بیماری آگالاکسی را می‌توان یک بیماری شایع و واگیردار در گوسفندان دانست. درست است که این بیماری گوسفندان میان دام و انسان مشترک نیست اما در صورت بروز می‌تواند باعث تلف شدن ۱۰ تا ۳۰ درصد گله شود. دام‌داران برای نگهداری بهتر از گوسفندان و همچنین کسب سود مناسب باید در خصوص انواع بیماری‌های گوسفندان اطلاعاتی داشته باشند. داشتن اطلاعاتی از بیماری گوسفندان ، علائم و نشانه‌های آن‌ها و همچنین میزان خطر این بیماری‌ها باعث می‌شود تا دام‌دار زودتر متوجه بروز بیماری در گله شود و با مشورت دام‌پزشک در خصوص انجام اقدامات لازم و مؤثر اقدام کند. انجام به موقع این اقدامات باعث بهبودی زودتر دام‌ها، کم شدن میزان تلفات، کاهش میزان تأخیر در روند افزایش وزن دام‌ها و در نتیجه کاهش میزان ضرر دام‌دار می‌شود. در این مطلب قصد داریم در خصوص بیماری آگالاکسی مطالبی را با هم مرور کنیم. با افشار ژن همراه باشید.

بیماری آگالاکسی

همان‌طور که گفتیم بیماری آگالاکسی یکی از بیماری‌های شایع و واگیردار است که در ماه‌های اسفند، فروردین و اردیبهشت بیشترین شیوع را دارد و گوسفندان زیادی را با هر سن و جنسیتی مبتلا می‌کند. این بیماری به صورت یک سندرم و با عوامل مایکوپلاسمایی مختلف و از همه مهم‌تر مایکوپلاسما آگالاکتیه شیوع پیدا می‌کند. این بیماری علاوه بر این‌که در حدود ۳۰ درصد از گوسفندان گله را به کام مرگ می‌فرستد، به دلیل درگیر کردن غده پستانی می‌تواند موجب عدم کارایی و حذف دام‌های دیگری از گله شود. این بیماری از طریق آب، غذا، شیر آلوده، ادرار، مدفوع، ترشحات بینی و چشمی از یک دام به دام دیگر انتقال می‌یابد. همچنین گاهی به صورت غیرمستقیم از مجاری پستانی در هنگام دوشیدن و تنفس خاک آلوده نیز ممکن است منتقل شود. برخی از ناقلین این بیماری ممکن است تا ماه‌ها عامل بیماری را منتقل یا دفع کنند. به همین دلیل باید در خصوص شناسایی دام‌های ناقل از کمک و مشورت دامپزشک استفاده کرد.

علائم بیماری

در صورت ابتلای دام به بیماری آگالاکسی تنها یک تا دو هفته لازم است تا نشانه‌های آن در دام بروز پیدا کند. از نشانه‌های مشخص این بیماری تب و بی‌حالی است. جریان خون این بیماری را در بدن دام جا به جا می‌کند و باعث درگیر شدن اندام‌های متفاوتی مانند پستان، چشم و مفاصل می‌شود. پس از درگیر شدن این اندام‌ها علائم بیماری آشکارتر شده و می‌شود آن‌ها را مشاهده کرد. همان‌طور که گفتیم تب و بی‌حالی مهم‌ترین علائم این بیماری هستند اما علائم دیگری مانند کاهش اشتها، بی‌قراری، کاهش و قطع ترشح شیر، خروج ترشحات چسبناک از پستان دام نیز نشان‌ دهنده ابتلای دام به بیماری آگالاکسی هستند. این بیماری گوسفندان در صورت پیشرفت باعث فیبروز شدن غدد پستان می‌شود که نتیجه آن عدم خروج هیچ ماده‌ای از جمله شیر از پستان‌های گوسفندان است. به همین دلیل میش‌های مبتلا به این بیماری گوسفندان دیگر توان تولید شیر ندارند و در نتیجه باید نسبت به حذف آن‌ها از گله اقدام کرد. پس از گذشت ۲ تا ۱۴ روز از کاهش یا قطع شیر نشانه‌های دیگری که حاکی از پیشرفت بیماری است خود را نشان خواهند داد. تورم چشم، خروج ترشحات مخاطی، ترس از نور، تورم مفاصل، لنگش و دیگر مشکلات حرکتی نشانه‌هایی است که در دام دیده خواهد شد. دوره این بیماری معمولاً یک ماه است اما ممکن است دوره این بیماری طولانی‌تر نیز شود. یکی از عوارض این بیماری احتمال سقط‌جنین در میش‌های باردار است.

آسیب‌های بیماری در دام‌ها

این بیماری آسیب‌های بسیاری به گله می‌زند و می‌تواند دام‌داران را با مشکلات و ضررهای مالی فراوان روبرو کند. علاوه بر تلف شدن درصد نه چندان کمی از دام‌ها، آسیب‌های دیگری مانند بروز مشکل در پستان گوسفندان و قطع یا کاهش میزان شیردهی گوسفندان، سقط‌جنین یا تولد بره‌های ضعیف و کوری دام از دیگر آسیب‌هایی است که دام‌های مبتلا به بیماری آگالاکسی ممکن است با آن مواجه شوند.

واکسیناسیون بیماری آگالاکسی

بهترین روش برای پیشگیری از این بیماری گوسفندان ، واکسیناسیون به موقع دام‌ها است. برای ایمنی و مقابله با آگالاکسی ، واکسن این بیماری تولید و ساخته شده است. این واکسن یک سوسپانسیون زرد کم رنگ است و برای ایمن‌سازی دام‌ها باید در دو مرحله تزریق شود که میان تزریق نوبت اول با نوبت دوم باید ۱۴ روز فاصله وجود داشته باشد. میزان تزریق واکسن در هر مرحله یک میلی‌لیتر است که به صورت زیرپوستی تزریق می‌شود. تزریق این واکسن به همراه ماده کمکی ساپونین در صورتی که در زمان مناسب باشد بسیار مؤثر است و می‌تواند گله را برای مدتی از ابتلا به این بیماری مصون کند. احتمال ابتلای دام‌های جوان به این بیماری بسیار بیشتر از دام‌های مسن است به همین دلیل توصیه می‌شود که این واکسن در سنین پایین به دام تزریق شود. البته این نکته را از یاد نبرید که نباید قبل از رسیدن دام به سن ۱۰ هفته به بره واکسن تزریق شود. تزریق این واکسن ممکن است باعث ایجاد حساسیت و یا شوک آنافیلاکتیک در دام شود. این علائم ممکن است یک تا دو ساعت پس از تزریق شروع شود. به همین دلیل دام‌پزشکان توصیه می‌کنند ابتدا تعدادی دام برای تزریق آزمایشی انتخاب شوند تا در صورتی که مشکل خاص و حادی وجود نداشت، تزریق واکسن به تمام گوسفندان گله انجام شود. البته توجه داشته باشید که استفاده از داروهای ضد حساسیت در برطرف کردن عوارض تزریق واکسن بسیار مؤثر است.

درمان بیماری

در صورت مبتلا شدن دام یا دام‌هایی در گله باید هر چه زودتر با دامپزشک تماس گرفت تا با تشخیص و آغاز به موقع روند درمان، آسیب کمتری به دام و دام‌دار وارد شود. دام‌پزشکان معمولاً با تجویز تایلوزین یا اریترومایسین سعی در درمان این بیماری می‌کنند. تزریق به موقع این داروها در حدود ۸۰ درصد موفقیت‌آمیز و مؤثر است و گوسفند بهبود پیدا می‌کند. بیشتر دام‌پزشکان از تزریق ۵ تا ۱۰ میلی‌گرم برای هر کیلو وزن بدن گوسفند به مدت سه روز استفاده می‌کنند. همچنین استفاده از اکسی تتراسایکلین می‌تواند در تسریع روند بهبود دام نقش مؤثرتری دارد. دام‌هایی که کاملاً درمان شوند از ابتلای دوباره به این بیماری مصون هستند.

نکاتی در خصوص واکسن آگالاکسی

واکسن آگالاکسی باید از مراکز مجاز و معتبر تهیه شود و در هنگام تهیه حتماً به تاریخ تولید و انقضای واکسن‌ها توجه کنید. تزریق واکسن‌های تقلبی یا تاریخ‌مصرف گذشته نه تنها نمی‌تواند جلوی بیمار شدن گوسفندان را بگیرد بلکه ممکن است باعث مبتلا شدن آن‌ها به بیماری‌های متفاوتی شود.

حتماً توجه داشته باشید که درمان این بیماری و تزریق واکسن باید تحت نظر دام‌پزشک انجام شود.

تزریق باید با سرنگ‌های استریل (ضدعفونی شده) انجام شود و برای هر دام از سرسوزن جداگانه‌ای استفاده شود.

برای تزریق این واکسن، بهتر است محل تزریق را با الکل یا فرمل ضدعفونی نکنید.

در صورت باز شدن بطری واکسن باید از محتوای آن در همان روز استفاده کرد و در صورت گذشت یک روز نباید دیگر آن را به دام‌ها تزریق کرد.

تزریق واکسن به میش‌های آبستن باید دو ماه مانده به زایمان انجام شود و از تزریق واکسن در ماه آخر آبستنی خودداری کنید.

واکسن آگالاکسی باید دور از نور خورشید و در دمای ۴ تا ۸ درجه سانتی‌گراد نگه‌داری شود. در صورت نگهداری صحیح واکسن، می‌توان تا یک سال پس از تاریخ تولید از آن استفاده کرد.

واکسیناسیون می‌تواند دام‌ها را برای مدت ۶ ماه از ابتلا به بیماری مصون کند؛ بنابراین می‌توان گفت که باید هر سال دو بار تزریق واکسن آگالاکسی انجام شود.

بطری‌های خالی واکسن باید پس از استفاده به صورت صحیح معدوم و نابود شوند.

باید در خصوص سلامت دام قبل از تزریق واکسن اطمینان حاصل کرد و از تزریق واکسن به دام‌های ضعیف و بیمار خودداری کنید.

آشنایی مختصر با دیگر بیماری‌ها

در این مقاله به طور مفصل با بیماری آگالاکسی، علائم مربوط به آن، آسیب‌هایی که به دام‌ها و گوسفندان وارد می‌کند، واکسیناسیون و درمان این بیماری آشنا شدید. در ادامه نام و علائم برخی دیگر از بیماری‌ها نیز ذکر می‌شود که هر کدام از آن‌ها در مقاله شایع‌ترین بیماری گوسفند ها؛ بخوانید و بدانید – بخش اول و مقاله شایع‌ترین بیماری گوسفندها ؛ بیماری های دام را بشناسید – بخش دوم توضیح مفصل‌تری دارند.

ردیف	نام بیماری	علائم بیماری
۱	اسکرپی	از دست دادن صدا، مالش بدن به اشیا و اجسام اطراف، مشکل در عمل بلع، عدم تعادل و نبود هماهنگی در اعضا، بروز لرزش در گردن و سر، بروز خراش روی بدن، سوراخ شدن دوست، استفراغ، نابینا شدن، از دست دادن پشم‌ها و کاهش وزن
۲	اسیدوز	افزایش ضربان قلب، افسردگی، بی‌اشتهایی، ضعف عمومی در بدن، خواب‌آلودگی، بي‌حالی، اسهال و بروز درد شدید در ناحیه شکم
۳	طاعون نشخوارکنندگان	گود افتادگی چشم، قرمز شدن مخاط چشم‌ها و دهان، ایجاد دَلَمه و ترک‌خوردگی روی لب‌ها، تورم، اسهال، بروز بوی تعفن در دهان گوسفند، مشاهده رگه‌های خون در مدفوع، خواب‌آلودگی و تنفس سریع و همراه با صدا
۴	سنوروس سربرالیس	بروز فلجی در یک سمت از صورت، کم‌بینایی و نابینایی، چرخیدن به دور خود، عدم حفظ تعادل، چرخش سر، تشنج، بی‌اشتهایی و بی‌حالی
۵	نفخ گوسفندان	تنگی نفس، بروز باد کردگی در قسمت تهیگاه، خارج کردن زبان از دهان، ایجاد صدا در شکم، ریزش بزاق و بی‌اشتهایی
۶	سیاه زخم	تنفس سریع، درد شدید، کم شدن میزان تولید شیر در میش، تب، بی‌حالی، مشاهده خون در شیر، سقط جنین، تشنج و وجود خون در ادرار
۷	شپش	ریزش غیرطبیعی پشم، کم شده اشتها، کم شدن وزن، مالیدن پوست بدن به دیوار و اجسام و ایجاد زخم و جراحت روی پوست به دلیل مالش آن به دیوار و اجسام
۸	زبان آبی	ریزش غیر طبیعی پشم‌ها، بی‌حالی، راه رفتن همراه با لنگیدن، استفراغ، به دشواری نفس کشیدن، تب، افزایش مقدار خون در قسمت‌های لب، پوزه و گوش‌ها، افزایش بزاق، تورم در ناحیه لب و زبان و ترشح مخاط بینی
۹	جرب	کم شدن اشتها، مالش پوست بدن به اجسام و دیوارها، کم شدن وزن، بروز جراحت و آسیب روی پوست به سبب مالیدن آن به اجسام و دیوارها و ریزش غیر طبیعی پشم‌ها
۱۰	لمفادنیت کازئوس	کم شدن وزن، کم شدن مقدار پشم تولیدی و همچنین افت کیفیت پشم، بروز ترشحات چرکی در بینی و چشم گوسفند، تنگی نفس، کم شدن اشتها و متورم شدن گره‌های لنفاوی

در صورتی که مطالعه این مطلب برایتان سودمند بود پیشنهاد می‌کنیم مطلب بیماری آنتروتوکسمی و نکاتی در خصوص واکسن آنتروتوکسمی را مطالعه کنید.

در ضمن مجتمع دام‌پروری افشار ژن محصولات بی‌نظیری مثل قوچ هترو ، قوچ همو ، میش هترو ، میش همو ، گوسفند چندقلوزا ، گوسفند دوقلوزا ، میش چندقلوزا و میش دوقلوزا را به متقاضیان عرضه می‌کند. برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.