یونجه دامی و خواص آن
یونجه دامی جزء مواد خشک برای تغذیه دام‌ها به‌کار گرفته می‌شود. یونجه نزدیک به 60 درصد از مواد خشک دام‌ها را تشکیل می‌دهد. به‌طورکلی دادن جیره غذایی، خوراک باکیفیت و قوی به انواع دام‌ها منجر به رشد قابل‌توجه گوسفندان می‌شود. یونجه به‌عنوان گیاه قابل هضم برای گوسفندان استفاده می‌شود. در حقیقت تمام دام‌ها این قابلیت را دارند که مواد متفاوتی را بخورند. از یونجه می‌توان به‌عنوان ماده‌ای برای تغذیه گوسفندان استفاده کرد. مصرف یونجه به‌عنوان یک تغذیه باارزش تبدیل به گوشت و شیر در بین دام‌ها می‌شود. ازآنجایی‌که یونجه به‌عنوان یک تغذیه مغذی در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین در جهان تقریباً 33 میلیون هکتار از این ماده خشک کشت خواهد شد. بهترین نوع یونجه در ایران در استان همدان کشت می‌شود که به طور متوسط سالانه 39554 هکتار در این شهر کشت و برداشت خواهد شد.
یونجه دامی چیست؟
یونجه دامی یک نوع خوراک، علوفه باکیفیت و مرغوب برای تغذیه گوسفندان و سایر دام‌ها به‌حساب می‌آید. برای تأمین خوراک انواع دام‌ها، می‌توانید از یونجه به دو صورت تر و خشک استفاده نمایید. ازآنجایی‌که هضم یونجه برای گوسفندان ساده است؛ بنابراین دام‌ها با مصرف آن دچار مشکل نمی‌شوند. اغلب دامداران برای پرواربندی، افزایش میزان شیر و وزن گوسفند از این نوع علوفه استفاده می‌کنند. یونجه دارای انواع متفاوتی است که شامل یونجه بمی، همدانی، بغدادی و یزدی می‌شود.
خواص یونجه برای استفاده گوسفند
با توجه به این‌که انسان برای رشد و زندگی‌کردن نیاز به غذا، خوراک مغذی و باکیفیت دارند؛ بنابراین گوسفندان و سایر دام‌ها برای رشد نیازمند جیره غذایی و خوراک مرغوب هستند. دام‌ها برای رفع نیاز سوخت‌وساز بدن خود و ادامه زندگی باید یونجه باکیفیت و مرغوب مصرف کنند. به‌طورکلی برای تغذیه دام‌ها مواد غذایی متعددی نظیر کاه، یونجه، علوفه، کنسانتره و ذرت وجود دارد. ارزش غذایی هرکدام از مواد غذایی‌ها متفاوت است. دامداران باید براساس بازه زمانی مختلف و برحسب نیاز دام‌ها، هرکدام از این خوراک‌ها را به جیره غذایی گوسفندان اضافه نمایند. یونجه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مواد غذایی برای انواع دام‌ها و گوسفندان شناخته شده است. برای رشد گوسفندان، یونجه دارای انواع ویتامین و پروتئین ضروری است. دامداران با شناخت نوع علوفه و افزودن آن به جیره غذایی گوسفندان خود، می‌توانند به رشد دام‌ها کمک بسیاری کنند. دامدارانی که قصد دارند گوسفندان خود را پروار کنند، یونجه می‌تواند بهترین انتخاب برای آن‌ها باشد.
[wbcr_php_snippet id=”6222″ title=”post link 1″]
ارزش غذایی یونجه برای انواع دام
یونجه دامی یکی از خوراک‌های مغذی که شامل مواد معدنی، ویتامین و پروتئین بسیار زیادی است. به‌طورکلی به‌صورت تقریبی حدود 50 درصد از پروتئین یونجه در داخل برگ‌های این علف قرار دارد. دامدارانی که تمایل به پرواربندی گوسفندان خود دارند، باید از جیره‌بندی یونجه، دیگر خوراک و علوفه استفاده نمایند تا دام‌ها به وزن موردنظر خود برسند.
موارد مؤثر بر رشد یونجه
یکی از انواع گیاهان مناسب و بسیار باارزش، یونجه به‌حساب می‌آید. یونجه جزء گیاهانی است که این قابلیت را دارد در هر شرایط آب‌وهوایی رشد کند. همین‌طور می‌توان گفت رشد یونجه به عواملی نظیر خاک و مواد معدنی بستگی دارد. زمین‌های حاصلخیز که شامل مواد معدنی و PH هستند، بهترین گزینه برای رشد بهتر یونجه محسوب می‌شوند. از عواملی که می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در رشد گیاه یونجه داشته باشد، می‌توان به آبیاری و استفاده از کودهای طبیعی اشاره کرد. برای پرواربندی گوسفندان باید این نکته را در نظر داشته باشید که به‌موقع یونجه و سایر علوفه‌ها را در برنامه غذایی آن‌ها قرار دهید. انتخاب یونجه‌ها به نوع دام شما ارتباط مستقیمی دارد؛ به‌عنوان‌مثال برای دام‌های شیرده نظیر گوسفند و گاو باید یونجه بعد از 28 روز برداشت شود. همچنین برای دام‌های پرواری کیفیت یونجه اهمیت چندانی ندارد.
چه عواملی ارزش و ترکیب یونجه را تغییر می‌دهند؟
طرز تهیه علوفه خشک
یونجه پربرگی که رنگ سبز خود را از دست نداده، باران نخورده و کپک نزده باشد، تا حدودی ارزش غذایی آن حفظ شده است. ازآنجایی‌که پروتئین برگ نسبت به ساقه بسیار بیشتر است؛ بنابراین هرچه برگ‌ها بیشتر از طریق عملیات از بین رفته و ریخته باشند، ارزش یونجه کاسته می‌شود.
مرحله درو
یونجه زودچین دارای پروتئین بیشتری است و توانایی جذب آن افزایش می‌یابد. این نوع علوفه برای نشخوارکنندگان لینت‌آور (ملین) است، اما یونجه خشک برای تغذیه دام‌های شیرده بسیار مغذی خواهد بود.
دفعات درو
با توجه به شرایط آب‌وهوایی ارزش نسبی چین‌های مختلف یونجه، متفاوت است. معمولاً در برخی از نواحی چین اول به‌صورت زبر و کم برگتر از چین‌های بعدی است. در این صورت ارزش آن‌ها کاهش می‌یابد.
مزایا یونجه برای تغذیه دام
به‌طورکلی یونجه یکی از مواد علوفه‌ای خشک محسوب می‌شود که سرشار از مواد مغذی و ویتامین برای گوسفندان و سایر دام‌ها است. ازآنجایی‌که یونجه غنی از ویتامین‌های A، C، E، K و حاوی آمیلاز است؛ بنابراین هضم آن برای دام‌ها بسیار راحت خواهد بود. یونجه بیش از 60 درصد مواد علوفه‌ای دام‌ها را شامل می‌شود. همچنین یونجه دارای ویتامین‌های بسیار زیادی است و نزدیک به 20 درصد پروتئین دارد. همین‌طور می‌توان گفت یونجه یک منبع غنی آهن به‌حساب می‌آید. پروتئین و مواد مغذی در این گیاه وجود دارد که شامل موارد زیر هستند:
- لیزین، آرژنین، هیستیدین، آدنین، فنیل آلانین، آسپاراژین و سیستین جزء مواد مغذی و پروتئین در یونجه محسوب می‌شوند. یونجه دارای اسید فسفریک است.
- منیزیم، آهن و مقدار جزئی ارسنیک و سیلیس در یونجه موجب می‌شود که از لحاظ مواد غذایی قوی باشد. در این صورت برای انسان و حیوانات خوراکی مناسب به‌شمار می‌رود.
- در یونجه مقدار قابل‌توجهی ویتامین B، A، D، K، C، E، مواد معدنی، پتاسیم، کلسیم، فسفر و منیزیم وجود دارد.
[wbcr_php_snippet id=”6301″ title=”post link 2″]
نحوه کشت یونجه و فصل مناسب برای کشت
به‌طورکلی یونجه دامی جزء گیاهانی است که بعد از کاشت می‌تواند سود قابل‌توجهی داشته باشد. یونجه جزء گیاهانی به‌حساب می‌آید که با یک‌بار کاشت می‌توانید تا 10 سال از آن برداشت نمایید. این نکته را در نظر داشته باشید که باید به فصل مناسب برای کشت یونجه توجه خاصی نمایید. شرایط آب‌وهوایی را در نظر بگیرید و از رشد علف‌های هرز به‌ویژه گیاه سس ممانعت کنید. گیاه سس برای یونجه بسیار خطرناک است و موجب کاهش کیفیت آن می‌شود. با توجه به شرایط آب‌وهوایی منطقه باید فصل مناسب را انتخاب نمایید. اگر شرایط آب‌وهوایی در زمستان معتدل باشد، بهتر است یونجه را در فصل پاییز کشت نمایید. همچنین اگر در فصل زمستان وضعیت آب‌وهوایی سرد و سخت باشد، کشت یونجه را در بهار انجام دهید. بذرپاشی یونجه باید به‌صورت یکنواخت باشد. بهتر است بذرپاشی از طریق دست و توسط افراد باتجربه صورت گیرد. به‌طورکلی باید فاصله بین ردیف‌ها 140 تا 150 سانتی‌متر و عمق کاشت بین 1 تا 3 سانتی‌متر باشد. باید به‌اندازه کافی به بذر کاشته شده آب دهید که مقدار موردنیاز آن در سال حدود 1000 تا 2000 میلی‌متر است.
یونجه و اهمیت آن در تغذیه دام
یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد نشخوارکنندگان، این قابلیت را دارند خوراک‌هایی مانند علوفه خشک، مواد الیافی و محصولات فرعی صنعتی که به‌صورت معمول برای انسان کاربردی ندارند، به خوراک‌هایی همانند شیر و گوشت که مورد مصرف انسان قرار دارند، تبدیل نمایند. این ویژگی نتیجه تجزیه شدن مواد غذایی توسط میکروب‌های موجود در دستگاه گوارش نشخوارکنندگان و استفاده آن‌ها از محصولات نهایی باهدف اعمال فیزیولوژیک است. در نهایت محصولات پروتئینی مورداستفاده انسان‌ها قرار می‌گیرد. با توجه به جیره غذایی دام‌ها می‌توان گفت که گیاهان علوفه‌ای از نظر اقتصادی و فیزیولوژیکی بخش کلی را شامل شده و به‌نوعی بین 60 تا 70 درصد ماده خشک دریافتی را تأمین می‌کنند. یکی از مواد ضروری در جیره دام‌ها، فیبر به‌حساب می‌آید که برای درست کارکردن معده لازم است. با توجه به موارد گفته شده اهمیت یونجه به‌عنوان باکیفیت‌ترین و مرغوب‌ترین گیاه علوفه‌ای برای نشخوارکنندگان تعیین می‌شود.
ملاک‌های تشخیص یونجه دامی مرغوب
به‌طورکلی نوع و زمان برداشت یونجه تأثیر مستقیمی در کیفیت و ارزش غذایی آن دارد. موارد زیر برای شناسایی یونجه‌های باکیفیت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
- یونجه باید کاملاً خشک، خالص و بدون هیچ‌گونه علف هرز باشد.
- یونجه باید سالم، بهداشتی و بدون هیچ‌گونه کپک‌زدگی باشد.
براساس بررسی‌های انجام شده یونجه به‌شکل تر و یا خشک مزایایی را برای استفاده در خوراک دام ایجاد نمی‌کند. همین‌طور می‌توان گفت با توجه به بررسی‌های انجام شده، مصرف یونجه تر موجب تولید شیر بیشتر در بین دام‌ها می‌شود. در مصرف یونجه تر باید این نکته را در نظر داشته باشید که انبارکردن آن با رطوبت زیاد مشکلات و خطراتی را به‌همراه دارد. رطوبت یونجه بدون استفاده از مواد نگهدارنده نباید بیش از 15 درصد باشد.
تشخیص خشک بودن یونجه
رطوبت یونجه را می‌توان از طریق دو روش ارزیابی کرد. شیوه‌های تجربی و به‌کارگیری رطوبت سنجدر روش‌های تجربی تولیدکنندهها یونجه را پیش از بسته‌بندی لمس می‌کنند. اگر یونجه ترد و شکننده باشد، زمان مناسب برای بسته‌بندی مهیا شده است. همچنین هنگامی‌که ساقه‌ها خیلی خشک باشند، بسته‌بندی با مشکلاتی مواجه می‌شود که باید زمان آن را به ابتدای روز یا غروب موکول کرد تا برگ‌ها مقداری رطوبت جذب کنند. خریداران یونجه را به‌صورت بسته‌بندی مشاهده می‌کنند. به‌منظور اطمینان از خشک بودن داخل بسته‌ها باید دست خود را به درون پرس‌ها وارد کنید، اگر احساس خنکی داشتید، یونجه سالم و خشک است. همین‌طور می‌توان گفت در صورت احساس گرما، می‌تواند نشانه‌ای از کپک‌زدگی باشد. رطوبت‌سنج این قابلیت را دارد به‌صورت دقیق میزان رطوبت یونجه‌ها را محاسبه کند. در این روش باید از نواحی مختلف انبار، نمونه‌های متعددی را برای تست رطوبت برگزید. استفاده از نگهدارنده‌ها و تراکم بسته‌ها می‌تواند رطوبت‌سنج را با خطا روبه‌رو کند.
در این مقاله سعی شد در رابطه با یونجه دامی و خواص آن بحث کنیم. یونجه یکی از مهم‌ترین خوراک دام به‌حساب می‌آید که سرشار از ویتامین و پروتئین است. یونجه، برای پرواربندی گوسفندان و تولید شیر برای دام‌های شیرده بهترین گزینه محسوب می‌شود. یونجه این قابلیت را دارد که در هر شرایط آب‌وهوایی کشت شود و رشد کند.
برای ارتباط با ما و ثبت نظرات و پیشنهادهای خود می‌توانید از روش زیر در تماس باشید.
