بیماری اکتیما یکی از بیماری‌هایی است که بیشتر در میان گوسفندان و بزها شیوع پیدا می‌کند. این بیماری گوسفندان باعث ایجاد زخم‌هایی در دور دهان، بالای سم و روی پستان می‌شود که این زخم‌ها باعث کاهش اشتهای دام و همچنین لنگیدن او می‌شود.

بیماری اکتیما که به آن بیماری ارف ، درماتیت پوستولی واگیر، التهاب دهانی پوستولی واگیر، درماتیت عفونی لب و دهان زخم نیز گفته می‌شود را می‌توان یک بیماری ویروسی واگیردار دانست که در صورت بروز می‌تواند به سرعت در میان گوسفندان شیوع پیدا کند و آن‌ها را مبتلا کند. البته باید توجه داشت که این بیماری می‌تواند برخی دیگر از حیوانات مانند آهو، گوزن، شتر، گاو و خرگوش را مبتلا کند و در صورت عدم توجه به نکات ایمنی انسان‌ها نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند به همین دلیل می‌توان این بیماری را یک بیماری مشترک میان انسان و حیوان دانست. برای کسب اطلاعات در خصوص سایر بیماری‌های مشترک میان دام و انسان پیشنهاد می‌کنیم مطلب بیماری های دام و انسان کدامند؟ تا چه اندازه در خطر هستیم و برای پیشگیری چه کنیم؟ را مطالعه کنید. در این مطلب قصد داریم در خصوص بیماری اکتیما ، راه‌های انتقال، پیشگیری و درمان آن نکاتی را بیان کنیم. با مجتمع دامپروری افشار ژن همراه باشید.

بیماری اکتیما چیست؟

بیماری اکتیما را می‌توان یک بیماری ویروسی واگیردار دانست. این بیماری توسط ویروسی به پاراپاکس که از خانواده پاکس ویریده ویروس است، ایجاد می‌شود. این بیماری ویروسی پوست را درگیر می‌کند و باعث می‌شود زخم‌هایی در اطراف دهان گوسفند ایجاد شود. این زخم‌ها باعث می‌شوند تا گوسفندان نتوانند به راحتی از جیره غذایی در نظر گرفته شده برای آن‌ها تغذیه کنند و همین امر موجب می‌شود تا نه تنها روند افزایش وزن آن‌ها متوقف شود، بلکه وزن از دست بدهند. باید بدانید که شیوع این بیماری در گله باعث می‌شود تا دامدار بخش بسیار زیادی از سود خود را از دست بدهد و یا حتی متضرر شود.

علائم بیماری اکتیما

گوسفندان مبتلا به این بیماری زخم‌هایی در اطراف دهان، روی پستان و بالای سم خود دارند. این زخم‌ها به مرور دلمه می‌بندند و کم‌کم به زگیل شباهت پیدا می‌کنند. این زخم‌ها در صورتی که بیماری پیشرفت کند می‌توانند تا مری برسند و همچنین موجب ایجاد بافت مرده در دهان گوسفند شوند. این زخم‌ها مهم‌ترین راه تشخیص بیماری ارف است هر چند برای اطمینان از آلوده شدن گوسفند به این بیماری نیاز به بررسی دامپزشکان و استفاده از میکروسکوپ‌های الکترونیکی است. یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث می‌شود شناسایی این بیماری گوسفندان حساس‌تر و سخت‌تر باشد شباهت برخی علائم این بیماری به بیماری‌های زبان آبی، طاعون و تب برفکی است. مهم‌ترین تفاوت بیماری ارف با بیماری‌های گفته شده عبارت‌اند از:

• بیماری زبان آبی باعث ایجاد تورم در سر و صورت گوسفند می‌شود. در حالی که در صورت ابتلا به بیماری اکتیما، تنها دور دهان گوسفند زخم می‌شود.
• گوسفندان مبتلا به تب برفکی تنها جراحات کوچکی بر روی پوست ناحیه پستان و بیضه دارند اما گوسفندان مبتلا به ارف زخم‌ها در قسمت دهان و بالای سم‌هایشان ایجاد می‌شود.
• طاعون معمولاً بره‌ها را مبتلا می‌کند در حالی که معمولاً میش‌های ۲ تا ۴ ساله به بیماری ارف مبتلا می‌شوند.

به خاطر داشته باشید که اگر بتوانید به سرعت متوجه بیماری گوسفندان شوید و مراحل قرنطینه و درمان آن‌ها را آغاز کنید می‌توانید از ضررهای بسیار زیاد جلوگیری کنید؛ زیرا در صورتی که تشخیص و درمان به موقع آغاز شود، گوسفندان تنها بخشی از وزن خود را از دست می‌دهند در حالی که در صورت حاد شدن بیماری ممکن است بخشی از گله تلف شود.

 

 

 

راه‌های انتقال بیماری ارف

همان‌طور که گفتیم این بیماری گوسفندان بسیار واگیردار است و به سرعت می‌تواند بخش زیادی از گله را آلوده کند. این بیماری پوست را درگیر می‌کند و معمولاً از طریق ترشحات دهان و بینی، قطعات پوست کنده شده از محل زخم و لوازمی که می‌توانند باعث انتقال ویروس شوند مانند ملافه، پارچه و لباس از گوسفندی به گوسفند دیگر منتقل شود. باید به خاطر داشته باشید که این ویروس در خارج از بدن حیوانات عمر طولانی‌ای دارد و می‌تواند در پوسته‌های کنده شده از جای زخم‌ها و جایگاه‌های آلوده تا مدت‌ها زنده بماند و باعث ایجاد آلودگی شود. همچنین این بیماری پس از بهبود دام می‌تواند تا حدود یک ماه بر روی پشم و پوست او زنده بماند و باعث ایجاد بیماری در دام‌های دیگر شود. زخم‌هایی که در هنگام خوردن کاه خشک در اطراف دهان گوسفند ایجاد می‌شود را می‌توان یکی از اصلی‌ترین و ساده‌ترین راه‌هایی دانست که ویروس ایجاد کننده بیماری ارف وارد بدن گوسفند شود و دام را مبتلا کند.

راه‌های پیشگیری از انتقال ویروس

برای جلوگیری از شیوع بیماری اکتیما در میان گوسفندان باید به نکات متفاوتی توجه داشت. ابتدا به خاطر داشته باشید که همان‌طور که در پاراگراف بالا گفتیم این ویروس در خارج بدن حیوانات، عمر طولانی‌ای دارد و به همین دلیل باید در خصوص ضدعفونی جایگاه و دامداری توجه ویژه‌ای داشته باشید. از دیگر مواردی که می‌تواند باعث شود تا این بیماری گوسفندان در گله شیوع پیدا نکند استفاده از برنامه واکسیناسیون مناسب و منظم است. همچنین باید توجه داشته باشید که قبل از ورود گله سالم به جایگاه، آن را به خوبی ضدعفونی کنید. از دیگر مواردی که می‌تواند در پیشگیری از ابتلای گوسفندان به بیماری ارف نقش داشته باشد، دور نگه‌داشتن گله‌های آلوده و سالم از یکدیگر، جداسازی چراگاه‌ها در صورت شیوع بیماری، بررسی دام‌ها قبل از ورود آن‌ها به گله و توجه به نکات و ضوابط بهداشتی است.

مواد ضدعفونی کننده‌ای مانند هیپوکلریت، مواد قلیایی ویکون و گلوتاراکدئید از مهم‌ترین مواردی است که می‌توان توسط آن‌ها جایگاه و لوازم را ضدعفونی کرد تا ویروس ایجاد کننده بیماری ارف بر روی آن‌ها باقی نماند.

درمان بیماری ارف

بیماری اکتیما یا ارف یک بیماری ویروسی است که هنوز درمان قطعی برای آن وجود ندارد. به همین دلیل مهم‌ترین اقدامی که در صورت مشاهده گوسفند مبتلا باید انجام داد، جدا کردن گوسفند از گله است. همچنین باید محیط نگهداری را به خوبی ضدعفونی کرد تا سایر دام‌ها به این بیماری مبتلا نشوند. به خاطر داشته باشید که استفاده از پماد‌ها و اسپری‌های آنتی‌بیوتیک تجویز شده توسط دامپزشک نقش مهمی در جلوگیری از ایجاد عفونت در زخم‌ها دارد. فراهم کردن جیره غذایی نرم که دام بتواند با درد کمتری آن را بخورد و یا استفاده از لوله‌های مخصوص برای غذا دادن به گوسفند بیمار از دیگر اقداماتی است که برای درمان دام بیمار می‌توان انجام داد. استفاده از ویتامین‌های تجویز شده توسط پزشک می‌تواند در ترمیم زخم‌ها تأثیر بسیار مناسبی داشته باشد. یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت این است که نباید پوسته‌های زخم‌های گوسفند بیمار را بردارید.

بیماری اکتیما در انسان

انسان‌ها به نوع خوش‌خیم بیماری ارف مبتلا می‌شوند. این بیماری از طریق تماس مستقیم با دام آلوده و همچنین تماس پوست صدمه دیده با گوشت حیوان آلوده به انسان منتقل می‌شود. این بیماری از انسان به انسان منتقل نمی‌شود و معمولاً به صورت ضایعه‌ای منفرد در محل آسیب دیدگی رویت می‌شود. هر چند گزارش‌هایی از ابتلای سایر نقاط بدن مانند ساق پا به این بیماری نیز ثبت شده است. بهترین راه برای جلوگیری از ابتلای انسان‌ها به این بیماری، توجه به نکات حفاظتی و بهداشتی در هنگام تماس با دام‌ها است.

در صورتی که مطالعه این مطلب برایتان سودمند بود پیشنهاد می‌کنیم مطلب شایع‌ترین بیماری گوسفندها ؛ بیماری های دام را بشناسید – بخش دوم را مطالعه کنید.