دامداری صنعتی چیست و در خصوص آن چه می‌دانید؟
دامداری صنعتی را می‌توان نوعی از دامداری دانست که در آن با استفاده از کمک‌های علم و تکنولوژی کار پرورش گوسفند را راحت‌تر کرده‌اند و گوسفندان می‌توانند وزن بیشتری به دست آورند، سالم‌تر باشند و بتوانند نیازهای روز افزون جامعه امروزی به گوشت را تأمین کنند. دامداری سنتی روشی است که سالیان بسیار زیادی در جوامع بشری برای پرورش گوسفندان از آن استفاده می‌شده است. این روش با توجه به قدیمی بودن آن، تغییراتی که در زمین رخ داده و میزان بالای نیاز انسان‌ها به محصولات دامی و گوسفندی دیگر کارایی گذشته را ندارد و میزان استفاده از آن به تدریج در حال کم شدن است. بازار ایران بیشتر از هر گوشت دیگری، به گوشت گوسفند علاقه نشان می‌دهد و به همین دلیل می‌توان آن را مهم‌ترین و پرمصرف‌ترین گوشت در این بازار دانست. آمارها می‌گوید که در ایران بیش از پنجاه و سه میلیون رأس گوسفند، بیست و شش میلیون رأس بز و در حدود پنج میلیون و پانصد هزار رأس گاو و گاومیش پرورش داده می‌شود. در سال‌های اخیر به دلیل چرای بیش از حد دام‌های سبک مانند گوسفند و بز که قسمت اعظم نیاز گوشت ایران را تأمین می‌کنند، مراتع و محیط‌زیست ایران در معرض خطر قرار گرفته است. برای جلوگیری از نابودی بیشتر محیط‌زیست ایران نیاز است که روش دامداری سنتی هر چه سریع‌تر جای خود را به دامداری صنعتی بدهد اما با وجود تمام این مطالب هنوز بیش از ۶۵ درصد دامداریهای ایران برای پرورش گوسفند از روش دامداری سنتی استفاده می‌کنند. در این مطلب قصد داریم در خصوص دامداری صنعتی مطالب و توضیحاتی را بیان کنیم. با مجتمع دامپروری افشار ژن همراه باشید.
دامداری صنعتی چیست؟
به روشی اصولی و علمی برای نگهداری و پرورش گوسفند و سایر دام‌ها، دامداری صنعتی می‌گویند. شاید بتوان گفت که مهم‌ترین عیب روش صنعتی هزینه نگهداری بیشتر دام‌ها است. زمانی که تعداد دام‌ها در یک مکان بیشتر شود امکان شیوع بیماری‌ها و انتقال این بیماری‌ها به گوسفندان دیگر افزایش می‌یابد. همین امر باعث شده تا رعایت نکات و اصول بهداشتی در شیوه صنعتی بیشتر از پیش لازم باشد که البته این امر هزینه‌هایی را نیز در بر خواهد داشت. عدم مدیریت صحیح، رعایت نکردن اصول بهداشتی، تغذیه نامناسب و ناکافی، بی توجهی به رکورد برداری‌های موردنیاز و همچنین عدم استفاده و عمل به توصیه‌ها و راهنمایی‌های یک دامپزشک مواردی هستند که می‌توانند یک مجموعه دامداری را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کنند و در کاهش سود مجموعه تأثیر بسیاری داشته باشند. این تأثیر گاهی تنها کاهش سود نیست و ممکن است موجب ضرر یا حتی ورشکستی فرد شود. پس دقت به نکات بهداشتی در دامداری صنعتی مهم‌ترین اصلی است که باید به آن توجه داشت.
اگر بخواهیم در خصوص هزینه‌های دامداریهای صنعتی صحبت کنیم باید بگوییم که بخش اعظم هزینه‌ها مربوط به تهیه علوفه و غذای موردنیاز دام‌ها است و عددی بین ۴۰ تا ۶۰ درصد بودجه سالیانه را شامل می‌شود. هزینه دستمزد، هزینه‌های پیش‌بینی نشده، هزینه‌های درمان، واکسیناسیون و دامپزشک از دیگر هزینه‌های مهم دام‌داری‌ها هستند. خرید علوفه در زمان مناسب و انبارداری صحیح آن یکی از مواردی است که می‌تواند از هزینه‌های مجموعه بکاهد.
همان‌طور که گفتیم دامداری سنتی به مراتع و محیط‌زیست صدمه می‌زند و به همین دلیل نیاز است که از دامداری صنعتی برای پرورش گوسفند و دام‌های دیگر استفاده کرد. شاید بتوان گفت که اصلاح نژادی و استفاده از گوسفندهای دوقلو یا چندقلوزا یکی از مهم‌ترین راه‌هایی است که می‌تواند میزان تولیدات مجموعه از قبیل شیر و گوشت را بالا برد. بالا رفتن میزان تولیدات یک مجموعه دامداری به معنی دریافت سود بیشتر است.
دامداری صنتعی چیست و نکاتی در خصوص آن
فضای لازم برای هر رأس دام در دامداری صنعتی
در روش صنعتی برای هر رأس دام حداقل فضایی در نظر گرفته شده که با توجه به آن می‌توان مشخص کرد که در یک دامداری صنعتی چند رأس دام را می‌توان پرورش داد. فضاهای لازم عبارت‌اند از:
میش آبستن: مکان لازم برای هر میش مادر ۳ مترمربع است که ۱ متر آن باید مسقف و دو متر دیگر غیر مسقف باشد.
زایشگاه: به ازای هر میش مادر به ۰٫۴ مترمربع فضای مسقف برای زایشگاه و جایگاه بره نیاز است.
انبار کنستانتره: به ازای هر رأس دام نیاز به ۰٫۱۲ مترمربع فضای مسقف انبار برای نگهداری از کنستانتره وجود دارد.
انبار علوفه: انبار علوفه موردنیاز برای هر رأس دام ۰٫۳۵ مترمربع فضای مسقف است.
درمانگاه: به ازای هر گوسفند موجود در گله باید ۰٫۰۸ مترمربع فضا به درمانگاه اختصاص داده شود.
آبشخور: هر رأس دام نیاز به آبشخوری با ۵۵ تا ۶۵ سانتی‌متر عرض، ۳۵ تا ۴۰ سانتی‌متر ارتفاع و عمق ۳۰ سانتی‌متر دارد.
فاصله دامداری صنعتی با مناطق متفاوت
دامداری صنعتی با توجه به حجم و تعداد بالای گوسفندی که در آن نگهداری می‌شود باید از برخی نقاط و مناطق فاصله مشخصی داشته باشد. مهم‌ترین فواصلی که در هنگام ساخت دامداری صنعتی باید به آن توجه شود شامل موارد زیر است:
۱- دریا و رودخانه
دام‌داری‌ها باید حداقل ۱۰۰ متر با رودخانه‌ها فاصله داشته باشند و همچنین نیاز به حفظ فاصله ۱۰۰۰ متری با حریم دریا دارند.
۲- صنایع
از دیگر فواصلی که دام‌داری‌ها باید نسبت به آن توجه داشته باشند، فاصله آن با صنایع است. دامداریهای صنعتی باید حداقل ۵۰ متر از جاده فرعی، ۱۵۰ متر از جاده اصلی، ۱۰۰۰ متر از صنایع غذایی، ۲۰۰ متر از صنایع کوچک و متوسط و ۵۰۰ متر از صنایع بزرگ فاصله داشته باشند.
۳- مناطق مسکونی
از دیگر نکاتی که باید در هنگام احداث دامداری صنعتی به آن توجه کرد فاصله آن با مناطق مسکونی است. حداقل فاصله لازم با محدوده روستایی با کمتر از ۲۵ خانواده ۸۰ متر، روستایی با ۲۵ تا ۱۰۰ خانواده ۱۵۰ متر و روستایی با بیش از ۱۰۰ خانواده ۲۵۰ متر است.
دامدای صنتعی چه تفاوت‌هایی با دامداری سنتی دارد؟
تفاوت دامداری سنتی و صنعتی
اولین و مهم‌ترین تفاوت دو شیوه دامداری صنعتی و سنتی میزان تولید گوشت آن‌ها است. در شیوه صنعتی با استفاده از روش‌های علمی و صنعتی و همچنین به کارگیری اصول تغذیه مناسب دام‌ها به سرعت رشد می‌کنند و بر وزن‌شان افزوده می‌شود. همین امر موجب می‌شود تا بازگشت سرمایه سرعت بیشتری داشته باشد و همچنین سود بیشتری نصیب مجموعه شود.
تفاوت دیگر این دو روش پرورش گوسفند نوع نگهداری است. در روش صنعتی دام را با توجه به موارد مد نظر مانند استفاده از شیر، گوشت، پوست و پشم پرورش می‌دهند و همین امر باعث می‌شود تا دامدار بتواند نیازهای دام به مواد غذایی و لازم برای تولید بیشتر را به خوبی در اختیار او قرار دهد در حالی که در روش دامداری سنتی این موارد به ندرت رعایت می‌شود.
شاید بتوان گفت که هزینه پایین مهم‌ترین مزیت دامداری سنتی در مقایسه با نوع صنعتی آن است. در روش سنتی، تغذیه و پرورش گوسفند با استفاده از علوفه مراتع و چراگاه‌ها انجام می‌شود که همین امر میزان بسیار زیادی از هزینه‌های نگهداری دام‌ها را کاهش می‌دهد. همچنین میزان تجهیزات موردنیاز و رعایت نکات بهداشتی در روش سنتی کمتر است که همین امر باز هم از هزینه‌ها می‌کاهد. مورد دیگری که در پایین بودن هزینه‌های دامداریهای سنتی تأثیرگذار است، خانوادگی و فامیلی بودن این نوع کارها است. به همین دلیل و با توجه به شریک بودن افراد فامیل در این کار، هزینه‌های نیروی انسانی معمولاً لحاظ نمی‌شود.
آسیب‌پذیری در مقابل شیوع بیماری‌ها، مخصوصاً بیماری‌های واگیردار در دامداریهای صنعتی بیشتر است. تمرکز دام‌ها در محیط کوچک از مهم‌ترین عواملی است که به شیوع این بیماری‌ها دامن می‌زند پس رعایت نکات بهداشتی و هزینه انجام آن دیگر موردی است که می‌تواند بر میزان هزینه‌های روش صنعتی اضافه کند.
در صورتی که مطالعه این مطلب برایتان سودمند بود پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص پرورش گوسفند مطلب پرورش گوسفند و توصیه هایی برای دامداران را مطالعه کنید.
تغذیه گوسفندان در دامداریهای صنعتی
گوسفندانی که به شیوه صنعتی و مدرن پرورش می‌یابند و در واقع در مزارع پرورش گوسفند رشد می‌کنند، برای رسیدن به رشد مطلوب و مورد هدف دامدار در کوتاه‌ترین زمان، نیاز به تغذیه‌ی ویژه و اصولی دارند. برای انجام این کار متخصصان علوم دامی جیره نویسی را پیشنهاد می‌دهند.
جیره نویسی به معنی بررسی فاکتورهای مختلف یک گله یا مزرعه و تعیین جیره دام‌ها بر مبنای آن‌ها است. در مواردی که دامدار برای هر گوسفند یا هر دسته از گوسفندان خود هدف‌گذاری متفاوتی را انجام داده باشد، جیره نویسی می‌تواند به صورت اختصاصی برای هر دسته یا هر دام انجام بگیرد.
متخصصان و کارشناسان مجتمع دامپروری افشار ژن با تکیه بر بیش از ۳۰ سال تجربه عملی و دانش آکادمیک آماده ارائه خدمات جیره نویسی به متقاضیان محترم دارند.
پرورش‌دهندگان گوسفند باید بدانند که جدای از جیره نویسی اختصاصی، در مورد تغذیه و خوراک دام‌ها، برخی اصول کلی و عمومی هستند و هر دامداری بهتر است آن‌ها را رعایت کند. برای مثال استفاده هم‌زمان از غذای تر (علوفه) و غذای خشک (کنسانتره) توصیه‌ای است که بهتر است رعایت شود. ایجاد تعادل غذایی برای گوسفندان با استفاده هم‌زمان از علوفه و کنسانتره در جیره آن‌ها، در هر واحد پروش گوسفند امری ضروری است.
مورد دیگری که باید در مورد جیره غذایی دام‌ها در واحدهای دامداری صنعتی بیان کرد مقدار و نوع کنسانتره و علوفه است. کنسانتره‌ها انواع مختلفی دارند ولی کنسانتره استاندارد باید حاوی سبوس، جو، کنجاله سویا، نمک، ذرت، ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد. مقدار و درصد هر کدام از این مواد، اندازه معینی دارد که رعایت آن نشان‌دهنده استاندارد بودن کنسانتره است. شرکت افشار ژن در زمینه تولید و عرضه کنسانتره، آماده خدمات‌دهی به متقاضیان محترم است.
در مورد علوفه و نوع آن نیز باید نکته مهمی را بیان کنیم و آن هم استفاده از علوفه‌های هیدروپونیک است. امروزه در واحدهای صنعتی دامپروری به دلیل محدود و فصلی بودن منابع طبیعی کشت و برداشت علوفه و زمان‌بر بودن رشد علوفه‌ی جایگزین در مزارع، کشت علوفه‌های هیدروپونیک رونق گرفته است.
علوفه هیدروپونیک در فضایی سر بسته مانند انبار و سیلو و در قفسه‌های مختلف و در ظروف فلزی کشت می‌شود. شیوه کشت آن نیز مانند سبزه‌های کشت شده برای سفره هفت‌سین است. در این روش خاک از فرآیند کشت دانه حذف می‌شود و فقط بذر به همراه آب و نور، موجب رشد گیاه می‌شوند.
با توجه به این‌که در این نوع از کشت، نور طبیعی خورشید و خاک غایب هستند و گیاهان نیز در فاصله‌های چند روزه به بلوغ می‌رسند، باید دقت داشت که ارزش‌های غذایی و معدنی بسیاری حذف شده‌اند. در واقع باید گفت که بین ۷۰ تا ۸۰ درصد از ساختار علوفه هیدروپونیک از آب تشکیل شده است.
با توجه به همین مسئله ارزش غذایی این علوفه‌ها بسیار پایین و ناچیز است. هر چند که ممکن است دام‌ها با اشتها این علوفه‌ها را مصرف کنند ولی باید دانست برای رشد و پرواربندی گوسفندان نیاز است که مقدار این علوفه‌ها را تا حدی افزایش داد که بتوان مواد مغذی از دست رفته در کشت آن‌ها را، تامین کرد.
در ضمن مجتمع دامپروری افشار ژن محصولات بی‌نظیری مثل قوچ هترو ، قوچ همو ، میش هترو ، میش همو ، گوسفند چندقلوزا ، گوسفند دوقلوزا ، میش چندقلوزا و میش دوقلوزا را به متقاضیان عرضه می‌کند. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.