روش های ضد عفونی کردن آغل به دو روش سنتی و مدرن تقسیم می‌شوند. در روش مدرن از محلول‌های شیمیایی گندزدا مانند آهک و مواد ضدعفونی کننده که به آن‌ها آنتی‌سپتیک نیز گفته می‌شود، استفاده می‌کنند. در روش سنتی از عوامل طبیعی که در گذشته در دسترس بوده مانند نور خورشید، جریان هوا و آتش برای کاهش میکروب‌ها و عوامل مضر سود می‌بردند. همچنین پس از ضدعفونی کردن جایگاه باید با شستشوی مناسب، دام‌ها را نیز ضدعفونی کرد تا عوامل بیماری‌زا را تا بیشترین حد ممکن از بین برد. پاکیزه بودن جایگاه نگهداری و گوسفندان می‌تواند نقش بسیار مهمی در کاهش ابتلای آن‌ها به بیماری‌های گوناگون داشته باشد و همین امر می‌تواند کار پرورش گوسفند را ساده‌تر کند و هزینه‌های دامدار را کاهش دهد. در این مطلب قصد داریم در خصوص روش های ضد عفونی کردن آغل گوسفندان و نکات مربوط به آن مطالبی را با هم مرور کنیم. با مجتمع دامپروری افشار ژن همراه باشید.

مواد مورد استفاده در روش های ضد عفونی کردن

یکی از مهم‌ترین دلایل ابتلای گوسفندان به بیماری‌های گوناگون و شیوع این بیماری‌ها در میان آن‌ها، عدم توجه به پاکیزگی و ضدعفونی بودن آغل و جایگاه نگهداری آن‌ها و همچنین خود گوسفندان است. شرایط موجود در آغل می‌تواند محیط بسیار مناسبی برای رشد برخی میکروب‌ها، باکتری‌ها و حشرات موذی ایجاد کند که هر کدام از این موارد می‌تواند باعث ایجاد بیماری در بین گوسفندان شود. پیش‌گیری از مبتلا شدن گوسفندان به بیماری راهی بسیار بهتر و کم‌هزینه‌تر از درمان آن‌ها است. به همین دلیل دام‌داران برای کاهش میزان احتمال ابتلای گوسفندان به بیماری‌های گوناگون از روش های ضد عفونی کردن متفاوت و برنامه واکسیناسیون منظم استفاده می‌کنند. این کار می‌تواند جلوی مواردی مانند شیوع بیماری، توقف روند افزایش وزن دام‌ها، تلف شدن گوسفندان را بگیرد و دام‌دار را مجبور به پرداخت هزینه‌های سنگین درمان نکند. پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص برنامه واکسیناسیون مطلب برنامه واکسیناسیون گوسفند نیازمند توجه به چه مواردی است؟ را مطالعه کنید. به صورت کلی نظافت و ضدعفونی کردن دام‌داری به دو بخش ضدعفونی کردن آغل و گوسفندان تقسیم می‌شود که در ادامه در خصوص هر کدام از این موارد نکاتی را با هم مرور می‌کنیم.

مواد مورد استفاده در ضدعفونی کردن آغل

روش‌ های ضد عفونی کردن متفاوتی وجود دارد که در آن‌ها از مواد و وسایل مختلفی استفاده می‌شود. بر اساس مواد مورد استفاده، ضدعفونی کردن جایگاه نگهداری و پرورش گوسفند را به دو بخش سنتی و مدرن تقسیم می‌کنند.

• روش‌های سنتی

ضدعفونی کردن محل نگهداری گوسفندان قدمتی به اندازه تاریخ پرورش گوسفند دارد. در گذشته دامداران برای ضدعفونی کردن جایگاه محل نگهداری گوسفندان که به آن آغل یا طویله نیز گفته می‌شود، از آتش استفاده می‌کردند. در این روش قبل از ورود گوسفندان به جایگاه، با استفاده از هیزم و خارهای خشک آتشی روشن می‌کردند تا کنه‌ها، موجودات مضر و میکروب‌ها کشته شوند.

نور خورشید مورد دیگری است که از ایام قدیم تا کنون از آن برای ضدعفونی کردن محل پرورش گوسفند استفاده می‌شود. بسیاری از دام‌داران جایگاه را به گونه‌ای می‌سازند که در ساعاتی از روز نور خورشید به درون آغل بتابد تا بخشی از میکروب‌ها را از بین ببرد. این دام‌داران از پنجره‌های بزرگ استفاده می‌کنند تا مقدار زیادی نور خورشید به درون آغل بتابد تا بتواند کار ضدعفونی کردن را به درستی انجام دهد. سود دیگر وجود پنجره‌ها، ایجاد جریان هوا است. زمانی که هوا در محل نگهداری گوسفندان جریان نداشته باشد، محیط برای رشد میکروب‌ها و باکتری‌ها مساعد‌تر می‌شود. به همین دلیل بسیاری از دام‌داران در زمانی که گوسفندان از محل نگهداری خارج می‌کنند، پنجره‌ها و در را باز می‌گذراند تا جریان هوا ایجاد شود.

• روش‌های مدرن

پیشرفت علم باعث شده تا بسیاری از کارها راحت‌تر، دقیق‌تر و کامل‌تر انجام شود. یکی از این کارها ضدعفونی کردن دام‌داری‌ها است. مواد شیمیایی بسیاری برای ضدعفونی کردن به وجود آمده است که خود آن‌ها را می‌توان در دسته‌های متفاوتی طبقه‌بندی کرد. بسیاری از ضدعفونی کننده‌های مورد استفاده در دام‌داری‌ها شامل موادی مانند بنزالکونیوم کلزاید، بتادین، تنتورید، لوگل، ستریمید سی، آهک، فرمالین، مایکوجرم و برخی ترکیبات ید دار است. دو دسته مرسوم و مورد استفاده در دام‌داری‌ها عبارت‌اند از:

۱- گندزداها

برای نابود کردن ارگانیسم‌های موجود در محیط، وسایل و اجسام مانند میکروب‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها از انواع گندزداها استفاده می‌کنند. در گندزدایی علاوه بر مواد شیمیایی از برخی موارد فیزیکی نیز استفاده می‌شود. برای گندزدایی به روش فیزیکی از مواردی مانند حرارت، برودت، خشک کردن و اشعه‌های مختلف برای از بین بردن میکرو ارگانیسم‌ها استفاده می‌شود. مهم‌ترین مواد مورد استفاده در روش گندزدایی شیمایی آلدئیدها مانند فرمالدئید و گلوتارآلدئید، ساولن، فنل، کلر و آهک است.

۲- ضدعفونی کننده‌ها

یکی دیگر از روش های ضد عفونی کردن جایگاه پرورش دام و خود دام‌ها استفاده از مواد ضدعفونی کننده که به آن‌ها آنتی‌سپتیک‌ها نیز گفته می‌شود است. آنتی‌سپتیک‌ها موادی هستند که برای از بین بردن میکروب‌ها و انگل‌های خارجی موجودات زنده استفاده می‌شود. همچنین از این مواد برای ضدعفونی کردن جای زخم و وسایل درمانی و سرنگ‌ها استفاده می‌شود. مواد آلی می‌توانند مانع اثر بخشی مناسب مواد ضدعفونی کننده شوند به همین دلیل یکی از مواردی که قبل از ضدعفونی کردن به وسیله آنتی‌سپتیک‌ها باید به آن توجه شود، شستشوی مناسب جایگاه است.

ویژگی‌های ضدعفونی کننده مناسب

مواد ضدعفونی کننده مورد استفاده در دام‌داری‌ها باید ویژگی‌ها داشته باشد تا هم تأثیرگذاری مناسب را داشته باشند و هم این که باعث ایجاد مشکلات نشوند. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از:

• در دسترس بودن
• ارزان بودن
• اثرگذاری سریع
• توان از بین بردن انواع باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها
• عدم خنثی شدن توسط مواد آلی
• عدم تهدید برای سلامت دام
• عدم ایجاد لک و رنگ بر روی ساختمان
• عدم ایجاد حساسیت‌های پوستی
• اثر بخشی بالا
• نفوذ مناسب

روش های ضد عفونی کردن آغل

روش های ضد عفونی کردن آغل به دو دسته فیزیکی و شیمیایی تقسیم می‌شود.

۱- روش محلول‌پاشی

اولین روش ضد عفونی کردن آغل، محلول‌پاشی است. برای این کار به لباس مخصوص، چکمه، دستکش، ماسک، دستگاه محلول‌پاش، مواد ضدعفونی کننده مناسب و آب نیاز دارید. برای انجام این روش ابتدا باید لباس و دستکش را بپوشید، ماسک را به صورت بزنید و چکمه را به پا کنید. سپس ماده ضدعفونی کننده را با میزان مناسبی آب به خوبی ترکیب کنید و درون دستگاه بریزید. با استفاده از دستگاه تمامی قسمت‌های آغل شامل سقف، دیوارها، کف و درزها را به خوبی محلول‌پاشی کنید تا ضدعفونی شوند. پس از این کار تمام تجهیزات را بشویید و خشک کنید تا بتوانید در زمان لازم به راحتی از آن‌ها استفاده کنید.

توجه داشته باشید که باید از ماسک، لباس و دستکش مناسب استفاده کنید تا محلول به پوست و دستگاه تنفسی شما آسیب نرساند. همچنین تا پایان مرحله محلول‌پاشی و زمان مورد نیاز پس از آن گوسفندان باید در مکانی خارج از جایگاه پرورش گوسفند ، نگهداری شوند.

۲- روش شعله افکنی

دومین روش از روش های ضد عفونی کردن آغل ، استفاده از آتش و شعله افکن است. برای این کار به لباس کار، چکمه و دستکش مخصوص نیاز دارید. همچنین دستگاه شعله افکن و سوخت مورد نیاز آن از دیگر وسایل مورد نیاز برای انجام این روش است. برای این روش باید ابتدا هر گونه وسیله قابل اشتعال را از جایگاه پرورش گوسفند خارج کنید. سپس لباس مخصوص را به تن کرده و دستگاه را روشن کنید. پس از آن به وسیله دستگاه تمام کف جایگاه و دیواره‌ها را تا ارتفاع یک و نیم متر با استفاده از شعله به خوبی ضدعفونی کنید.

مهم‌ترین نکاتی که در هنگام استفاده از این روش باید به آن توجه کنید عبارت‌اند از:

این روش برای جایگاه‌هایی که در ساخت آن‌ها از چوب استفاده شده مناسب نیست.

هرگز در این روش نباید نفت، گازوئیل و یا ماده سوختنی دیگری را بر روی کف جایگاه ریخت. این کار بسیار خطرناک است و می‌تواند موجب آتش‌سوزی شود.

به سیم‌کشی‌های روکار و اتصالات برق مانند کلید و پریزها نیز باید توجه داشت و هرگز آن‌ها را در معرض شعله افکن قرار نداد. توصیه می‌کنیم برای ایمنی بیشتر در هنگام استفاده از این روش برق ساختمان را قطع کنید.

در صورتی که مطالعه این مطلب برایتان سودمند بود پیشنهاد می‌کنیم مطلب گوسفند سالم ؛ مواردی برای اطلاع از سلامت گوسفند زنده را مطالعه کنید.