بیماری های گوسفندان از قدیم برای دام‌داران و نگه‌دارندگان آنها مشکلاتی ایجاد می‌کرده است . چون گوسفند یکی از حیواناتی است که از قدیم برای استفاده از شیر، گوشت، پشم و پوستش توسط انسان پرورش داده ‌شده است. برخی از بیماری های گوسفندان به انسان‌ها سرایت می‌کرد و باعث بیماری و یا حتی مرگ انسان‌ها می‌شد و در برخی موارد انتقال بیماری گوسفندها را هم مریض می‌کرد و باعث می‌شد گله با تلفات بسیار و یا حتی نابودی مواجه شود. این روزها با پیشرفت علم و تکنولوژی و با استفاده از داروها و تخصص دامپزشکان می‌توان بسیاری از این بیماری های گوسفندان را درمان کرد و با اطلاع به موقع از این بیماری‌ها ، از انتقال بیماری به سایر گوسفندان جلوگیری کرد. اما اکنون سؤالاتی مطرح می‌شود، سؤالاتی از قبیل؛ شایع‌ترین بیماری‌ها در بین گوسفندان چیست؟ این بیماری‌ها چه علائمی دارند و چگونه باید آن‌ها را درمان کرد؟

به خاطر داشته باشید که بهتر است در صورت مشاهده علائم بیماری در گوسفندان به دامپزشک مراجعه کنید تا از حادتر شدن بیماری و انتقال آن به سایر گوسفندهای گله جلوگیری کنید. همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر مطلب مشخصات دام سالم را مطالعه کنید.

انواع بیماری های گوسفندان

آبسه پا

همان‌گونه که از اسمش مشخص است این بیماری گوسفندها در قسمت پا بروز می‌کند. علت این بیماری، فرو رفتن دانه‌های علوفه یا آسیب دیدن پا و انتقال باکتری‌های موجود در محیط به پای گوسفندان است. این آبسه به دو صورت آبسه پا و آبسه پاشنه پا بروز پیدا می‌کند و باعث لنگیدن گوسفند می‌شود.

برای پیشگیری از این بیماری باید به صورت منظم و مداوم گوسفندان معاینه و تمیز شوند. بستری که پاهای گوسفند بر روی آن قرار دارد را به صورت مداوم تمیز کرد. گوسفندان چاق و باردار را با اقدامات پیشگیرانه بیشتر محافظت کنید زیرا احتمال بروز آبسه پا در آن‌ها بیشتر است. حمام پای گوسفندان را نیز فراموش نکنید.

پس از مشاهده این بیماری در ابتدا باید گوسفندان را به مکانی خشک‌تر و تمیز منتقل کنید و با استفاده از یک روش مناسب ضد باکتری پای گوسفند بیمار را ضدعفونی کنید تا آبسه از پا خارج شود و بیماری پیشرفت نکند. پس از انجام این مراحل بهتر است که یک دام توسط یک دامپزشک معاینه شود.

آرتریت

آرتریت یا تورم مفصل‌ها یکی از انواع عفونی بیماری های گوسفندان است. این نوع بیماری معمولاً در بره‌هایی که در مکان‌های سربسته متولد می‌شوند پیش می‌آید. این بیماری به دو صورت چرکی و غیر چرکی بروز پیدا می‌کند. در نوع چرکی مفاصل بره‌ها به دلیل عفونت ورم می‌کند و باعث می‌شود که آن‌ها به صورت حادی بلنگند. در نوع غیر چرکی از یکی هفتگی تا ۵ ماهگی بروز پیدا می‌کند و بره‌ها به سختی راه می‌روند و احساس دردشان به راحتی قابل مشاهده است.

برای پیشگیری کافی است که بند ناف بره‌ها با استفاده از مواد آنتی بیوتیک و آنتی باکتریال، ضدعفونی شود.

اگر بره‌ها به این بیماری دچار شدند بهتر است به وسیله انواع آنتی بیوتیک‌ها به صورت مدام و چند مرحله‌ای، بند ناف آن‌ها را ضدعفونی کنید تا این بیماری از بین برود.

آناپلاسموز

برخی از بیماری های گوسفندان ساده کم خطر و برخی دیگر خطرناک و کشنده است. آناپلاسموز یکی از خطرناک‌ترین بیماری گوسفندها است. این بیماری از طریق مگس‌ها و کنه‌ها منتقل می‌شود. این بیماری در ابتدا نشانه و علائمی ندارد و زمانی که به صورت کامل در بدن دام گسترش و شیوع پیدا کرد شروع به نشان دادن علائم خود می‌کند. علائمی همچون مشکلات دفعی مانند اسهال یا یبوست، تب، پریدگی رنگ مخاط چشم و کم خونی را در هنگام بیماری دام می‌توانید مشاهده کنید. یکی دیگر از نشانه‌های این بیماری اختلال در تعادل و پاهای گوسفندان است. در صورتی که دامدار چنین علائمی را مشاهده کرد باید سریعاً برای مداوای دام اقدام کند.

برای پیشگیری و درمان این بیماری باید گوسفندان را با استفاده از واکسن تتراسیکین واکسینه کرد و از آنتی بیوتیک‌های حیوانی برای آن‌ها استفاده کرد. بهتر است تا زمان بهبود کامل دام حواس دام‌دار به خوبی جمع باشد تا از انتقال این بیماری به گوسفندان دیگر جلوگیری کند.

منگوانسفالیت

منگوانسفالیت یکی دیگر از بیماری های گوسفندان است که به وسیله تنفس و مخاط دهان به سایر دام‌ها انتقال پیدا می‌کند. پس باید در خصوص تشخیص این بیماری بسیار با حواس جمع عمل کرد. اولین نشانه این بیماری اختلال در حرکت و تعادل پاها است. تورم چشم نیز از دیگر علائم این بیماری گوسفندها است. بهترین کار در صورت مشاهده این بیماری اطلاع به دامپزشک است که با کمک او واکسیناسیون سایر گوسفندان و درمان گوسفندان بیمار را انجام دهید تا از همه‌گیر شدن بیماری گوسفندها در میان گله جلوگیری کنید.

تب برفکی

درست است که تب برفکی در گاو شدیدتر از گوسفند است ولی این دلیلی برای جدی نگرفتن این بیماری نیست. تب برفکی نیز جزو بیماری گوسفندها به حساب می‌آید. این بیماری که ناشی از آنفولانزای خوکی و بسیار عفونی است در برخی موارد در صورت ضدعفونی نکردن محیط می‌تواند دوباره گسترش یابد. میزان خطر این بیماری به قدری است که اگر تب برفکی در کشوری شیوع پیدا کند کشورهای دیگر تا چند ماه پس از ریشه‌کن شدن کامل این بیماری، اجازه ورود گوسفند و دام زنده از کشور موردنظر به کشور خود را نمی‌دهند. این بیماری با تماس مستقیم دام بیمار با دام سالم و یا استفاده از وسایل آلوده منتقل می‌شود. حتی در برخی موارد تنفس هوای آلوده باعث ایجاد بیماری در حیوانات حساس می‌شود.

این بیماری باعث به وجود آمدن جوش‌های دردناکی در پا، زبان و بینی دام می‌شود. حیوانات آلوده به این بیماری تب می‌کنند، لنگ می‌زنند، در خوردن غذا بی‌اشتها می‌شوند و بیش از حد بزاق تولید می‌کنند.

برای پیشگیری بهتر است که آزمایش‌های لازم به صورت دوره‌ای و منظم انجام شود. واکسیناسیون هم راه دیگری است که متأسفانه هزینه بالای آن، برای برخی از دام‌داران ایجاد مشکل می‌کند. البته باید توجه داشت که حتی در صورت واکسیناسیون باز هم احتمال ابتلا به بیماری تب برفکی وجود درد و باید احتیاط را رعایت کرد.

در صورت مشاهده اولین مورد ابتلا باید سریعاً دام بیمار را از باقی گله جدا کرد و با دامپزشک تماس گرفت.

آبله

از دیگر بیماری گوسفندان می‌توان به آبله اشاره کرد. آبله را جزو بیماری‌های حاد و مزمن ویروسی طبقه‌بندی می‌کنند. این بیماری با ضایعات کلیوی بوکس در سراسر پوست و غشاهای مخاطی تشخیص داده می‌شود. این بیماری تمام نژادهای گوسفند فارغ از سن و سال و جنس را تحت تأثیر قرار می‌دهد و دوره آن فصل تابستان است.

این بیماری معمولاً از تماس مستقیم با حیوانات آلوده منتقل می‌شود اما می‌تواند از طریق وسایل، بستر و آب آلوده نیز به دیگر گوسفندان سرایت کند. از دیگر راه‌های انتقال این بیماری گزش حشرات و انتقال از مادر آلوده به جنین است.

جوش‌های پوستی، التهاب بدن، ضایعات پوستی، تورم پلک‌ها از علائم این بیماری است و در صورت عدم درمان به موقع، غشای مخاطی چشم، بینی، لب‌ها و حتی دندان‌ها را می‌تواند از بین ببرد.

بهترین راه پیشگیری از آبله واکسیناسیون منظم حیوانات است.

برای درمان و عدم انتقال بیماری به باقی گله ابتدا باید گوسفند بیمار را از باقی گله جدا کرد و سریعاً با دامپزشک تماس گرفت. همچنین برای عدم سرایت این بیماری به باقی گله تا ۴۵ روز پس از درمان و بهبودی، گوسفند بیمار را باید جدا از گله نگهداری کرد و از ضدعفونی کننده‌هایی مانند اتر، فنل، کلروفرم و فرمالین برای ضدعفونی کردن مکان نگه‌داری و سایر گوسفندان استفاده کرد.

برخی دیگر از بیماری گوسفندها

برخی دیگر از بیماری‌های شایع در میان دام‌های سبک و به خصوص گوسفند و علائم و نشانه‌های بروز هر کدام در جدول ذیل بیان شده است. در ضمن بیماری‌های مطرح شده در این مقاله نیز به ترتیب در جدول ذکر شده‌اند.

ردیف	نام بیماری	علائم و نشانه‌های بیماری
1	آبسه پا	تورم در پا و لنگیدن، راه رفتن همراه با درد، بروز گرما در ناحیه بالایی سم
2	آرتریت	بی‌حالی و افسردگی در دام، راه رفتن دشوار و لنگیدن، به سختی از جا بلند شدن
3	آناپلاسموز	اسهال یا یبوست، کم خونی، کم رنگ شدن مخاط چشم، تب
4	منگوانسفالیت	عدم تعادل پاها، اختلال در حرکت، التهاب و تورم در چشم
5	تب برفکی	تب شدید، جوش‌های چرکین، لنگیدن، کاهش تولید شیر و کم شدن وزن، افسردگی و بی‌اشتهایی، افزایش بزاق، سقط جنین در میش
6	آبله	ضعف عمومی در دام، کم شدن اشتها، کم شدن تولید شیر و کاهش کیفیت پشم، تاول، کم شدن وزن، جوش و التهابات پوستی
7	آنتروتوکسمی	نفخ، تجمع خون در شیردان یا شکمبه، خمیازه، افزایش ترشح بزاق، بی‌حالی، عدم تعادل در راه رفتن، بی‌اشتهایی و عدم توجه به خوراک
8	کتوز	لرزش در سر، گردن و گوش، نابینایی و برخورد با موانع، کم شدن تولید شیر، کم شدن وزن، تشنج، تعدد دفعات مدفوع و ادرار، عدم امکان حفظ تعادل، عقب افتادن از گله، نگه داشتن سر به یک سمت
9	نایروبی	تنگی نفس، اسهال، بی‌اشتهایی، تب، التهاب ملتحمه، اسهال خونی، سقط جنین
10	عضله سفید	خارج شدن کف از بینی، سخت شدن عضلات، راه رفتن همراه با درد، اختلال در نفس کشیدن، ظاهر قوز کرده، تب، ناتوانی در ایستادن

دامداران محترم می‌توانند با مطالعه این مقاله و اطلاعات درج شده در جدول فوق با برخی از بیماری‌های شایع در بین گوسفندان آشنا شده و به محض بروز چنین علائمی در بین گله یا مزرعه خود، بلافاصله برای درمان و رفع آن اقدام نمایند.

اگر پس از خواندن مقاله بیماری های گوسفندان ، انواع و درمان آن‌ها فکر می‌کنید که این مطلب برای شما مفید بوده است، توصیه می‌کنیم که مقاله نحوه تولیدمثل گوسفندان و روش‌های جفت‌گیری و مراقبت از گوسفندهای باردار را نیز مطالعه کنید.

در ضمن مجتمع دام‌پروری افشار ژن محصولات بی‌نظیری مثل قوچ هترو ، قوچ همو ، میش هترو ، میش همو ، گوسفند چندقلوزا ، گوسفند دوقلوزا ، میش چندقلوزا و میش دوقلوزا را به متقاضیان عرضه می‌کند. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.