تغذیه گوسفندان و توجه به مناسب بودن آخور، آبشخور و انبار نگهداری از علوفه یکی از مهم‌ترین مواردی است که در هنگام انجام کار پرورش گوسفند باید به آن‌ها توجه داشت. دام‌ها با خوردن علوفه، مواد غذایی و آب آلوده به راحتی بیمار می‌شوند و به همین دلیل تجهیزات دامداری‌ها، مخصوصاً آن دسته از تجهیزات که به خوراک و تغذیه گوسفندان ارتباط دارد و همچنین نگهداری و توزیع صحیح و اصولی مواد غذایی و آب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

هر ساله بخش اعظمی از هزینه‌های دامداری‌ها و جایگاه‌های پرورش گوسفند صرف تهیه و خرید مواد غذایی می‌شود. استفاده صحیح از علوفه و سایر مواد معدنی و غذایی مورد نیاز گوسفندان در کنار جلوگیری از هدر رفتن آن‌ها می‌تواند در میزان سود و بهره‌وری دامداری‌ها تأثیرگذار باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص جیره غذایی دام‌ها پیشنهاد می‌کنیم مطلب خوراک گوسفند پرواری و داشتی را بشناسید را مطالعه کنید. در این مطلب قصد داریم در خصوص چند نکته مهم در ساخت و استفاده از آخور، آبشخور و انبار نکاتی را بیان کنیم. با مجتمع دامپروری افشار ژن همراه باشید.

تغذیه گوسفندان و کاهش هزینه‌های دامداری

اگر بخواهیم در خصوص آن دسته از تجهیزات و لوازمی که در دامداری‌ها بر تغذیه گوسفندان تأثیرگذار است، صحبت کنیم باید به آخور، آبشخور و انبار نگهداری مواد غذایی اشاره کنیم. این سه مورد را می‌توان مهم‌ترین موارد مربوط به تغذیه گوسفندان دانست و دانستن برخی نکات در خصوص آن‌ها اهمیت دارد.

آخور

آخور اولین قسمتی است که باید به آن توجه ویژه‌ای شود. بسیاری فکر می‌کنند که می‌توان غذای گوسفندان را بر روی زمین قرار داد تا آن‌ها از آن تغذیه کنند. تغذیه گوسفندان از روی زمین نه تنها می‌تواند احتمال ابتلای آن‌ها به بیماری‌های گوناگون را بالا برد، بلکه می‌تواند موجب شود تا بخش قابل توجهی از مواد غذایی هدر رود و همین امر می‌تواند هزینه کار پرورش گوسفند را بالاتر برد. یکی دیگر از اتفاق‌هایی که باعث هدر رفتن علوفه و سایر مواد معدنی و غذایی مورد نیاز گوسفندان می‌شوند، ترکیب شدن آن‌ها با ادرار و مدفوع موجود بر روی زمین است. باید بدانید که معمولاً بخش اعظمی از هزینه‌های سالیانه دامداری‌ها به خرید مواد غذایی اختصاص دارد و با جلوگیری از هدر رفتن آن‌ها می‌تواند در هزینه‌ها صرفه‌جویی مناسبی کرد.

آخورها را به طور کلی می‌توان به دو دسته زیر تقسیم کرد:

آخور ثابت

آخورهای ثابت را با استفاده از مصالحی مانند آجر و سیمان می‌سازند. در این آخورها حفاظ‌هایی طراحی می‌شود تا گوسفندان نتوانند بر روی علوفه و مواد غذایی پا بگذارند و فقط بتوانند به میزان مناسب از آن‌ها تغذیه کنند. این آخورها معمولاً با ارتفاع ۳۵ تا ۴۰ سانتی‌متری از کف آخور احداث می‌شوند. البته نوع دیگری از آخورهای ثابت وجود دارد که در ساخت آن‌ها از لوله‌های گالوانیزه استفاده می‌کنند. بالای این آخورها به شکل V است پایین آن‌ها به شکل مربع ساخته می‌شود تا هم فضای کافی برای ریختن جیره غذایی وجود داشته باشد و هم تمیز کردن آن‌ها راحت‌تر باشد.

آخورهای متحرک

آخورهای متحرک معمولاً به صورتی ساخته می‌شوند که گوسفندان بتوانند به راحتی به مواد غذایی درون آن‌ها دسترسی داشته باشند و مزایایی مانند قابلیت انتقال، شستشوی آسان و ضدعفونی کردن را دارند. این آخورها را می‌توان به راحتی در بازار تهیه کرد و مورد استفاده قرار داد. شاید برای تهیه آخورهای متحرک و ساختن آخورهای ثابت نیاز به پرداخت هزینه باشد اما باید توجه داشت که این کار با گذشت زمان و جلوگیری از هدر رفتن علوفه نه تنها هزینه خود را باز می‌گرداند، بلکه باعث می‌شود تا سود دامدار افزایش یابد.

معمولاً در دامداری‌ها از آخورهای ثابتی به شکل حرف V با کف مربع استفاده می‌کنند. همچنین استفاده از آخور مناسب می‌تواند باعث شود تا دامداران در بررسی‌های روزانه با دقت و راحت‌تر وضعیت علوفه را بررسی کنند تا در صورت کپک زدن و یا خراب شدن آن‌ها جلوی تغذیه گوسفندان از این‌گونه علوفه‌ها را بگیرند. در جدول زیر طول آخور مناسب برای تغذیه گوسفندان را با توجه به نوع گوسفند مشاهده می‌کنید.

	نوع تغذیه	قوچ ۸۱ تا ۱۳۶ کیلوگرمی	میش ۶۸ تا ۹۰ کیلوگرمی	میش شیره ده با بره ۲٫۵ تا ۱۳ کیلوگرمی	بره‌های ۱۳ تا ۵۰ کیلوگرمی
۱	تغذیه محدود	۳۰ سانتی‌متر	۴۰ تا ۵۰ سانتی‌متر	۴۰ تا ۵۰ سانتی‌متر	۲۲ تا ۳۰ سانتی‌متر
۲	تغذیه خزشی			۵ سانتی برای هر بره

جدول آخور مناسب برای گوسفندان

آبشخور یا آبخوری

یکی دیگر از مهم‌ترین نکاتی که در کار تغذیه گوسفندان باید به آن توجه داشت، دسترسی مداوم آن‌ها به آب سالم، تمیز و تازه است. با توجه به نوع خوراک مورد استفاده، آب موجود در خوراک، شرایط محیطی، دمای هوا و وزنی گوسفندان، آن‌ها به ۲ تا ۲۲ لیتر آب در روز نیاز دارند. باید به خاطر داشته باشید که میش‌های حامله در آخرین ماه‌های آبستن و زمان شیردهی به حجم بیشتری آب نیاز دارند. آب مورد نیاز گوسفندان را می‌توان به صورت جریان آزاد و روان در اختیار آن‌ها قرار داد یا در مخزن‌ها، سطل‌ها و آبخوری‌های مناسب ریخت. توجه داشته باشید که برای ریختن آب در این تجهیزات دامداری می‌توان از روش دستی و اتوماتیک بهره برد و همچنین آبخوری‌های کوچک راحت‌تر و ساده‌تر از آبخوری‌های بزرگ تمیز و ضدعفونی می‌شوند. از دیگر نکاتی که توجه به آن می‌تواند در کار پرورش گوسفندان تأثیرگذار باشد، این است که در فصل زمستان و زمانی که هوا سرد است، آب مورد استفاده گوسفندان عاری از هرگونه تکه‌های یخ باشد. در صورتی که این آب اندکی گرم باشد برای گوسفندان مناسب‌تر است. البته این موضوع در روزهای گرم سال به گونه دیگری است و باید آب در سایه باشد تا دمای آن بسیار بالا نرود و بتواند تشنگی گوسفندان را به طور صحیح برطرف سازد.

توجه داشته باشید که دسترسی گوسفندان به نهرها و آب‌ها روان می‌تواند باعث شود تا مشکلات زیست‌محیطی در منطقه افزایش یابد. به همین دلیل توصیه می‌شود که این مناطق را حصارکشی کنید و به دام‌ها اجازه ندهید به طور مستقیم به این منابع آب دسترسی داشته باشند.

انبار علوفه

از دیگر تجهیزات مورد نیاز دامداری‌ها که توجه به ساخت آن به صورت اصولی می‌تواند کار پرورش گوسفند را آسان‌تر و به صرفه‌تر کند، انبار مواد خوراکی، غذایی، علوفه‌، دانه‌ها، نمک و مواد معدنی است. این موارد که جهت تغذیه گوسفندان مورد استفاده قرار می‌گیرد در صورتی که با رطوبت در تماس باشد و یا این‌که جانوران گوناگون مانند سگ‌ها، گربه‌ها، جوندگان و آفات بتوانند به آن دسترسی داشته باشند، کیفیت خود را از دست می‌دهند و حتی ممکن است غیرقابل استفاده شوند. همچنین بسیاری از بیماری‌ها و تلفات دام‌ها از دسترسی بی‌رویه آن‌ها به مواد غذایی است. به همین دلیل این انبارها باید به گونه‌ای باشد که دام‌ها و گوسفندان نیز به آن دسترسی نداشته باشند. ساخت سیلو‌ها با اندازه‌های متفاوت یکی از راه‌هایی است که می‌توان توسط آن از مواد غذایی به خوبی نگهداری کرد. همچنین اگر قصد دارید علوفه را در فضای باز نگهداری کنید باید روی آن را با استفاده از پلاستیک‌های مناسب که عایق آب باشند به خوبی بپوشانید تا رطوبت آن‌ها را خراب نکند. فرقی نمی‌کند که یک مجتمع دامپروری یک دامداری مدرن، دامداری صنعتی و یا سنتی باشد، مهم این است که از مواد غذایی به خوبی نگهداری شود تا هزینه‌های اضافی برای خرید مجدد آن پرداخت نشود.

از دیگر نکاتی که در هنگام سیلو کردن علوفه باید به آن توجه داشت این است که نگهداری از یونجه‌های خشک نشده می‌تواند باعث شود تا دما در محیط سیلو افزایش یابد و احتمال آتش سوزی شدت گیرد. راه ساده‌ای برای نگهداری از برخی مواد مانند نمک، مواد معدنی و دانه‌هایی که به میزان کم از آن‌ها استفاده می‌شود وجود دارد و آن هم نگهداری از آن‌ها در سطل‌ها و بشکه‌های مناسب است.

مهم نیست که می‌خواهید کار پرواربندی گوسفند را انجام دهید یا از گوسفندان داشتی نگهداری کنید، توجه به سلامت و توزیع مناسب مواد غذایی مورد نیاز گوسفندان از جمله مواردی است که می‌تواند در میزان سود تأثیرگذار بسیاری داشته باشد.

در صورتی که مطالعه این مطلب برایتان سودمند بود پیشنهاد می‌کنیم مطلب غنی سازی کاه چیست و چگونه انجام می‌شود؟ را مطالعه کنید.