آناپلاسموز گوسفند ؛ از روش انتقال تا درمان با تتراسایکلین و ایمیدوکارب
آناپلاسموز گوسفند یک بیماری انتقال‌دهنده از نیش کنه است که توسط باکتری‌های داخل سلولی ایجاد می‌شود. آناپلاسموز در گوسفند گلبول‌های قرمز را آلوده می‌کند و موجب تب و کم‌خونی می‌شود. آناپلاسما گوسفند می‌تواند مشکلات بسیاری را برای گوسفندان ایجاد کند و با تداوم آن موجب تلف‌شدن دام شود. در بین دام‌ها علاوه بر گوسفندان، گاوها، گاومیش، بزها و برخی نشخوارکنندگان وحشی به این بیماری مبتلا می‌شوند. آناپلاسموز در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری در سراسر جهان رخ می‌دهد. این نکته را در نظر داشته باشید که این بیماری حاوی علائم نیست و با پیشرفت آناپلاسموز در تمام بدن دام نشانه‌های آن در گوسفندان مشخص می‌شود. مهم‌ترین علائم این بیماری شامل ضعیف شدن گوسفند زنده، مشکلات در دفع اسهال، یبوست و مرگ دام است. از دیگر نشانه‌های مرتبط با این بیماری کشنده در گوسفندان می‌توان به نداشتن تعادل، تب، رنگ‌پریدگی مخاط چشم، کم‌خونی و مشکل در راه‌رفتن اشاره کرد.
بیماری آناپلاسموز چیست؟
بیماری آناپلاسموز یک عفونت انگلی و خون خطرناک است که موجب تشنج اندام‌ها، تب، خستگی جسمی شدید دام‌ها، کم‌خونی و ایجاد آسیب‌های غیرقابل‌برگشت در کار اندام‌های داخلی دام می‌شود. چنین پروسه‌هایی با فعالیت حیاتی باکتری‌های تک‌سلولی (آناپلاسما) همراه است که سریع در خون دام بیمار تکثیر و در کم‌ترین زمان ممکن رگ‌های خونی را پر می‌کنند. در درجه اول خطر ابتلا به بیماری آناپلاسموز در دام‌هایی نظیر گاو، بز و گوسفند بیشتر است. باکتری‌های مضر به‌صورت استعماری و با غلظت بالای آناپلاسما در خون زندگی می‌کنند، سیستم ایمنی بدن دام را مختل کرده و فرایند‌های اکسیداسیون کاهش می‌یابد. در نهایت، اکسیژن‌رسانی به اندام‌های داخلی و بافت‌های دام را مختل می‌کنند که موجب گرسنگی اکسیژن می‌شود. هنگامی‌که این بیماری در دام نادیده گرفته شود، کم‌خونی تشخیص داده می‌شود.
چرخه زندگی آناپلاسموز گوسفند
بیماری آناپلاسما گوسفند را می‌توانید به 4 مرحله تقسیم کنید. در این مرحله، از زمان ورود ارگانیسم به اندام دام تا هنگامی‌که 1% از گلبول‌های قرمز آلوده می‌شوند، متغیر است. معمولاً در مرحله اول بیماری بین 1 تا 3 ماه متغیر است و در این مدت‌زمان هیچ‌گونه علائم بالینی دیده نمی‌شود. مرحله دوم، مرحله‌ای است که در طی آن کم‌خونی ایجاد می‌شود تا هنگامی‌که رتیکولوسیت‌ها (گلبول قرمز نارس) در گردش خون محیطی ظاهر شوند، ادامه می‌یابد. معمولاً مرحله دو برای رشد بین 4 تا 9 روز طول می‌کشد. اغلب علائم بالینی مشخصه آناپلاسموز در این مرحله قابل رویت است. مرحله سوم یا نقاهت، نشان‌دهنده کم‌خونی است. مدت‌زمان این مرحله بسیار متفاوت است. در مرحله چهارم یا ناقل، دام آلوده باقی می‌ماند، اما بیماری آناپلاسما را نمی‌توان در خون دام تشخیص داد. مرحله چهارم می‌تواند به‌صورت نامحدود ادامه‌دار باشد.
روش انتقال آناپلاسموز در گوسفند
معمولاً بیماری آناپلاسموز توسط کنه یا مگس گزنده انتقال داده می‌شود. انتقال یاتروژنیک ممکن است وقتی اتفاق بیفتد که ابزارها بدون بهداشت مناسب مجدداً استفاده شوند. این ابزارها برای شاخ‌زدایی، برچسب زدن گوش، اخته کردن و واکسیناسیون استفاده می‌شوند. انتقال بیماری آناپلاسموز اغلب در ماه‌های بهار و تابستان اتفاق می‌افتد. هنگامی‌که ناقلین این نوع بیماری فعال می‌شوند، در نتیجه بعد از خواب زمستانی بیدار خواهند شد. آناپلاسموز یک بیماری خطرناکی محسوب می‌شود که امکان انتقال آن به دیگر گوسفندان توسط مگس‌ها وجود دارد.
[wbcr_php_snippet id=”6222″ title=”post link 1″]
علائم بیماری آناپلاسما در گوسفند
با افزایش سن گوسفندان شدت علائم بالینی افزایش می‌یابد. معمولاً اولین علائم بالینی تب است که از 103 تا نهایت 106 درجه و بین 12 تا 24 ساعت طول می‌کشد. اغلب علائم بالینی شامل کم‌خونی حاد، رنگ‌پریدگی مخاط، ضعف عضلانی، افزایش تعداد ضربان قلب، تنفس سریع و کم‌عمق، مشکل در راه‌رفتن و تغییرات رفتاری است. سایر علائم می‌تواند شامل بی‌اشتهایی، آبریزش دهان، اختلال در دستگاه گوارش، ضعف، تورم اندام‌ها، سرفه، کم‌آبی بدن، یبوست، تکرر ادرار و تغییر رنگ ادرار باشد. در این بیماری هموگلوبینوری رخ نمی‌دهد، چراکه کم‌خونی ناشی از تخریب گلبول‌های قرمز انگلی در طحال است. زردی و کاهش وزن ممکن است در مراحل بعدی بیماری رخ دهد. علائم این بیماری در گاوهای شیری، کاهش سریع تولید شیر است.
تشخیص آناپلاسموز در نشخوارکنندگان
براساس علائم بالینی، اسمیر خون و آزمایش سرولوژیک (تست آنتی‌بادی) تشخیص بیماری آناپلاسموز گوسفند امکان‌پذیر است. بیماری آناپلاسموز، بابزیا یا پیروپلاسموز از عوامل ایجاد‌کننده گزش کنه در دام‌ها هستند. این نوع بیماری‌ها دارای پراکندگی جغرافیایی مشابهی هستند، با این تفاوت که آناپلاسموز در ایالات متحده اتفاق می‌افتد. بررسی میکروسکوپی لایه‌های خونی نازک و ضخیم رنگ‌آمیزی شده با گیمسا (رنگ‌های میکروسکوپی) برای تشخیص آناپلاسموز از بابزیوز و سایر بیماری‌هایی که منجر به کم‌خونی و زردی می‌شوند، مانند لپتوسپیروز و تیلریوز ضروری است. خون موجود در داروی ضدانعقاد نیز باید برای آزمایش هماتولوژیک گرفته شود. در لایه‌های خونی نازک رنگ‌آمیزی شده با گیمسا، گونه‌های آناپلاسما به‌صورت متراکم و همگن آبی، بنفش با قطر 0.3 تا 1 میلی‌متر بر سانتی‌متر ظاهر می‌شوند.
عیب‌یابی بیماری آناپلاسما
در حقیقت درمان بیماری آناپلاسما پیچیده است و تشخیص آن چندان کاره ساده‌ای نیست. علائم آن تا حد بسیار زیادی با تعداد بیماری‌های دیگر همپوشانی دارد. در این صورت امکان تشخیص نادرست و انتخاب رژیم‌درمانی اشتباه وجود دارد. اغلب بیماری آناپلاسما با بیماری‌های نظیر بابیزیوز، سیاه زخم، لپتوسپیروز، پیروپلاسموز و تیلریوز اشتباه گرفته می‌شود. تشخیص درست و اصولی تنها بعد از بررسی آزمایش‌های انجام شده نظیر آزمایش خون در دام مشکوک، امکان‌پذیر است.
[wbcr_php_snippet id=”6301″ title=”post link 2″]
درمان آناپلاسموز در گوسفند
برای درمان ابتدا براساس علائم بیماری، گوسفند آلوده را از دیگر دام‌ها تفکیک می‌شود تا اقدامات لازم برای تشخیص و درمان انجام شود. در حال حاضر برای درمان آناپلاسما گوسفند از آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین و ایمیدوکارب استفاده می‌شود. این امکان وجود دارد عفونت‌ها با درمان از طریق این داروها به‌صورت کامل از بین روند و گوسفندان حداقل به مدت 8 ماه در مقابل بیماری آناپلاسموز شدید در امان بمانند. تجویز این داروها در دام‌ها به‌صورت عضلانی بوده و مقدار مصرف آن به‌ازای هر 1 کیلوگرم وزن دام زنده بین 5 تا 10 هزار واحد است. طول دوره درمان گوسفندان بین 5 تا 6 روز طول می‌کشد. همچنین تجویز داروها به‌صورت روزانه است.
مصرف داروی تتراسایکلین 200 نسبت به سایر داروها از محبوبیت کمتری برخوردار نیست و اثر طولانی‌مدتی بر بدن دام دارد. تجویز این دارو از طریق عضله، روزی یک‌بار در فواصل 4 روزه است. ترکیب این داروها با داروهای ضد تب برای درمان آناپلاسموز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. درمان از طریق Brovaseptol می‌تواند نتایج مثبتی را به‌همراه داشته باشد. سولفاپیریدازین برای درمان بیماری‌های عفونی نظیر آناپلاسموز استفاده می‌شود. همچنین برای ازبین‌بردن این نوع بیماری می‌توانید از محلول الکل آناپلاسما (لاکتات اتاکریدین) استفاده نمایید. به‌طورکلی علاوه‌بر انتخاب دارو برای درمان آناپلاسموز، تغذیه مناسب برای دام‌ها بسیار ضروری است. در برنامه غذایی آن‌ها غذاهای قابل‌هضم باید به رژیم غذایی آن‌ها افزوده شود. دسترسی دام‌ها به آب آشامیدنی تازه نیز اهمیت دارد. به خوراک دام‌ها مکمل‌های ویتامین اضافه نمایید. اگر درمان به‌صورت سطحی و نادرست انجام شود، اغلب شیوع مکرر عفونت رخ می‌دهد.
روش‌های پیشگیری از بروز بیماری آناپلاسموز
اگر شیوع بیماری در منطقه رخ‌داده باشد، دام‌های منطقه کانون عفونت با مواد ضد دافع حشرات خاص که شامل آناپلاسموز هستند، درمان می‌شوند. در بیماری آناپلاسموز کنه تهدیدکننده اصلی است. این امکان وجود دارد مراتع برای چرا دام‌ها نیز آلوده باشند. در صورت مشاهده علائم در گوسفندان می‌توانید دام آلوده را قرنطینه کنید. توصیه می‌شود حداقل 3 بار در سال روش محلول زدایی مکان‌هایی که گوسفندان در آن قرار دارند، جایگاه آن‌ها، ابزارها و تجهیزات اضافی مورداستفاده برای تغذیه و تماس با حیوانات انجام شود.
بعد از شیوع آناپلاسموز در نواحی پرورش دام، توصیه می‌شود در رژیم غذایی گوسفندان از مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی در فصل زمستان استفاده نمایید. با واکسینه کردن می‌توانید مانع ایجاد عفونت از طریق بیماری آناپلاسما شوید. مدت‌زمان واکسیناسیون 1 سال است. در این صورت با واکسیناسیون گوسفندان، مقاومت دام در برابر عفونت افزایش می‌یابد. با رعایت بهداشت محیطی که دام‌ها در آن نگهداری می‌شوند، می‌توانید مانع بروز این بیماری شوید. در این صورت عوامل بیماری‌زا از بین می‌روند.
در این مقاله سعی شد در رابطه با آناپلاسموز گوسفند بحث کنیم. آناپلاسموز در گوسفندان از طریق نیش مگس‌ها و کنه‌ها انتقال داده می‌شود. این نوع بیماری ابتدا اقدام به آلوده کردن گلبول‌های قرمز می‌کند، سپس دام دچار کم‌خونی و تب شدید می‌شود. اگر اقدامات لازم برای درمان بیماری آناپلاسما به‌موقع انجام نشود، می‌تواند مشکلات بسیار زیادی برای دام ایجاد کند و در صورت تداوم آن موجب مرگ گوسفند می‌شود. برای درمان بیماری آناپلاسموز می‌توانید از طریق آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین و ایمیدوکارب اقدام نمایید.
برای ارتباط با ما و ثبت نظرات و پیشنهادهای خود می‌توانید از روش زیر در تماس باشید.
