ مخلوط‌سازی = 200 گرم پودر * یک لیتر آب گرم

در پرورش بره باید طبق فرمول بالا برای تهیه محلول جایگزین شیر اقدام کرد. طبق این فرمول باید پودر را با یک‌سوم آب مورد نیازِ محلول، مخلوط کرد. سپس باید ترکیب موجود را هم زد تا پراکنده شود. بعد از این کار باقی حجم آب را به مخلوط اضافه می‌کنیم و شروع به هم زدن می‌کنیم تا محلولی یکنواخت حاصل شود. در نهایت قبل از این‌که از این محلولِ جایگزین شیر به عنوان غذای بره استفاده کنیم، آن را خنک می‌کنیم.

در جدول زیر نرخ تغذیه بره‌ها با محلول شیر جایگزین با توجه به سن آن‌ها بیان شده است.

*جدول نرخ تغذیه بره‌ها با شیر جایگزین

نکات مهم در مورد نرخ تغذیه

• اگر بره را در بازه سنی 22 تا 27 روزگی از شیر بگیریم محلول جایگزین شیری که به عنوان خوراک بره باید استفاده شود، 5/0 لیتر خواهد بود که در واقع به اندازه تغذیه بره در هفته اول به دنیا آمدن آن خواهد بود.
• مقدار جیره بره که در بازه سنی 28 تا 35 روزگی تعیین شده ممکن است با توجه به وزن تولد یا نژاد بره متغیر باشد. در صورتی که بره از وزن استاندارد نژاد خود سبک‌تر بود باید مقادیر ذکر شده در جدول فوق را کاهش داد.
• بهتر است که در واحدهای دامداری مدرن و صنعتی و حتی واحدهای سنتی پرورش گوسفند، از 5 روزگی، بره‌ها را در حدی که اشتها دارند، با خوراک جامد تغذیه کرد.
• در صورتی که با مصرف خوراک جامد بره‌ها دچار اسهال شدند باید خوراک جامد را به نصف کاهش داد و الکترولیت به بره‌ها خورانده شود.

پرورش بره به شیوه مصنوعی

با توجه به اصلاحات نژادی و برنامه‌های مدونی که در نگهداری گوسفند انجام می‌شود، افزایش نرخ باروری در میش‌ها افزایش پیدا کرده است. با افزایش پیدا کردن چند قلوزایی در گله یا مزرعه، پرورش بره به شیوه مصنوعی نیز افزایش پیدا کرده است.

بر اساس تحقیقاتی که در کشور نیوزیلند به عنوان قطب پرورش گوسفند در جهان، انجام گرفته است، 25 درصد بره‌های سه قلو، قبل از رسیدن به سن 12 هفتگی تلف می‌شوند. بنا به همین موضوع بهتر است که سه قلوهای ضعیف، جدا شده و به شیوه مصنوعی پرورش یابند تا تلفات کاهش پیدا کرده و بره‌های باقی‌مانده نیز عملکرد رشدی بهتری داشته باشند.

امکانات مورد نیاز پرورش مصنوعی

1- برای نگهداری گوسفند و بره به شیوه مصنوعی در ابتدای کار نیاز به آغل‌های سرپوشیده است.

2- به ازای هر بره نیاز به 40 سانتیمتر مربع، فضا است و در ضمن در هر جایگاه یا آغل حداکثر 15 بره باید نگهداری شوند.

3- کف آغل باید 15 سانتیمتر ضخامت بستر داشته باشد. بهتر است از خاک‌اره خشک برای بسترسازی استفاده شود.

4- قبل از منتقل کردن بره‌ها به آغل باید جایگاه را با یک ویروس‌کش اسپری کرد و بعد از منتقل کردن بره‌ها نیز هر هفته باید این کار را تکرار کرد.

5- آب نوشیدنی تازه باید به صورت نامحدود در دسترس بره‌ها باشد.

6- تعداد آخورها نیز باید کافی باشد.

جیره بره آغازین

هنگامی که این بره‌ها در سن 5 روزگی هستند باید با خوراک بره آغازین آشنا شوند. این سن زمانی است که بره‌های تمایل دارند تا سطوح صاف را لیس بزنند. به همین خاطر بهتر است که غذای بره آغازین را در ته آخور قرار داد تا بره‌ها تحریک به مصرف آن شوند.

جیره بره آغازین باید حاوی منابع کربوهیدرات باشد تا روند تخمیر شکمبه‌ای را تحریک کند. تغذیه بره با غلاتِ حاوی کربوهیدرات موجب می‌شود که در شکمبه آن‌ها این مواد تخمیر شده و اسید بوتریک تولید شود. این اسید موجب توسعه دیواره شکمبه در نشخوارکنندگان جوان خواهد شد.

باید دقت داشت که مصرف علوفه مانند یونجه خشک نسبت به غلاتِ حاوی کربوهیدرات، کارایی کمتری در توسعه شکمبه آن‌ها خواهد داشت. طراحی و خوراندن جیره آغازین از این حیث انجام شده است که خوراندن خوراک جامد قبل از گرفتن بره‌ها از شیر، ضروری است.

تغذیه خزشی بره‌ها

در سیستم پرورش بره به منظور تامین تغذیه اضافی برای بره‌های شیرخوار از روش تغذیه خزشی استفاده می‌شود. در این روش استفاده از غلات مرسوم است. در سیستم‌های پرورش گوسفند داشتی و پرواربندی گوسفند که به صورت متمرکز انجام می‌گیرد، از شیر گرفتن بره‌ها زود اتفاق می‌افتد، به همین خاطر استفاده از شیوه تغذیه خزشی می‌تواند مثمر ثمر باشد.

استفاده از این شیوه در گله‌ها یا مزرعه‌هایی که نرخ چند قلوزایی در آن‌ها بالا بوده و تولید شیر اندکی نیز دارند، مزیت محسوب می‌شود. استفاده از تغذیه خزشی برای بره‌ها موجب افزایش وزن آن‌ها خواهد شد. در صورتی که اگر تغذیه میشِ شیرده را افزایش دهیم تا از آن طریق موجب افزایش وزن بره‌ها شیرخوار شویم، تاثیرگذاری آن کمتر خواهد بود.

نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که بره‌های متولد شده در بهار و تابستان که در مراتع رشد می‌کنند نیازی به استفاده از تغذیه خزشی ندارند. از آنجایی که این روش تغذیه شیوه‌ای گران‌قیمت محسوب می‌شود، این بره‌ها می‌توانند بدون آن و با استفاده از علوفه‌های در دسترس مراتع، وزن خود را افزایش دهند.

افرادی که به نگهداری گوسفند اشتغال دارند بهتر است بدانند که بره‌ها باید در سن 1 تا 2 هفتگی شروع به تغذیه خزشی کنند. هر چند امکان دارد که آن‌ها تا قبل از رسیدن به 3 یا 4 هفتگی مقدار کمی از این خوراک بره را استفاده کنند. ولی فراهم بودن غذای بره خزشی موجب می‌شود که آن‌ها به مصرف غذای خشک عادت کرده و شکمبه‌ی توسعه‌یافته‌ای داشته باشند. داشتن شکمبه توسعه‌یافته موجب می‌شود که بتوان این بره‌ها را زودتر از سایر بره‌ها از شیر گرفت.

چگونگی تغذیه به روش خزشی

• اگر تغذیه بره به روش خزشی از سن 5 روزگی آغاز شود، باید این بره از سن 20 روزگی تا زمان گرفته شدن از شیر، روزانه حداقل 225 گرم یا بیشتر جیره بره خزشی دریافت کند. برای این‌که بتوان این بره‌ها را زودتر از شیر گرفت، باید آن‌ها روزانه حداقل 250 گرم خوراک بره خزشی دریافت کنند.
• برای این‌که بره‌ها بتوانند به راحتی به خوراک خزشی دسترسی داشته باشند و از طرفی نتوانند وارد آخور شوند، نیاز است که دریچه‌های آخور فضایی بین 20 تا 30 سانتیمتر داشته باشند.
• این آخور باید در یک مکان پر رفت‌وآمد از آغل قرار داده شود تا بره‌ها به طور طبیعی و به آسانی راه آن را پیدا کنند.
• قرار دادن یک لامپ و روشنایی روی ناحیه خزشی می‌تواند به تجمع بره‌ها در آنجا کمک کند. یا قرار دادن آخور خزشی در نقطه‌ای از‌ آغل که آفتاب‌گیر است نیز بسیار کمک‌کننده خواهد بود. در واقع این ناحیه باید یک مکان ایدئال برای پرسه زدن و خوابیدن بره‌ها نیز باشد.
• به ازای هر بره در ناحیه خزشی، باید 18 مترمربع فضا در نظر گرفت. فضایی که بستر آن خشک باشد و آب تازه و پاکیزه نیز در آن قرار گرفته باشد. یونجه خشک با کیفیتِ بالا بهتر است که در این ناحیه وجود داشته باشد.
• در نهایت باید گفت که می‌توان آخور تغذیه خزشی پرورش بره را در مرتع نیز قرار داد.

نکات مهم در تغذیه خزشی

• نیازی نیست که غذای بره خزشی حتماً ترکیبی بوده یا از مواد گران‌قیمت تشکیل شده باشد. تازه و خشک بودن آن اهمیت بیشتری دارد.
• باید این خوراک را روزانه جایگزین کرد و باقی‌مانده را نیز می‌توان برای تغذیه میش‌ها استفاده کرد.
• برای هر بره 5 سانتیمتر مربع فضای آخور پیشنهاد می‌شود.
• بره‌های کوچک، خوراک آسیاب شده و نرم که اندازه ذرات آن کوچک است را ترجیح می‌دهند.
• کنجاله سویا، ذرت آسیاب شده، یونجه خشک و خوراک شیرین مثل ملاس، از جمله خوراک‌های محبوب بره‌ها هستند. در مورد مصرف ملاس باید دقت داشت که مقدار آن حداکثر 5 درصد از خوراک روزانه آن‌ها باشد تا موجب کاهش تغذیه بره نشود.
• در مورد علوفه باید دانست که علوفه‌ی تازه از نظر ویتامین‌های اِی، دی و ای غنی هستند اما هنگامی که علوفه را خشک می‌کنیم در فرآیند فرآوری و انبارداری، این ویتامین‌ها از دست می‌روند. مکمل‌های ویتامینی و مواد معدنی به صورت مخلوط شده با علوفه خشک یا به صورت آجر لیسیدنی، باید در دسترس بره‌ها قرار بگیرد.
• جیره بره خزشی رایجی که می‌توان مثال زد ترکیبی از 80 تا 85 درصد ذرت آسیاب شده یا خرد شده با 15 تا 20 درصد کنجاله سویا به همراه دسترسی آزاد به یونجه خشکِ باکیفیت است.
• اگر از خوراک بره پلت شده در تغذیه خزشی استفاده می‌شود، باید از در دسترس بودن آب تازه و فراوان مطمئن بود تا پلت‌ها در شکمبه‌ی بره آب جذب کنند. جذب آب توسط پلت‌ها موجب می‌شود که عمل تخمیر در شکمبه به خوبی صورت بگیرد و در نتیجه پرزهای شکمبه توسعه خوبی داشته باشند.
• از آنجایی که در پرورش بره رشد و افزایش وزن آن، بیشتر منجر به تشکیل ماهیچه لخم (پروتئین) می‌شود تا ذخیره چربی، فراهم بودن پروتئین کافی بسیار مهم است.
• موجود بودن 18 تا 20 درصد پروتئین خام و طبیعی در جیره خزشی، ضروری است.
• باید دقت کرد که به بره‌های جوان نباید خوراکی که حاوی اوره باشد، خوراند.
• بره‌ها هنگامی که به سن 4 تا 6 هفتگی می‌رسند، جیره‌هایی که ذرات درشت‌تر و غلات کامل دارند را ترجیح می‌دهند.
• وقتی که بره‌ها بزرگ‌تر می‌شوند چربی بیشتری در بدن آن‌ها ذخیره می‌شود به همین خاطر احتیاج آن‌ها به پروتئین خام و طبیعی به 15 تا 17 درصدِ خوراک روزانه، کاهش می‌یابد.
• برای جلوگیری از ایجاد سنگ مثانه در بره‌های نر، باید غذای بره خزشی آن‌ها دارای نسبت کلسیم به فسفر 2 به یک باشد.
• همچنین گنجاندن 1 درصد سنگ‌آهک خوراکی از بروز سنگ مثانه در این بره‌ها جلوگیری خواهد کرد.

مکمل‌های تغذیه خزشی

خوراک خزشی‌ای که برای تغذیه بره مورد استفاده قرار می‌گیرد باید حاوی یک کنترل‌کننده «کوکسیدیوز» مانند کوکسیدواستات باشد. استفاده از مواد «دککس» و «بواتک» برای بره‌ها توصیه می‌َشود. برخی از افراد در دامداری صنعتی و مدرن نیز از «رومنسین» استفاده می‌کنند.

مکمل‌های پروتئینی و خوراک‌های مکملی که با ذرت خرد شده مخلوط می‌شوند، به صورت تجاری به فروش می‌رسند. این مکمل‌ها و خوراک‌ها حاوی آنتی‌بیوتیک‌ها، آنزیم‌ها، پروبیوتیک‌ها، ویتامین و مواد معدنی هستند. وجود مکمل معدنی در جیره بره خزشی این اطمینان را ایجاد می‌کند که بره‌ها به مسمومیت مس مبتلا نمی‌شوند.

همچنین باید دانست که در کنار خوراک بره خزشی باید واکسیناسیون را نیز انجام داد. بره‌ها قبل از گرفته شدن از شیر و در سن 6 تا 8 هفتگی، واکسن آنتروتوکسمی دریافت می‌کنند. آنتروتوکسمی بیماری پرخوری ناشی از «کلستریدیوم پرفرنژینس» تیپ سی و دی است.

باید به یاد داشت که پرورش بره با تغذیه خزشی موجب می‌شود که وزن از شیر گرفتن بره‌ها بالاتر برود. در جدول ذیل رابطه‌ی بین وزن از شیرگیری بره‌ها و درصد بقای آن‌ها بیان شده است.

*جدول رابطه وزن از شیرگرفتن بره‌ها و درصد بقای آن‌ها

جدول فوق اهمیت تغذیه خزشی در بره‌ها را بیش از پیش نمایان می‌سازد و روشن می‌کند که پرورش گوسفند و در دامداری مدرن و صنعتی تا چه حد نیاز به دانش و رعایت موارد علمی دارد. برای جیره نویسی مناسب بره‌ها و گوسفندان مزرعه یا گله خود با کارشناسان افشار ژن تماس بگیرید.